Kunst op het centrumplein van Sint-Baafs-Vijve herinnert aan een verloren vlasteelt
Sint-Baafs-Vijve profileert zich als een typisch Zuid-West-Vlaams dorp waar vroeger de vlasnijverheid voor de meeste jobs zorgde. Nu is de industrialisatie een feit. De installatie in de dorpskern ‘Vlaskapellen’ van Martine Platteau zorgt dat deze vlasteelt in de herinnering van de bewoners blijft hangen. Dit is het bewijs dat kunst in publieke ruimte zin heeft. De dorpskern van Sint-Baafs-Vijve gelegen aan de armen van de Leie, waar fietsroutes en wandelroutes elkaar kruisen en zilverreigers over de weiden vliegen, is dé geschikte plaats voor een ontmoeting tussen kunst, cultuur, bewoners en bezoekers.
Het hoe en waarom kreeg ik te horen van ontwerpster/kunstenares Martine Platteau en uitvoerder/ aannemer metaalconstructies/kunstenaar/ontwerper Willy Cauwelier.
Kunstpoort Is dit project het resultaat van een wedstrijd? Wie is de opdrachtgever?
Martine Platteau Het bestuur van Sint-Baafs-Vijve/Wielsbeke schreef een wedstrijd uit. Ze zochten een creatieve oplossing voor parkeerpaaltjes op het vernieuwde centrumplein. Dit plein is gelegen aan de groene boorden van de Leie. De installatie moet verhinderen dat auto’s parkeren op de groene zone. Hun voorkeur ging uit naar mijn concept omdat ik refereer naar de vroegere vlasnijverheid in de streek. Het ontwerp bestaat uit stalen vormen geïnspireerd op ‘vlaskapellen’. De blauwe verlichting die door vele gaatjes bovenaan de vorm uitstraalt, refereert naar de vlasbloem. Deze 48 ‘Vlaskapellen’ betekenen respect voor het harde werk van de bewoners in de vlasteelt.
Willy Cauwelier De leegstaande vlasroterie op het centrumplein verwijst ook nog naar het rijke vlasverleden. Ze wordt weldra omgetoverd tot lofts. De vlaskapellen sluiten hier mooi bij aan.
Kunstpoort Wie koos de partners om mee samen te werken?
Martine Platteau Toen de stad de Vlaskapellen door buitenlandse werknemers wilde laten uitvoeren stelde ik mijn veto. Ik wilde in zee gaan met aannemer metaalconstructies en kunstenaar Willy Cauwelier. Omdat Willy zelf kunstenaar is begrijpt hij beter dan wie ook mijn concept, eisen en gedachten. Hij heeft veel ervaring. Zo was ik zeker van een perfect eindresultaat.
Willy Cauwelier Samen brachten we reeds een aantal projecten tot een goed einde. We voelen elkaar perfect aan. Voor mij was dit een soort ‘tartineproject’, een acte d’amitié.
Martine Platteau Mijn installatie maakt deel uit van een totale hertekening van de dorpskern en haar omgeving. Stad Wielsbeke contacteerde Studiebureau Demey, Landschapsarchitect Denis Dujardin, Technische dienst Wielsbeke en verlichtingsadvies Kaat Espeel.
Kunstpoort Met welke administratieve, stedenbouwkundige en/of technische regels werden jullie geconfronteerd? Was er een bepaald budget?
Willy Cauwelier Met ons voorgestelde budget was stad Wielsbeke onmiddellijk akkoord. Er waren geen speciale stedenbouwkundige en/of technische regels na te leven.
Kunstpoort Verliep de samenwerking met de verschillende partners vlot?
Willy Cauwelier Er werden werkvergaderingen voorzien met alle partners. Vooral Studiebureau Demey en de technische dienst Wielsbeke stelden zich coöperatief op.
Kunstpoort De stad wou een verplaatsbare installatie, waarom?
Martine Platteau Iedere tweede zondag van oktober staat de dorpskern van Sint-Baafs-Vijve in de belangstelling voor de loop- en zwemwedstrijden voor honden, in de volksmond ‘hondenzwemming’ genoemd. De honden moeten een korte afstand lopen en over de oude Leie-arm zwemmen. In januari 2018 werd dit stukje folklore zelfs erkend als immaterieel cultureel erfgoed. Mijn installatie Vlaskapellen maakt dan plaats voor tenten, kraampjes, voor een soort Vlaamse kermis.
Willy Cauwelier Voor deze move zochten we een eenvoudige en gemakkelijke oplossing. Na verwijderen van de Vlaskapellen, verdwijnt elektriciteit, zoals kabels, in een holte in de grond onder de vlaskapellen. Met een deksel erop is het plein clean en klaar voor één of ander evenement of activiteit.
Kunstpoort Waren er technische problemen?
Willy Cauwelier De productie van de Vlaskapellen verliep vlot. Later doken moeilijkheden op. Zo bleek drainage nodig. Doordat de Vlaskapellen op een plateau staan, kan water binnensijpelen.
De elektriciteit voor de lampjes was een ander struikelblok. Jammer genoeg bleek de verlichting niet klaar voor de inhuldiging. Gelukkig was het zomer.
Kunstpoort Was er een deadline?
Martine Platteau De opening was voorzien oktober 2016. Wegens het faillissement van de aannemer, aangesproken voor vernieuwing van de dorpskern, verplaatste stad die naar 1 juli 2018.
Willy Cauwelier Door een fietsongeval wachtte mij een ingreep aan de schouder begin 2018. Ik heb hard gewerkt om de installatie klaar te hebben voor de operatie.
Kunstpoort Wie volgt de staat van het kunstwerk op? Wie is verantwoordelijk voor herstellingen in geval van bijvoorbeeld vandalisme?
Willy cauwelier Stad Wielsbeke controleert de toestand van de installatie. Vandalisme vrezen we niet want de stalen Vlaskapellen zijn oersterk. Zelf ben ik 10 jaar verantwoordelijk voor het kunstwerk.
Kunstpoort Zijn jullie tevreden over de Vlaskapellen? Zou je het project de volgende keer anders aanpakken?
Martine Platteau Een beter resultaat kon ik mij niet dromen. De blauwe lichtjes van de grootste objecten heb ik achteraf wat hoger laten plaatsen, nu ben ik 100% tevreden. Deze manier van ondernemen zou ik zeker overdoen.
Kunstpoort Hoe reageerde de bevolking? Voelen ze zich betrokken bij het kunstwerk?
Willy Cauwelier Toen ik aan het werk was, keken de bewoners nieuwsgierig naar de Vlaskapellen. Een babbel kwam algauw op gang. Het verhaal achter de Vlaskapellen vinden ze schitterend. Door dit kunstwerk ontstaat een dialoog en win je belangstelling voor kunst in een openbare ruimte.
Kunstpoort Martine je ontwerpt niet alleen in opdracht maar je maakt ook eigen creaties met een persoonlijke motivatie. Beïnvloeden die elkaar? Versterken ze elkaar? Vind je zo oplossingen voor eigen werk die je anders niet zou gebruiken?
Martine Platteau Ik maak inderdaad ook eigen werk gewoon omdat ik het niet laten kan, 2D of 3D. Eerst is er het idee, later zoek ik de gepaste uitvoering. Dit kan metaal, chocolade, papier, epoxy, stof, film… zijn. Een opdracht moet ik aanvoelen daarna kan ik aan de slag. Dichter Alain Delmotte omschreef mijn werkwijze als volgt: “Ze reflecteert in een beginstadium maar eenmaal deze episode voorbij volgt ze vanuit dat reflexieve haar intuïtieve weg.”
Kunstpoort Je gebruikt zelfs smeed- en laswerk.
Martine Platteau Inderdaad, ik volgde een gepaste opleiding. Door gericht diverse materialen te gebruiken kom ik tot een eigen beeldtaal. Misschien is mijn werk niet altijd door de toeschouwer te vatten. Het publiek mag mijn creaties interpreteren door ze gevoelsmatig en empathisch te benaderen.
Kunstpoort Willy, werk je graag in opdracht of zou je liever een tijdje voluit voor eigen werk gaan?
Willy Cauwelier Ik werk en creëer graag. Het maakt mij niet uit of ik in opdracht of in het kader van ‘ l’art pour l’art’ werk. Vooral het creatieproces boeit me: vertrekken vanuit een idee, het meest aangepaste materiaal kiezen en uiteindelijk het ontwerp zien geboren worden.
Info
www.martineplatteau.be
Willy Cauwelier www.lachose.be
tekst en fotografie Kathleen Ramboer