Hotel Frison

Aan de Zavel in Brussel loopt er een straat naar beneden. Aan de ene kant  staat een modern gebouw van een bekend telecom bedrijf. Aan de andere kant staan rijhuizen uit het begin van de 20ste eeuw. De huizen vertonen een mix van stijlen. Het geheel lijkt niet indrukwekkend. Op nummer 36 van de straat, boven de grote deur, zit een glasraam in jugendstil. Een paar treden op, naar binnen en dan gebeurt het. Rechts een ruimte, vroeger waarschijnlijk de eetzaal, dan een soort wintertuin en dan links het salon; boordevol licht, overal glas in jugendstil. Elk architecturaal element heeft iets speciaal, het is een genot voor de ogen. Met jugendstil is het zoals met het impressionisme: veel liefhebbers want men heeft de stijl leren begrijpen, dit in tegenstelling tot het deconstructivisme van bijvoorbeeld Frank Gehry. Daarom is de manier waarop Horta, de architect van Hotel Frison, het licht in het gebouw verwerkt heeft indrukwekkend en absoluut niet verouderd.

Hotel Frison is nu de hoofdzetel van de Hotel Frison Foundation. Gesticht door een Indische, Mevrouw Nupur Tron Chowdhry.

Het concert van Serenata Vocale, een a capella Koor, zal plaatsvinden in dit gebouw.

Serenata Vocale: organisch, zelfsturend

David Navarro Turres, de dirigent: “Het koor is in 2014 gestart, ik was er toen nog niet bij. Het was een kwartet. Dit kwartet heeft mij gevraagd lid te worden van het koor. “U zou ons iets kunnen leren” zeiden ze. Stap per stap zijn wij van 6 koorleden, naar 8 en eindelijk naar 12 gegaan. Na 2 of 3 jaar zijn we gestart met concerten. Het heeft even geduurd, omdat we een originele bezieling zochten, moesten we bepalen wat voor repertoire we wilden en wat voor stukken wij wilden zingen. Het was een belangrijke zoektocht.”

David over het koor: “de zangers en zangeressen zijn divers, een groep van zes nationaliteiten, ze hebben al jaren in andere koren gezongen. Het laat ons toe om een minder bekend repertoire uit te bouwen, dat niet vaak gezongen wordt door andere koren. Ons repertoire is meer gefocust. De toeschouwers moeten er genoegen aan beleven en wij ook, we willen nieuwe paden bewandelen.

David vergelijkt het koor met een coöperatie. Iedereen is solidair. Iedereen kan zijn gevoelens uiten over de keuze van de liedjes of over de manier van repeteren. Het is het tegenovergestelde van wat David geleerd heeft. In zijn opleiding leert men dat de dirigent dirigeert en dat de zangers moeten zwijgen. 

Het repertoire

David over het repertoire: “We zoeken componisten. In 2017 heb ik Nydsten ontdekt. Hij komt uit Finland. Ik ben verliefd geworden op zijn muziek. Het is muziek uit het Noorden. Het is fantastisch.

Hoe gaan we te werk? We willen concerten geven in 2019, we komen samen en vragen ons af wat voor stukken we willen zingen. Iedereen draagt bij aan dit proces.  

De repetitie

De laatste repetitie gaat door waar het concert zal plaatsvinden, in Hotel Frison.

“Het klinkt te luid“ zegt een van de zangeressen. Het plafond is hoog maar het is geen kerk. Dus de zangers moeten de sterkte van hun zang aanpassen.

“Jullie moeten het hoofd niet naar onder bewegen, want als je met het hoofd terug naar boven gaat dan wordt het geluid te sterk” zegt David

David: “Elke week bepaal ik wat we zullen repeteren. De repetitie is 50 tot 60% van het geheel. Het is het benadrukken van bepaalde punten. De mensen repeteren niet graag. Zoveel nee, zoveel correcties, er is zoveel techniek. “Jullie moeten dat doen en dat doen.” Als dirigent moet je alles uit de mensen halen. Je moet de mensen laten openbloeien. Soms moet je ja of nee zeggen. Het is niet gemakkelijk, het is zondagmiddag, het weer is mooi.”

Het concert

Eerst thee drinken, thee van het huis. Alle zangers zijn verzameld. David bepaalt de voorbereiding op het concert. De zangers moeten zich in zichzelf verdiepen, ademen, dan A zingen, dan AO zingen. Samen.

Het is tijd, als eerste komt de achterste rij dan de eerste, de dirigent komt als laatste. De toeschouwers zitten heel dicht tegen elkaar want het is een salon. Vijfenveertig minuutjes van een origineel repertoire, Nydsten, Lauridsen. Het klinkt mooi in dit decor. Er werd met diepe gevoelens naar geluisterd.

”In het begin was er veel stress” zegt Delphine na het concert met snelle handbewegingen. Dan bewegen haar handen trager, “daarna luister je naar de anderen, het wordt steeds beter”. “Sur le pont d’Avignon” klinkt op het einde van het concert voluit in deze ruimte.

David: “De repetitie is een manier om jezelf te bevestigen, een verantwoordelijkheid naar jezelf. Op het concert moet je de zangers vrij laten. Je bent vertrokken. Als het fout gezongen werd, tja dat is het leven zoals het is.”

Les chanteurs font comme ça
et puis encore comm’ ça

Volgende concert:
Serenata Vocale, Op de 19 mei in de Chapelle du Sacré-Coeur de Lindhoudt om 17uur.

Serenata Vocale op facebook https://www.facebook.com/serenata.vocale/
Hotel Frison Foundation : https://foundation-frison-horta.be

Tekst en Foto’s Eric Rottée

Een goed doel

Op het scherm verschijnt een ‘mille feuilles’ van betonnen blokken. Dit is alles wat van de Muziekacademie in Mosul overblijft. Wanneer de film stopt wordt onze aandacht getrokken naar Iraakse muzikanten op het podium. Rudi Vranckx heeft, als gevolg van zijn engagement om de akademie te helpen,  vijf muzikanten uit Mosul uitgenodigd voor een tournee door Vlaanderen, “De Imagine tour”. Die avond in mei kregen we inzicht in de levensomstandigheden onder de heerschappij van IS.

Vanavond  vindt in Diest een concert plaats met een optreden van het Flanders Boys choir.  De opbrengst zal besteed worden aan een nieuw op te richten dagcentrum voor volwassenen met een beperking.

Een muziekacademie en een dagcentrum: nogmaals het bewijs dat de muziek een universeel medium is.

Diest op 21 oktober 2018

Op de dorpsplein staat een grote kerk, ietwat bizar opgetrokken met twee verschillende materialen. Rondom het plein zijn er diverse restaurants die hun aantrekkelijke gerechten aanprijzen zoals noedels met truffel. Toch vloeit de mensenstroom richting kerk, de plaats van het volledig uitverkocht concert.

De dirigent stemt het orgel. Wanneer hij opmerkt dat hij een beetje laat is, rent hij naar een ander gebouw, “het gebouw van de nonnen”. In een grote ruimte is het 50-koppige koor zich aan het voorbereiden. De dirigent moet snel zijn kostuum aantrekken, de jongens zijn al klaar. Ze spelen met hun telefoon en tegelijk discussiëren ze met elkaar. Er is veel geroezemoes. Voor Vic, één van de knapen, is het zijn eerst concert. Hij ondervindt een beetje stress.  “Het zal goed gaan denk ik. Met het orkest denk ik wel dat het ook goed zal gaan. Hier en daar moesten wij iets aanpassen, dat is normaal.”

Een requiem, niet door Mozart afgewerkt

De dirigent aan het woord: “Vanavond horen we het Requiem van Mozart, een werk dat het koor nog nooit gezongen heeft. Het koor bestaat al 80 jaar en heeft in die tijd nog nooit iets van Mozart gezongen. De laatste fase  in de herdenking  van de eerste wereldoorlog…. 11 november komt eraan. Met dit idee wilden wij een requiem brengen, een ode aan de overledenen.”

Dit requiem werd niet door Mozart afgewerkt. Het is een van zijn leerlingen, Franz-Xavier Süssmayr die het op aanvraag van Constanze, de weduwe van Mozart, heeft afgewerkt, vooral de instrumentatie.

Stemmen

Olav Grondelaers, presentator en radioprogrammamaker bij Klara, introduceert het concert. Hij geeft een kort overzicht van het leven van Mozart terwijl hij inzoomt op de totstandkoming van het Requiem. Het zitcomfort in de kerk is niet van hoge kwaliteit en hij waarschuwt de aanwezigen voor de onbarmhartigheid van de kerkstoelen.

En dan, en dan, het schip van de kerk wordt overspoeld met noten en stemmen. We kunnen de diverse stemtypes onderscheiden. Op het moment waarop de sopraan begint te zingen voel je de aandacht, een moment dat menigeen kippenvel bezorgt. We begrijpen de songtekst niet, dit is niet essentieel, het is wel een ode aan God, voor een concert in een kerk past dit uitstekend. De stemmen van de jongens klinken helder .

Een koor, een orkest

Dieter Van Handenhoven: “Het koor repeteert eigenlijk altijd zonder orkest. Als wij een werk willen brengen zoals een waarbij een orkest-begeleiding voorzien is, dan moeten we op zoek gaan naar een orkest dat dit kan spelen. Voor deze gelegenheid hebben we een ensemble uit Antwerpen aangesproken. De eerste twee repetities (nvdr: met orkest) vonden plaats zonder het koor. Op de laatste repetitie, ditmaal samen met het koor, wordt het nieuwe werk in een tijdspanne van drie uur volledig gecompileerd. 

Het is inderdaad moeilijker (nvdr: het orkest en het koor te besturen), het moet goed voorbereid worden, de repetitietijd is beperkt. Ik moet goed plannen en heel goed weten hoe de twee, orkest en koor, op elkaar kunnen inspelen om een goede basis te leggen.”

Imagine

Wanneer Rudi Vranckx in de buurt van de muziekacademie in Mosul aankwam, hoorde hij twee muzikanten “Imagine” van John Lennon zingen en spelen.

De beelden van Mosul en onze verbeelding van de eerste uitvoering van het Requiem rond 1792 botsen met elkaar.

Dieter Van Handenhoven: “Het werk is destijds gecomponeerd voor en uitgevoerd door jongens. Het koor dat voor het eerst het Requiem gezongen heeft was een jongenskoor. Het Requiem werd oorspronkelijk geschreven voor een jongenskoor, en niet voor een koor met vrouwenstemmen.”

 

 

Bouwen

De muziekacademie in Mosul zal heropgebouwd worden op initiatief van de organisatie “Revive the spirit of Mosul”, met ondersteuning van Unesco.  Initiatieven zoals dat van Rudi Vranckx zijn concreet en brengen heling op korte termijn.

De vzw “Martine Van Camp” is een organisatie die een regionaal antwoord wil geven op de nood aan opvang en begeleiding van meerderjarige personen met een mentale handicap. Deze vzw krijgt ondersteuning van de overheid en onderneemt zelf initiatieven om mensen samen te brengen en geld in te zamelen om haar project te verwezenlijken. De muzikale beleving van deze avond in Diest is er een mooi voorbeeld van.

 

Martine Van Camp www.martinevancamp.be

Flanders Boys Choir http://flandersboyschoir.org/index.php/en/

Een paar video’s

• Kyrie https://youtu.be/_YwKrt51g5M,
• Rex Tremendae https://youtu.be/DbcaEAGsh5I
• Dies Irae https://youtu.be/mSDwO8AJdK8

De Imagine Tour https://communicatie.canvas.be/imagine-tour-muzikanten-uit-mosul-met-rudi-vranckx-op-tournee-in-vlaanderen

 

Tekst en foto’s Eric Rottée