Het is een klein stadje naast het grote Brussel. Je stapt in een straatje beginnend aan de Brusselsesteenweg. Links en rechts staan “middle class” huizen. Links is een doodlopende weg die begint met een lange houten afsluiting. Het is een rustige en discrete wijk. Een beetje verder rijzen twee driegevel huizen op, trots en hoog met de garage onder het huis.  Elk jaar organiseert Katrien opendeur weekends gedurende de maand november. Binnen in de garage situeert zich het atelier voor beeldhouwkunst en daar worden ook de beeldhouwwerken tentoongesteld. Om de juwelen te bekijken moet je naar de voordeur stappen. Je belt aan en een charmante stem vraagt naar boven te gaan. Het atelier is op zolder, met veel lichtinval, hoofdzakelijk vanuit het westen.

Katrien, wie ben jij ? Een juwelenontwerpster of een beeldhouwster?

“Ik ben dertig jaar geleden met juwelen begonnen. Het is echt mijn ding, ik doe dat met veel passie. Toen ik de keuze maakte, twijfelde ik tussen de twee disciplines. In die zin is het een moeilijk antwoord. Uiteraard ben ik voornamelijk een juwelenontwerpster. Voor dat ik te oud werd, wilde ik beeldhouwen proberen om te kijken of het mij ligt. Vier jaar geleden heb ik de knoop doorgehakt. Ik wilde een collectie maken, ook van beelden, met het doel ermee naar buiten te komen. Hoe dat verder zijn leven gaat leiden, weet ik niet. Als ik het doe, doe ik dat niet voor mezelf. Uiteraard haal ik er veel voldoening uit.”

Leren

Katrien volgde de afdeling juweelontwerp aan de Academie in Antwerpen. Een bewuste keuze want ontwerpen vindt ze het belangrijkste. Voor het beeldhouwen volgde ze geen academisch parcours. Een half jaar les houtbewerken in Anderlecht bracht haar het nodige bij. Het was fysisch hard werk.

Ontwerpen en opbouwen

Ontwerpen is de kern. Katrien doet dat ontzettend graag. Voor haar juwelencollectie trekt ze zich terug in een bubbel. Na één of twee dagen begint de handenarbeid, opbouwen met was. Ze wil onmiddellijk een 3D voorstelling. 

Een beeldhouwwerk doorloopt een gelijkaardig proces. Zo is het ook begonnen. Ze dacht aan abstracte sculpturen. Op vakantie bedacht Katrien een sculptuur dat de basis legde voor wat ze nu doet… geen volledig maar een beschadigd lichaam.

Beschouw je de juwelen als kunst ?

“Een moeilijke vraag. Het is geen kunst met een grote K. Ik leun dicht tegen het ambacht aan. Voor mij is ontwerpen essentieel, dat is kunst, de uitvoering is toegepaste kunst.”

Maak je juwelen op maat?

“Tijdens de opendeurdagen vertrek ik meer vanuit mijn collectie. Juwelen op maat maakt minstens de helft van mijn werk uit. Dat is een meerwaarde die ik mijn klanten kan aanbieden. In overleg maak ik een ontwerp. Voorafgaand vinden verschillende gesprekken plaats, tot beide partijen akkoord zijn en de klant het echt ziet zitten waar ik naartoe wil. Dan pas volgt een definitieve fase. In de ontwerpfase is het noodzakelijk dat de opdrachtgever checkt of ik begrepen heb wat hij wil. Meestal zit het goed, ik behoed mij voor het creëren van een misverstand. Het is belangrijk elkaar te begrijpen. De klant apprecieert de tussenstappen en voelt zich dan ook geruster.” 

Vind je dat leuk, het op maat werken?

“Ik vind het enorm boeiend. Je weet voor wie je werkt, over wie en wat je aan het nadenken bent. Kinderen, partner, het overlijden van familieleden kunnen aanleiding zijn tot een juweelontwerp. Het is fijn dat me gevraagd wordt iets te maken met een speciale betekenis: voor geboortes, zovele jaren samen zijn tot voor opgroeiende kinderen, dochters die volwassen worden, alles kan. Ik zie vele levensverhalen passeren, van alle generaties, zeer jong tot heel oud, dat maakt het voor mij boeiend, houdt de passie levendig. Ik ben altijd met een juweel bezig en elk verhaal dat ik verwerk is anders. Reeksen ontwerpen om te verkopen in winkels, betekent productie, want je moet leven, een inkomen hebben. Verkopen is voor mij niet het belangrijkste. Ik wil gepassioneerd bezig blijven en voeling hebben met mijn klanten.”

Tijdloze juwelen

“Mijn bedoeling is dat als klanten nu juwelen kopen, ze ook waardevol zijn voor hun kinderen, de volgende generatie. Soms kan een juweel in een tijdperk gesitueerd worden … bijvoorbeeld in het begin van deze eeuw. Ik zou met twee collecties per jaar kunnen werken en ieder jaar opnieuw mensen aantrekken voor verkoop. Zo ben ik niet. Als unieke stukken verkocht zijn … dan komen er nieuwe. Juwelen die er al 5 jaar liggen ga ik niet wegdoen. Als ik daar nog achter sta, dan bewaar ik ze. Voor mij zijn die evenveel waard als mijn nieuwe ontwerpen. Zo redeneren volgens mij ook mijn klanten. En dat is de bedoeling. Ik zoek doelbewust geen thema’s, dat wil ik niet. Ik wil passioneel ontwerpen, Ik wil geen vluchtige dingen creëren. Ik heb al stukken terug gekregen die ik in mijn beginperiode maakte. De kinderen komen er mee terug omdat ze er iets anders van willen maken. Dan smelt ik mijn eigen ontwerp, daar heb ik geen moeite mee.”

Het lijkt alsof sommige beeldhouwwerken vallen, in beweging zijn. Waarom deze benadering? 

“Dat is heel onbewust. Het heeft met de sterfelijkheid te maken…  beelden die niet af zijn hebben dikwijls een zekere tristesse. Soms is dat bewust hoewel ik geen droevig persoon ben. Het leven is wat het is en als je je ouders verliest, is dat een periode waar je met je voeten meer op de aarde terechtkomt. Waarom zou ik een gave figuur maken, niemand is perfect. De arm moet er niet aan maar in mijn hoofd zie ik die arm wel, voor mij hangt die daar aan. Er zijn er een aantal die vallen. Er zijn er een aantal die een sprong maken. Waar ze eindigen weet ik ook niet.”

Je hebt meer kleine dan grote beeldhouwwerken?

“Ja dat klopt. Ik ben misschien iets te laat begonnen. Moest ik nu 30 jaar jonger zijn, dan zag ik wellicht die beelden grootser. Ik ben blij dat ik dit kan doen en ik hoop dat het nog lang kan. Een pensioenleeftijd bestaat voor mij niet. Zolang ik wil en kan doe ik verder. Op welk tempo weet ik niet. Ik doe alles graag zelf. Dat sluit niet uit dat ik ooit iets groot wil maken. Ik heb wel mijn fysieke beperkingen.”

Verkopen, winkels en klanten bereiken

Katrien verkoopt niet via winkels. 

“Dat is een zeer bewuste keuze. Omdat mijn stukken uniek zijn, is dat niet evident. Je wordt er snel mee geconfronteerd dat winkels geen interesse hebben in zuiver unieke exemplaren. In het begin werkte ik met galerijen in Knokke, Mechelen en Leuven maar ik haalde daar geen voldoening uit, ik wou geen duplicaten maken. Vermits ik geen ‘series’ maak maar werk met unieke stukken was het te lastig om de uitgeleende juwelen te missen wanneer ik mijn eigen klanten ontving in mijn eigen atelier.” 

“Mijn man en ik zijn dan begonnen met zelf een grote mailing op te starten om bekendheid te verwerven. En dit doe ik nog steeds. Ondertussen is er de digitale weg bijgekomen, wat een heel verschil maakt om je kenbaar te maken”. Nu gebruikt Katrien Facebook en Instagram zonder (betalende) reclame te maken. “Ik krijg veel reacties. Ik heb wel mijn lijst naar wie ik een flyer of email stuur.”

Wie koopt je juwelen, wie zijn je klanten?

“Iedereen. Mensen die het ambacht appreciëren en ook mensen die het unieke naar waarde schatten. Binnen de juwelen zit je, als je wil ontwerpen, al in een kleine niche. Als je geen winkel hebt, is de niche nog kleiner. Ik heb al 30 jaar een eigen stijl. Bepaalde klanten volgen mij al vanaf dag één tot nu.”

Zijn dat andere klanten dan voor je sculpturen? 

“Mijn beeldhouwwerk zit nog niet in de lift. Eind 2019 kwam ik ermee naar buiten. Dan kwam Corona. Er is nu een breuklijn, maar dat komt wel terug, we zien wel. De klanten zijn sterk geïnteresseerd maar beeldhouwwerken te koop aanbieden is totaal anders dan juwelen verkopen. Ik denk dat de aankoop van een beeldhouwwerk anders verloopt waarbij de klant er na verloop van tijd op terugkomt. Hij wil een beeld om een specifieke reden.

De was als link

“Ik doe geen object op een dag. Ik werk tegelijkertijd aan verschillende creaties. Ik moet altijd met veel dingen tegelijk bezig zijn. Van mijn juwelen moet ik af en toe afstand nemen om ze later terug te bekijken. Met beeldhouwwerken is dat net hetzelfde. Het gebeurt dat ik een beeld na één of twee jaar terug vastneem en er een heel andere houding aan geef. Ik kan constant correcties aanbrengen. En daarom werk ik graag met was en niet met klei. Met klei lukt dat niet, klei hardt uit. Op een bepaald moment moet je zeggen: “Nu blijf ik eraf.”

Website: https://katrienvanwambeke.be

Facebook: https://www.facebook.com/katrienvanwambekejuwelen

Instagram: https://www.instagram.com/katrienvanwambeke/

Eric Rottée Tekst

Katrien Van Walmbeke & Eric Rottée Foto’s