Wat Sarah Strosse schildert is pure poëzie. Als het nu een plant ‘Fade away’, een steen ‘Solitaire’ of speelgoedbootje ‘Our last Farewell’ is, haar onderwerp dompelt ze onder in een bad van grijsblauwe tinten, Pruisisch blauw en burnt sienna. Haar schilderijen stralen een vreemde, melancholische schoonheid uit. Sarah Strosse neemt de kijker bij de hand en laat hem verdwijnen in een meestal klein canvas met donkere dalen en spitsen, blauwige graslanden… Een mystieke sfeer is nooit ver weg. Sarah Strosse laat je luisteren naar de stilte.
Fade away – 2022 – 160op116 – olieverf op doek
Natuur: doods, dor, donker en kleine bergstenen vormen de rode of beter de blauwe draad in haar werk. Haar schilderijen verraden een liefde voor de dichtkunst, voor de lyrische zinnen van Rainer Maria Rilke. De gedichten van Rilke sluiten aan bij haar belevingswereld, ze houdt van verstilling en laat graag haar gedachten de vrije loop.
Toepasselijk gedicht Herfst Rainer Maria Rilke vertaling Peter Verstegen
De bladeren vallen – als uit oneindigheid, als dorden er verre hemelse gaarden; ze vallen met afwerende gebaren.
En ’s nachts, dan valt de zware aarde, weg van de sterren, in de eenzaamheid.
Wij allen vallen. Het geldt ook deze hand. En zie naar de andere: het is in allen.
Toch is er Iemand die dit algemene vallen oneindig teder met zijn hand omvat.
Haar schilderijen illustreren niet alleen een liefde voor de poëzie van Rilke maar ook een oprechte ongerustheid om de natuur. Ze is bezorgd om de mens an sich die een immense rol speelt bij het verdwijnen van zoveel natuur. Titels als ‘Bosbrand’‘Fade away’ spreken voor zich. Het sensitief schilderen van dorre takken staat symbool voor destructie. Toch kan je Sarah Strosse niet depri noemen. Haar bergen, takken, landschappen vertonen een vleugje romantiek, verstilling en magie.
solitaire – 18op24 – olieverf op doek
Dat magische vind je ook terug in haar ‘stenen’. Deze brengt ze na een reis in de bergen, na het aanschouwen van de Matterhorn, als trofeeën mee naar huis. Met de juiste belichting, op een donkere achtergrond verandert een banale steen in een boeiend intrigerend voorwerp. De stenen krijgen van Sarah Strosse een tweede leven op het canvas. Ze trillen in het licht en lijken te zweven door het heelal. Gaan ze ergens heen? De stenen zijn de stilte en ook stille getuigen van een ver verleden. Wat haar triggert is het ‘technisch’ schilderen, het weergeven van vorm, structuur en materie in een spel van licht en schaduw. Enkele zoals ‘solitaire’‘stenen 3’‘undefined’ doen me denken aan ‘De blauwe teil, 1907’ van Léon Spilliaert. Kan het de kleur of de mystieke contemplatieve sfeer zijn die dit teder meesterwerk oproepen? De meeste van haar ‘stenen’ schilderijen zijn klein, 18x24cm, 31x27cm… en toch monumentaal, groots in hun kleinheid. De ‘stenen’ schilderijen ervaar je van dichtbij, je gaat erin op en kruipt erin. Kijken blijkt een intieme ervaring. Soms schildert ze de stenen opnieuw, ‘undefined 2’, een tweede maal op groot formaat. De beslotenheid gaat verloren en er komt meer ruimtelijkheid in de plaats. De kijker is er minder bij betrokken en neemt afstand. Ik maak de overweging: ook de piepkleine werken van Robert Devriendt mag je niet groot denken.
undefined – 31op27 – olieverf op doek
Tussen de ingetogen doeken schreeuwen ‘Transit Hall’ en ‘Landschap 1’ geborsteld op groot formaat in uitbundige kleuren om aandacht. Hier toont Sarah Strosse haar vrolijke kant. De intimiteit van stenen op klein doek heeft ze verlaten voor het brede borstelwerk op groot formaat. Het voelde goed en natuurlijk, vertrouwt ze me toe. Deze doeken zijn seizoensgebonden. Transithall is geïnspireerd op een luchtfoto van een luchthaven. Een kunstenaar heeft beslist meerdere identiteiten.
Transit Hall – 105op150 – olieverf op doek – 2020
Het gebeurt dat er 2 werken op stapel staan. Dan schakelt de kunstenaar van groot naar klein en van klein naar groot. Sarah Strosse houdt van afwisseling. De intense wisselwerking van de 2 werken geeft voeding aan gemoedstoestanden. Zo kan ook uitbundig en totaal verschillend werk geboren worden.
Heeft ze het moeilijk als een werk het atelier verlaat? Volgens Sarah Strosse voelt het dubbel. Ze schildert niet met het idee haar werk ooit te verkopen maar uit passie. Ze voelt de noodzaak om haar gevoelens aan het doek toe te vertrouwen. Het is wel fijn als een kunstliefhebber van je werk houdt en ervan geniet. Eenmaal weg uit het atelier, voelt het aan als een gemis, een ruimte die moeilijk op te vullen is.
We hopen dat Sarah Strosse in haar atelier de lege rechthoekige vlakken snel laat verdwijnen voor nieuwe avonturen op het doek.
Kunstpoort reporter Bernadette Vandevelde portretteerde dichter Rob Van de Zande voor de backcover van zijn weldra te verschijnen boek: Minnebrieven -Brieven aan Haar- uitgeverij Aspekt. Weldra kleurt op Valentijn de liefde donkerrood. Als aanloop naar deze feestdag van de liefde laten we graag een ‘minnedichter’ aan het woord. Zoals het een schrijver past, antwoordt hij het liefst schriftelijk op onze vragen.
Kunstpoort Wanneer ontdekte je dat je graag schreef? Rob Van de Zande Het gekke hieraan is dat ik eigenlijk nooit graag heb geschreven. Van bij het begin voelde het al aan als iets dat ik moest doen, niet iets dat ik graag deed.
Kunstpoort In welke levensfase ben je beginnen schrijven? Rob Van de Zande Als prille twintiger.
Kunstpoort Je bent een klassiek dichter. Is er nog interesse voor klassieke dichtkunst? Rob Van de Zande In de tijd van de Romantiek was er interesse in klassieke dichtkunst – het was toen de enige vorm van dichten die populair was. Heden ten dage is er meer interesse in moderne poëzie. Men leest liever hippe woorden, die de identiteit van de maker verraden, dan archaïsche raadsels, denk ik.
Kunstpoort Vind je je sonnetten toegankelijk voor een groot leespubliek? Is het een niche? Vind je gemakkelijk een uitgeverij? Rob Van de Zande Nee, toegankelijk voor een groot leespubliek zijn ze niet en zullen ze waarschijnlijk ook nooit zijn. Een niche? Beslist niet. Nu is het gemakkelijker voor me om een uitgeverij te vinden dan pakweg vijftien jaar terug. Maar dat heeft te maken met de kwaliteit van mijn werk. Iedereen groeit naarmate men het vaker doet. En dat was in mijn geval niet anders. Het duurde jaren vooraleer ik mijn persoon in de dichtkunst ontdekte.
Kunstpoort Waarom kies je voor sonnetten? Kan je daar in kwijt wat je echt wil zeggen? Waarschijnlijk moet je heel veel sonnetten schrijven om in het in de vingers te krijgen of gaat het bij je vanzelf? Rob Van de Zande Aanvankelijk schreef ik voornamelijk kwatrijnen en korte verzen. Pas in mijn derde manuscript ben ik me echt gaan toeleggen op sonnetten. Een goed sonnet kunnen schrijven is als een ambacht, het vergt heel wat oefening en kunde. Zoiets – of je moet een wonderkind zijn – moet men leren. En hoe vaker je het doet, hoe beter je erin wordt. Je kan meer kwijt in een ballade dan in een sonnet, omdat je meer (speel)ruimte hebt. In een sonnet ben je gebonden aan de vorm en het rijm. In veertien regels ben je meer beperkt dan in dertig of veertig regels. Maar voor mij is dat nu de enige vorm van dichten, afgezien van mijn dichterlijk maatwerk, die ik opzoek én die mij opzoekt.
Kunstpoort Je werkt ook vaak in opdracht. Is dat niet moeilijker dan vanuit je innerlijke ziel te schrijven? Ontdek je zo onderwerpen, thema’s waar je anders nooit zou over dichten? Ben je meestal tevreden over deze ‘toegepaste’ dichtkunst? Rob Van de Zande Ik schrijf altijd vanuit mijn ‘innerlijke ziel’. Anders zou het niet lukken. Een vers bij een beeld maken is een uitdaging. En op dat gebied zoek ik die maar al te graag op. Maar het is eerder een kwestie van erop of eronder. Of je hebt het in de vingers of niet. Beelden begeleiden met poëzie is niet iets dat je kan leren. Je kan het of je kan het niet.
Kunstpoort Wanneer ik je naam google vind ik vaak gedichten geschreven bij beeldende kunst. Je bent blijkbaar gespecialiseerd in dichtkunst op maat. Zo illustreerde je een kunstwerk van de overleden Daan van Golden met een gedicht. Valt het moeilijk een klassiek gedicht te schrijven bij hedendaagse kunst en/of abstracte kunst? Of zoek je net het contrast of de tegenstelling op? Rob Van de Zande Zoals ik eerder schreef, het is een uitdaging. Toen Cor Gout, hoofdredacteur van het literair tijdschrift Extaze, me vroeg of ik iets wou schrijven bij een werk van van Golden, twijfelde ik niet. Meteen ging ik ermee aan de slag. En wat later stond het vers er. Let wel, ik had toen al een zestigtal beelden begeleid met poëzie, dus ik was niet bepaald aan mijn proefstuk toe. Maar voor zoiets kan je niet naar een leerschool, je kan het of je kan het niet.
Daan van Golden, Roses for Willem and Verena, c.a. 1975, papier, 51 x 41 cm. copy right foto Literair tijdschrift Extaze
Als uit Victoriaanse tijden Heeft hij ons thans geschapen: Ranke blommen die verglijden In timbres van woudknapen, Leggen zij hun adem vast – Waar wolk en vloed minnekozen Blaas ik door m’n eedle kwast Een tafereel vol blauwige rozen.
Rob Van de Zande
Liefderij 2020, Uitgeverij Het Punt ISBN 9789460795077
Kunstpoort Je publiceerde vier dichtbundels met als laatste – Liefderij Sonnetterie – Behalve poëzie schrijf je nu ook Minnebrieven -Brieven aan Haar- uitgeverij Aspekt. Hoe anders voelt dit aan in vergelijking met poëzie schrijven? Kan je in je hoofd switchen van het ene genre naar het andere? Beschouw je deze Minnebrieven als poëzie in prozavorm? Rob Van de Zande Correctie: Liefderij is de zesde bundel, die andere twee bundels hebben terecht hun ziel verloren. Ik werk in episodes van telkens drie of vier maanden. De ene keer werk ik vier maanden aan een manuscript met sonnetten, de andere keer aan een manuscript met minnebrieven. De brieven zijn eerder poëtisch dan prozaïsch, dus hoef ik niet al te veel te switchen. Ik zou het niet kunnen ook, prozaïsch schrijven, bedoel ik dan. Een proza-pen kan ik, helaas, niet hanteren.
Kunstpoort Zijn deze Minnebrieven een logisch gevolg of een vervolg op de gedichten? En waarom? Rob Van de Zande De minnebrieven hebben weinig met de gedichten te maken. Afgezien van het feit dat ze gericht zijn aan dezelfde muze hebben ze niks met elkaar gemeen.
Kunstpoort Ik las een fragment van -Brieven aan Haar- op je blog van zondag 21 november 2021. Het taalgebruik laat me naar een tijdperk raden. In welke tijd mogen we deze ‘Brieven aan Haar’ situeren? Of beschouw je ze als tijdloos? Rob Van de Zande Men schrijft vaak dat het personage in mijn bundels een 19e -eeuwse jongeling is. En in de brieven is dit niet anders. Ik schrijf telkens vanuit één en dezelfde ziel. Eén die nooit zal tanen of vergaan. Maar dat is meer een vloek dan een zegen.
Kunstpoort Is -Brieven aan Haar- biografisch? Rob Van de Zande Brieven aan Haar is fictief, maar geschreven met een bloedende hand. Semi-biografisch dus.
Kunstpoort Mogen we je Minnebrieven romantisch noemen? Ben je een romanticus? Rob Van de Zande Ze dateren vanuit een romantisch tijdperk. Ik heb ze geschreven in een staat van vervoering, dus ja, romantisch zijn ze wel, vind ik. Een romanticus, ik? Jammer genoeg wel ja, een romanticus pur sang. De vlam van een ware romanticus zal, hoe hevig de storm ook tegen de rozenblaadjes slaat, nooit echt doven.
Kunstpoort Ben je in je hoofd constant aan het dichten of gaat je poëtisch brein soms op slot? Vind je vaak inspiratie op vervelende momenten, midden in de nacht bijvoorbeeld of tijdens een boeiend gesprek wanneer je niet in de mogelijkheid bent iets te noteren? Rob Van de Zande Kijk, voor mij is het dichterschap een leven op zich. Het is geen kantoor job, waarbij je in en uitklokt, en rechthebbend, uitkijkt naar vrije weekends en dergelijke. Nee, het is iets dat je overal waar je gaat meedraagt, meezeult beter gezegd. Maar ik heb er vijftien jaren geleden bewust voor gekozen en ‘contradictio in terminis’ kies ik er nog elke dag voor. Om op je vraag te antwoorden: je bent er voortdurend mee bezig, maar het is geen vorm van egoïsme; ik ga nog graag gesprekken, die niets met poëzie te maken hebben, aan. Meer nog, ik vind het boeiend en verrijkend iets bij te leren dat niets met mijn werk te maken heeft.
Kunstpoort Als je terugblikt op je eerste dichtbundel, ben je daar nog altijd tevreden over? Is je taalgebruik ondertussen veranderd? Rob Van de Zande Tevreden is een groot woord, maar het is een natuurlijke gang van zaken; in die zin dat je pas goed wordt naarmate je het vaker doet. In het begin is het steeds wat zoeken, maar eenmaal je het gevonden hebt … En hetzelfde geldt met het taalgebruik. Al was ik, naar mijn mening, nooit echt modern in het taalgebruik. Jammer genoeg was de punt van mijn pen eerder dof dan glansrijk.
Kunstpoort Jou sonnetten zijn welluidende gedichten. Is een ritmisch, metrisch gedicht voor jou noodzakelijk voor een ‘goed’ gedicht? Rob Van de Zande Wat is een goed gedicht? Ik denk dat iedere lezer dat voor zichzelf bepaalt. Er is niet echt een maatstaf, vind ik.
Kunstpoort Met welke dichters voel je je verwant? Rob Van de Zande Ik zie niet echt een spiegel, maar een schim naast John Keats.
Kunstpoort Wie bewonder je onder de levende dichters? Rob Van de Zande Bewonderen? Ik heb respect voor iedereen die een goede pen hanteert.
Kunstpoort Heb je nog toekomstplannen? Mogen we ooit een klassieke roman van je verwachten? Rob Van de Zande Naast mijn dichterlijk maatwerk, zal ik me blijven toeleggen op het schrijven van sonnetten en minnebrieven. Maar een klassieke roman? Nee, helaas niet.
Kunstpoort Heb je een tip, kan je een dichtbundel aanraden, buiten je eigen dichtbundels, voor de lezers van Kunstpoort? Rob Van de Zande Hangt ervan af wie wat wil, hé. In het algemeen durf ik te stellen dat ‘The Ballade of Reading Goal‘ van Oscar Wilde een aanrader is voor iedereen die goede, ritmische poëzie wil lezen.
Via kunstenaar Jean De Groote ontdekte ik de wereld van kunst, filosofie, mystiek plus hun interactie. Kunstfilosoof Antoon Van den Braembussche, een bevriend ‘partner in crime’ van Jean De Groote (ik beken dit is een wat oneerbiedige uitdrukking), bezorgde me zijn recente boek ‘Tekens van het onzichtbare’ met essays over kunst en mystiek. Eerlijk, zijn vraag: Kan je hier een recensie overschrijven streelde mijn ijdelheid. Het antwoord was ja vergezeld met de opmerking dat ik niet thuis ben in deze wondere wereld van de filosofie. Mag ik met een zekere onbevangenheid reageren op het boek? vroeg ik. Dat bleek geen onoverkomelijk probleem.
Wat me opviel bij het lezen van ‘Tekens van het onzichtbare’ Esays over kunst en mystiek auteur Antoon Van den Braembussche
is de helderheid, geen omfloerst taalgebruik, klaar en duidelijk voor iemand zoals ondergetekende die niet gewoon is aan filosofische geschriften. Het boek omvat vier essays.
Rumi en de grote stilte
zal voor bepaalde lezers discutabel zijn. ik citeer ‘Zoals steeds zijn bij Rumi deze erotisch-lijkende verzen altijd slechts een opstapje naar de liefde in zuiver spirituele zin… Het zou van een grote misvatting getuigen om in de liefdesrelatie tussen Sjams en Rumi een verhouding te zien van homoseksuele aard….’’ pg25 Dit is de visie van de auteur, een standpunt om te respecteren. Als je als lezer dit probeert te vatten, ligt de weg open om van het essay ‘Rumi en de grote stilte’ te genieten.
Verrassend voor mij is de verwijzing naar Layla van Eric Clapton. Antoon Van den Braembussche is blijkbaar een man die de muziek, popcultuur omarmt, niet op een planeet leeft, weet wat de wereldse wereld te bieden heeft.
Angelus Novus, 1920 – copyright kunstkopie.nl
De engelen van Paul Klee
biedt interessante inzichten op het werk ‘Angelus Novus, 1920’ en de engelenreeks van Paul Klee in het algemeen. Dit essay toont de lezer de mogelijke impact van cultuurfilosofen op de visie van de kijker. ‘Daarnaast vraagt elk beeld een creatieve bijdrage van de toeschouwer’. pg67 De toeschouwer blijft een individu met een individuele, culturele blik die een kunstwerk nuanceert en kan interpreteren. Het siert de auteur dat hij kritisch blijft en zich dezelfde vraag stelt als Perdita Rösch of het werk ‘Angelus Novus’ een zelfportret is. De auteur weerlegt dit gefundeerd. Bij het lezen van een recensie denk ik vaak: Heeft de criticus het bij het rechte eind? De inhoud die hij een werk toedicht is dat ook datgene wat de kunstenaar wil zeggen? Illustreert Paul Klee met zijn Angulus Novus (1920) een angstig voorgevoel van wat de Joden te wachten stond, van de latere rampzalige gebeurtenissen? Wat betekent zijn Engelen serie? De auteur gaat hier met de nodige objectiviteit en nuchterheid op in. Het vaak experimenteel werk van Paul Klee waardeer ik om zijn onbevangenheid, geraffineerd kleurgebruik en vaak kinderlijke eenvoud. Antoon Van den Braembussche leerde me een andere Klee kennen. De auteur toont een diepere kijk op het andere werk van Klee. De kunst van Paul Klee is niet onder één noemer te vangen.
Descent into limbo – copyright NRC
Anish Kapoor en de leegte
Dit essay is een speurtocht naar het spirituele in de moderne en hedendaagse kunst via het oeuvre van Anish Kapoor. De tekst is een exploratie van de oneindige ruimte, leegte, angstervaring en het mystieke in het werk van Kapoor. De schrijver doet dit aan de hand van 2 iconische werken: ‘At he edge of the world’ en ‘Descent into limbo’. De analyse is verhelderend, vlot lezend. De auteur licht voor de modale kunstliefhebber een tipje van de mystieke sluier op. Het onzichtbare kan niet zonder het zichtbare – Het licht bestaat niet uit zichzelf het heeft de duisternis nodig: het materiële bestaat niet uit zichzelf, maar heeft het immateriële nodig. En omgekeerd. pg98 Anish Kapoor Descent into Limbo
Paul CELAN en de nachttijd van de poëzie
Dein goldenes Haar, Margarete , 1981 – copyright Pinterest
De tekst begint met een levensschets, prima voor niet ingewijden.
De aandacht in het essay gaat vooral naar het gedicht ‘Todesfuge’. Fijn dat het gedicht in de originele Duitse versie gepubliceerd is, met daarbij een vertaling naar het Nederlands. Vergeet vooral niet de aangehaalde youtube link te activeren. https://www.youtube.com/watch?v=iB4hT95V-TI Musik: Matthias Fuhrmeister (voc, git) Zeker aan te raden bij het lezen van het essay.
Van het gedicht ‘Todesfuge’ naar het oeuvre van Anselm Kiefer is voor de auteur maar een kleine stap. Deze passage kan een kunstliefhebber boeien. De auteur beschrijft onder andere de paralellen tussen het gedicht ‘Todesfuge’ en het schilderij ‘Dein goldenes Haar, Margarete , 1981’. Het essay over Celan legt een verband tussen taal, poëzie, beeldende kunst en mystiek.
‘Tekens van het onzichtbare’ is een aanrader voor elke kunstliefhebber die openstaat voor een bredere kijk op kunst en de mystieke dimensie ervan.
De succesvolle virtuele Schrijfdag 2021 Creatief schrijven is een tijdje achter de rug. Het virtueel gesprek met klimaatdichteres Moya De Feyter zindert nog na. Wat is en wat kan een klimaatdichteres doen voor onze ecologische noodtoestand? Moya De Feyter gaf me antwoord op klimaatgerichte vragen. Zij is de initiatiefneemster en frontvrouw van de Klimaatdichters. De Klimaatdichters zijn een groep Vlaamse en Nederlandse woordkunstenaars die via de poëzie ijveren en actievoeren voor een beter klimaat.
Kunstpoort Hoeveel leden telt Klimaatdichters, wie zijn ze, welke leeftijdscategorie is er vertegenwoordigd? Moya De Feyter We bestaan 1 jaar en tellen voor het ogenblik 192 leden uit Vlaanderen en Nederland, van alle leeftijden. Kunstpoort Dit kan je lezen op de sitehttps://www.klimaatdichters.org/ Onder de klimaatdichters bevinden zich natuurlyrici, dystopische dichters, milieuactivisten, permacultuurtuiniers, bosdichters, bezorgde grootouders, groene oproerkraaiers, klimaatspijbelaars, zenboeddhisten, biologen, vogelspotters, klimaatliteratuurwetenschappers, plattelandsdichters, natuurvoedingverkopers, ecofeministen, jeugddichters, dichters die voor jongeren dichten, voor een doelpubliek van eender welke leeftijd, …
Kunstpoort Kan men kunst inzetten als middel voor het bereiken van een maatschappelijk doel. Is dit wel de taak van een kunstenaar? Moet kunst maatschappelijk of tijdsgebonden zijn? Zijn kunstenaars verplicht om klimaatkunst te maken? Moya De Feyter Tijdens mijn studies letterkunde speelde de kunstopvatting L’art pour l’art een hoofdrol. Artistieke en/of esthetische kwaliteiten hadden voorrang. Kunst, de letterkunde in mijn geval, diende niet om een maatschappelijke problematiek aan te kaarten. Kunst met een doel beschouwde de literaire wereld niet als kwaliteitsvol. In feite hebben schrijvers zich altijd uitgelaten over wereldproblemen. Literatuur is telkens een reactie op wat er gebeurt in de werkelijkheid. Het is wel zo dat het een hele tijd not done was. Nu lijkt men aan te moedigen dat een schrijver zich in het debat mengt en een standpunt inneemt.
Kunstpoort Redden we het klimaat door er kunst over te maken. Waarom geen plastic ruimen, werken in een opvangcentrum voor gestrande zeehonden…? Moya De Feyter Ik heb een diep respect voor praktische activisten die afval ruimen, bomen planten of voor dierenrechten strijden. Zelf ben ik geen barricadespringer, niet handig of erg ondernemend. Mijn sterkste wapen is de taal, de poëzie. Poëzie is wat ik het best kan inzetten om iets in beweging te brengen. De Klimaatdichters zijn ondernemend en stuurden een brief naar 10 politici! “Wij komen in actie, u ook?” Van klimaatmoeheid naar klimaatmoedigheid!!! … Kortom, wij vragen actie, laat de symboliek maar aan ons. Zelf ben ik één van de coördinatoren van diverse projecten. We koppelen de juiste dichters aan het juiste project. Dat is meteen de reden waarom ik minder tijd heb om te schrijven. Zo komt er gedurende de maand mei een Klimaatdichters podcast serie op Sound Cloud. Een woordkunstenaar leest een thema gedicht voor en gaat in gesprek met een wetenschapper. Een architect, psycholoog, bioloog… staan garant voor een boeiend gesprek. Ook gedichtwandelingen zijn gepland gedurende de maand mei.
Kunstpoort Welk genre of medium is volgens jou het meest geschikt om een complex en weerbarstig verschijnsel als klimaatverandering te verbeelden en waarom? Zijn schilderkunst, beeldende kunst niet toegankelijker dan poëzie? Moya De Feyter Artistieke disciplines vullen elkaar aan, treden in dialoog. Het klopt dat meer mensen geïnteresseerd zijn in beeldende kunst dan in poëzie. Dit is net onze uitdaging: de klimaatpoëzie naar een groter publiek brengen.
Charlotte Peys maakte ontzettend mooie illustraties voor de dichtbundel Zwemlessen voor later
Een noodkreet voor de aarde, een ode aan de natuur, een pleidooi voor omwenteling
foto omslag @ uitgeverij Vrijdag illustratie cover @ Charlotte Peys
Zo had je ook de literaire multidisciplinaire avond -Liederen voor het leven- een combinatie van poëzie, muziek en illustraties. Het evenement stelde door klimaatverandering bedreigde dieren, planten… in de kijker. Deze aardbewoners krijgen zo een stem. Klimaatdichters lazen hun poëzie voor. Ondertussen kon je illustraties van Babette Wagenvoort op een scherm bekijken. Zie link https://buff.ly/3mFQ0fo
Kunstpoort Met de opbrengst van de dichtbundel -Zwemlessen voor later- steunen jullie een buitenlands project One World Tree Planting, een project dat zich bezighoudt met het aanplanten van nieuwe bomen en het herstel van bestaande bossen in onder andere Oeganda. Ook hier is er tekort aan natuur, aan bossen, aan bewustwording. De vele wandelaars in de natuur in deze coronatijd hebben geen respect voor de natuur. Mountainbikers terroriseren de bossen, planten en paddenstoelen verdwijnen. De diversiteit vermindert. Proberen jullie in de toekomst iets te betekenen in België, Vlaanderen? Moya De Feyter Het door ons gesteunde project is in het leven geroepen door een vlaming. Antwerpenaar Herman De Greve is initiatiefnemer van One World Tree Planting. Het ingezamelde geld gaat naar klimaatactivisten in het zuiden. We kozen voor dit project omdat in een land als Oeganda al veel concrete gevolgen van klimaatverandering merkbaar zijn. Bepaalde regio’s geraken zo stilaan onbewoonbaar. De situatie is daar urgenter dan hier. Natuurlijk willen wij in België graag samenwerken met organisaties als Natuurpunt of Bos +, dat sluit elkaar niet uit.
Kunstpoort‘Zwemlessen voor later’ is een bundel vol klimaatgedichten van jonge honden (Babeth Fonchi, Yousra Benfquih en Jens Meijen) en oude rotten in het vak (Ilja Leonard Pfeijffer, Bart Moeyaert en Vrouwkje Tuinman). Moya De Feyter over de titel. ‘De titel kan een negatieve connotatie dragen: alles moet eerst onder water lopen voordat er effectief gehandeld wordt. Maar het gaat verder dan dat. Als we praten over een later, dan veronderstellen we dat er een later is en dragen we dus in zekere zin een optimistisch toekomstbeeld uit, want veel mensen hebben dat later al lang opgegeven. Wij willen geloven in een toekomst waarin de wereld ten goede is veranderd, maar daar hebben we wel wat zwemlessen voor nodig.
Kunstpoort Wat mogen we de komende maanden, jaren nog verwachten van de Klimaatdichters? Moya De Feyter We werken tegenwoordig samen met Poetry International, Rotterdam. Voor hen organiseren we een debat en een poëzieavond. Gedurende mei, juni en juli treden klimaatdichters op tijdens buitenactiviteiten in Brugge en Genk. Er komt een samenwerking met het Gezellehuis rond de eco poëzie van Guido Gezelle. Eind augustus vindt een internationale residentie plaats in Oosterbeek, Nederland. Vertegenwoordigers van de Britse Poets for the Planet, de Duitse Poets for the Future en de Klimaatdichters laten zich in Oosterbeek verleiden tot nieuw werk. Nog meer afleveringen van de Podcast ‘Redden wat je raakt’ zijn voorzien. Avonden rond bedreigde dieren en planten zetten we op touw. En wellicht nog zoveel meer. De klimaatdichtersprojecten waaieren verder uit.
Frontvrouw Klimaatdichters Moya De Feyter (1993) schrijft theaterteksten, proza en poëzie.
dichtbundel Tot iemand eindelijk, 2018 Uitgeverij Vrijdag Met -Tot iemand eindelijk- was Moya De Feyter genomineerd voor de Poëziedebuutprijs Aan Zee.
dichtbundel Massastrandingen, 2019 Uitgeverij Vrijdag Moya De Feyter wint de J.C. Bloem-poëzieprijs 2021 met haar dichtbundel Massastrandingen. http://moyadefeyter.be/
tekst Kathleen Ramboer foto’s covers @uitgeverij Vrijdag foto Moya De Feyter @ Jeyda Yagiz
AUTEURS AAN HET WOORD
Voor kunstenaars is deze bizarre coronatijd ongetwijfeld een bron van emoties. Hoe verwerken schrijvers de lockdown. Schrijven ze meer dan anders of net niet? KUNSTPOORT vroeg het hen. Nerkiz Sahins nieuwe gedichten bundel “Er was mij niets gevraagd” is onlangs uitgegeven. Het pad is vrij voor nieuwe uitdagingen zoals haar volgende bundel in het Turks, de taal van haar geboorteland.
KUNSTPOORT Ben je met een bepaald project, boek, gedicht… bezig? Titel? NERKIZ SAHIN Mijn nieuwe gedichten bundel “Er was mij niets gevraagd” is onlangs uitgegeven, dus het pad is vrij voor nieuwe uitdagingen. Ik was al een tijdje bezig met mijn volgende Turkse bundel. Ik schrijf in twee talen. Namelijk de taal waar ik in geboren ben, het Turks en de taal waar ik in opgegroeid ben het Nederlands. Beide liggen mij nauw aan het hart en ik wil ze ook geen van beide opgeven bij het schrijven. In het Nederlands liggen al enkele kinderverhaaltjes op stapel. Maar die zijn niet voor nu meteen. Een titel heb ik nog niet. Bij mij is een titel helaas bijna altijd het laatste die er bij komt kijken. Dus nu zal het bij mijn nieuwe werkzaamheden hetzelfde zijn. Heel veel van de kinderverhaaltjes zijn bijna klaar. Ondertussen ben ik begonnen met de tekeningetjes. De vertel momenten op het schooltje waar ik regelmatig kwam hebben we moeten uitstellen omwille van de heersende Corona problematiek. Dus aftoetsen bij de kinderen zal er voorlopig niet meer inzitten.
KUNSTPOORT Is je nieuw werk gerelateerd aan de Corona crisis? NERKIZ SAHIN Rond Corona ben ik natuurlijk ook beginnen werken naast mijn ander werk. Namelijk een bundel die gepubliceerd zal worden na Corona. Dit kwam na een oproep op Facebook waar men vroeg om samen te schrijven over Corona. Kort erna zat ik in het redactieteam. Ik hou op dit moment een soort logboek bij die in het bundel zal opgenomen worden. Het geheel wordt een gedichtenbundel met werk van mensen die dit ingezonden hebben ten tijde van Corona en veel meer. Daarnaast blijf ik verder schrijven met onze groep van “Poëzie verbindt”. De eerste weken waren onze gedichten erg gekleurd door Corona. Ik moet toegeven dat we er nu een beetje van afgestapt zijn. Om de paar weken geef ik een opdracht met enkele woorden waar de groep mee aan de slag gaat. Soms zijn de gedichten die binnenkomen toch nog Corona gerelateerd. Maar dat mag ook. Mensen zijn vrij om te schrijven wat ze willen. De paar woorden die ze meekrijgen zijn eerder een kapstok waar ze mee aan de slag kunnen en vormen geen beletsel om over een bepaald onderwerp te schrijven wat hen bezighoudt op dat moment.
KUNSTPOORT Schrijf je intensiever dan voor covid-19? NERKIZ SAHIN Net omdat er meer tijd is kan het misschien intensiever genoemd worden. Maar eigenlijk is het niet zo dat er nu meer inspiratie is dan anders. Er waren al zoveel plannen en voorbereidingen die nu verder uitgewerkt kunnen worden. Wat op zich heel fijn is natuurlijk, niettegenstaande de aanleiding minder leuk is. Er komen ook steeds nieuwe uitdagingen bij zoals bv. het concept waar ik ook aan deelneem, waarbij de nabestaanden een gedicht kunnen bestellen voor de uitvaart van hun naaste die ze nu niet de afscheidsdienst kunnen geven zoals ze dat anders zouden doen. Een persoonlijk gedicht kan een beetje goedmaken wat Corona heeft afgenomen.
KUNSTPOORT Is schrijven een noodzaak, een manier om deze periode te verwerken? NERKIZ SAHIN Schrijven is voor mij altijd al een noodzaak geweest. Een soort therapie die ik heel mijn leven op waarde heb weten schatten. Als kind liet ik mij gaan in mijn schrijfsels en kon mij daar het beste in uitleven. Later werd het een medicijn tegen pijn en onmacht. Nu is het een goede vriend, een luisterend oor bij wijze van spreken. Telkens er moeilijke momenten zijn grijp ik naar mijn pen of verf en borstels. Ook nu is het niet verwonderlijk dat ik mijn gevoelens het beste alweer daar kwijt kan.
KUNSTPOORT Wat lees je voor het ogenblik? NERKIZ SAHIN Het epos van sjeik Bedreddin in het Nederlands. Ik had deze jaren terug in het Turks gelezen. Vorig jaar heb ik ‘m in het Nederlands aangeschaft en nu er tijd is, lees ik daar telkens een paar bladzijden uit.
KUNSTPOORT Kan je nog om iets vrolijk zijn in deze tijd? NERKIZ SAHIN Eigenlijk is er heel veel om dankbaar voor te zijn. Juist in zulke tijden moeten we vooral kijken naar de dingen die wel goed zijn. Het lentegevoel was enorm aanwezig. Het nieuwe leven. De natuur geneest zichzelf voortdurend. De aarde draait nog steeds… Naast het elkaar fysiek niet kunnen zien, aanraken en op bezoek gaan, leven we in een tijdperk waar we een vingertik ver van elkaar zijn. Allemaal dingen waar we toch blij om kunnen zijn. Stel dat het niet zo was! We zijn bij wijze van spreken elke dag bij elkaar thuis in de woonkamer door social media enz. Dat heeft zelfs gemaakt dat ik een paar keer mijn telefoon heb moeten uitzetten omdat het te druk werd.
KUNSTPOORT Heb je toekomstplannen of staan die nu on hold? NERKIZ SAHIN Of wijzelf stilstaan of niet de toekomst zal zichzelf wel uitwijzen denk ik. Mijn werk als sociaal tolk staat nu on hold dat wel, maar in de plaats is er zoveel bijgekomen. Op het werk zelf zoeken ze naar manieren om afstandstolken met beeld te realiseren. Telefoontolken was iets dat al jaren bestaat, maar nu zijn ze bezig met video toestanden. Het zal wennen zijn eens het zover komt dat wel. Maar mensen zijn flexibel, dat hebben we al lang bewezen. In tussentijd werk ik gestaag door aan mijn volgende bundel. Te ver vooruit denken gaat op dit moment niet. Alle voordracht momenten en signeersessies voor mijn bundel “Er was mij niets gevraagd” hebben we moeten annuleren. Hopelijk kunnen we de draad weer oppakken en nieuwe plannen maken eens dit alles achter de rug is. Maar voorlopig leven we gewoon bij de dag.
69 etalages met kunst voor de liefde
uit liefde voor de kunst
Voor de derde keer op een rij organiseert sfeergebied Gent Linkeroever het kunst wandelparcours de Vitrines d’Amour. Marieke Selhorst van Het Objectief leidt het evenement in goede banen.
69 gastvrije locaties stellen hun vitrines ter beschikking van kunstenaars om het thema van de liefde, met of zonder grote L, in beeld te brengen. De creativiteit van de deelnemende kunstenaars vertoont een enorme diversiteit: tekenkunst, collage, schilderkunst, textielkunst, poëzie, tekst, fotografie, installatie… Dat maakt de route juist zo boeiend.
Zaterdag 1 februari opende Gent Linkeroever en Marieke Selhorst de kunstwandelroute in resto Madonna Poel 1. De officiële opening was gezellig druk met feestelijke hapjes en drankjes.
Voor en na de opening verkende KUNSTPOORT de verbazend originele route. 69 vitrines in deze reportage aan bod laten komen lukt ons niet daarom pikten we er enkele uit. Per discipline stellen we werk van een gastkunstenaar op zijn locatie voor. Belangrijk is dat aan de kunstroute iedere kunstenaar kon deelnemen: gerenommeerd of niet, gekend of minder gekend, een oude rot in het vak of niet, jong of ouder. Dat maakt de kunstwandelroute oh zo speciaal. Het is een onderdompeling in het vat van de liefde en de kunst.
De dynamische foto van Hendrik straalt passie en overgave uit. Compositie en standpunt maken van de foto een topper. Hendrik Braet vertelt zelf het verhaal achter de foto: ‘8 jaar geleden had ik een rubriek op gent blogt: de haha van Hendrik. Wekelijks ging ik op pad om een foto te nemen in Gent. De dag van de foto was Charlotte nog maar enkele weken oud en ik zat op een roze wolk zo vervuld van liefde. Met die energie belandde ik op de teedansant de zondagnamiddag in de Vooruit. Ik kon mijn gevoel op dat moment kwijt in dit beeld.’
Op de site van Kris Goekint lees ik het volgende
Schilderen is poëzie die eerder gezien wordt dan gevoeld,
poëzie is schilderen dat eerder gevoeld wordt dan gezien. Leonardo da Vinci
Een doordenkertje voor de Vitrines d’Amour 2020, deze tekst sluit perfect aan bij zijn Vitrines d’Amour gedicht. Wij citeren:
CINE CURA
Duistere dreiging
geslepen geborgenheid.
De warme knusse kamer
aan vergiftigde veilige haven,
Vals vertrouwen
voorzichtig berouw.
Verstreken tijd
raakt de schaamte
niet echt kwijt.
De duivel of
duivelin
komt niet altijd
uit de hel.
De textielkunst van Annelies Slabbinck is pure poëzie, subtiel, sensueel en teder. Haar feeërieke etalage doet je dromen van zorgvuldig genaaide kledij uit lang vervlogen jaren. Vintage kledij tovert Annelies Slabbinck om tot pareltjes, tot zeldzame textiele kunst.
EDDI DE WINTER installatie
instagram eddidewinter DE DANSENDE KAMEEL Burgstraat 15
Als het uur blauw de nacht z’n ogen sluit, liefste kom, doe jij het licht dan uit?
tekst Eddi De Winter
De installatie van Eddi De Winter baadt in het blauwe licht. Ze is speels, met veel dubbele bodems, letterlijk en figuurlijk. Loop de vitrine niet te vlug voorbij want er valt zoveel te ontdekken.
Poëtische woorden van Eddi De Winter over zijn werk:
Graag zien is warm en zacht en kneedbaar als klei, het dwarrelt en
zweeft als esdoornblaadjes zonder specifieke richting, het zit veilig
verpakt in de kleinste dingen en de mooiste schuifjes van ons hart,
het heeft zijn eigen specifieke lied en registers, note di notte, en wat
is er mooier om na het uur blauw te zeggen:
‘liefste kom….
L1 grafiek houtsnede
instagram I1.grafiek DE KAFT Zwartezustersstraat 32
Leen Van der Poten maakt gebruik van de houtsnede techniek wat tegenwoordig zeldzaam is.
Momenteel test ze verschillende materialen uit. Voor Vitrines d’Amour sneed ze haar tekening uit in MDF om daarna met zwarte inkt te printen op Japans papier. Vaak is haar inspiratiebron de natuur. Haar vitrine tekening is een plant, een herinnering aan een reis (vol liefde?) in Bretagne.
ILSE SELHORST schilderkunst
instagram ilse_selhorst HET OBJECTIEF Oude Houtlei 44
Ilse Selhorst toont met haar verfijnde schilderkunst in Het Objectief de hunkering en het verlangen die schuilgaan achter een muur van eenzaamheid.
INFO en EVENEMENTEN
BOEKJES Boekjes met een overzicht van de deelnemers, alle bijhorende activiteiten en een plan, zijn te verkrijgen bij alle deelnemers, kunstenaars en hun locaties. Je vindt ze ook aan het startpunt Hostel De Draecke, Sint-Widostraat 11 of bij dienst toerisme Gent, onder het Belfort.
FOTOWEDSTRIJD Om extra dynamiek voor de kunstroute te genereren is er dit jaar een fotowedstrijd.
Deel je favoriete vitrine of ervaring mee op Facebook, twitter en/of instagram met #vitrinesdamour2020 en @gentlinkeroever. De foto met de meeste likes wordt tijdens het slotevent op zondag 16 februari uitgeroepen als publiekswinnaar. Wie hem publiceerde ontvangt hiervoor een hartverwarmend geschenk van Gent Linkeroever. Vertel het verder aan geliefden, vrienden, familie en kennissen.
DE GENTSE VOORLEESBÜHNE
zaterdag 8 februari om 16u30 of 20u30
Tentoonstellingsruimte Zilverhof 34B
Vier schrijvers en een muzikale gast brengen een absurd voorleestheater rond het diepzinnige thema SCHROEVEN ZONDER BOREN.
POËZIEAVOND
woensdag 12 februari om 19u
Croquino’s Ajuinlei 27
Geniet van de mooiste liefdesgedichten en ontroerende liederen bij kaarslicht. Sfeer d’amour met cocktails, wijn en krokante Croquino’s!
NFAQ Liesbet Hermans
zondag 16 februari van 10u tot 17u
Café Labath Oude Houtlei 1
Not Frequently Asked Questions installatie/performance
Kom naar Café Labath van 1 tot 15 februari, schrijf je prangende vraag over de liefde op een kaartje en op zondag 16 februari krijg je antwoord op die vragen in een intieme setting waar 2 personen elkaar ontmoeten. www.posthuman.be
SLOTEVENT
zondag 16 februari om 17u
Het Objectief Oude Houtlei 144
Sfeergebied Gent Linkeroever zorgt voor een sfeervol slotmoment om buren, sympathisanten, kunstenaars, bezoekers… te verbinden.
Om 19u is de Vitrines d’Amour afgelopen maar wie weet wat brengt de avond nog?
Kleed je warm want het gebeuren is outdoor. Denk aan het milieu en breng je eigen mok mee. https://www.hetobjectief.com/
Een interview met ‘anker’
pseudoniem van dichter Marleen Auman
Van 30 januari tot 5 februari 2020 loopt de poëzieweek in Vlaanderen en Nederland. Om deze week kleur te geven organiseert de BIB van Merelbeke een aantal activiteiten. Van 6 januari tot 5 februari hangen posters met poëzie van ‘anker’ pseudoniem van Marleen Auman in een vormgeving/fotografie van kathleen Ramboer te kijk in de BIB. Poëzie is er voor elk moment in je leven. Met de gedichten van Marleen volg je een poëtisch pad vol emotie en ontroering. KUNSTPOORT luisterde naar het hoe en waarom van deze gedichten.
Kunstpoort Waarom en wanneer ben je beginnen schrijven? Is het een noodzaak? Een passie? Marleen Drie jaar geleden ben ik beginnen schrijven. Ik had een teveel aan gedachten en emoties. Voor mij betekent ‘dichten’ een plaatsen van vreugde en verdriet. Deze filosofische gedichten geven een houvast aan mijn leven.
Kunstpoort Je gedichten groeien vanuit persoonlijke ervaringen, je eigen leefwereld. Je geraakt er je energie en emotie in kwijt. Kan het ook anders? Gedichten worden soms neergepend vanuit een tomeloze fantasie, overkomt jou dat? Marleen Wanneer ik de natuur beleef komen spontaan gedachten naar boven. Ik bezit nog die kinderlijke verwondering over eenvoudige dingen. Soms is er ook fantasie en wordt spontaan een gedicht geboren.
Kunstpoort Hoe mogen we je gedichten benoemen, welk soort gedichten schrijf je, gedachtengedichten? Marleen Ik noem het gedichten met een filosofische toets. Ik wil mensen beroeren, ontroeren, aanraken.
Kunstpoort Heb je workshops gevolgd om te leren dichten, ken je trucjes om vlot te dichten? Marleen Poëzie schrijven dat leer je niet, het is een attitude. Je kan het proces vergelijken met het creëren van beeldende kunst. Je kijkt en neemt op een bepaalde manier waar. Een expo, een wandeling, rapen op het veld, vogels, vanuit verschillende zaken… kan poëzie groeien.
Kunstpoort Schrijf je in afzondering, op een bepaald plekje of kan je overal dichten? Marleen Een notaboekje en balpen heb ik altijd bij me zo kan ik overal notities maken. Voor ‘the final touch’ heb ik nood aan stilte vooral innerlijke stilte. Ik ben hoog sensitief, krijg heel veel prikkels, beschrijven brengt me rust.
Kunstpoort Je gedichten zijn heel toegankelijk, licht en makkelijk om lezen, niet zwaarmoedig en hebben toch een veelzeggende inhoud. Welk publiek bereik je met je gedichten? Marleen Niet al mijn poëzie is even lichtvoetig. De 12 gedichten hier aan de wand is de keuze van de BIB en zijn inderdaad heel toegankelijk en sluiten perfect aan bij het gedachtengoed van de BIB. Zo heb je ‘SCRABBLE’ dat verwijst naar de spelletjes in de BIB, ‘HEBBEN ZIJN’ verwijst zowel naar werkwoorden als personen… naar onze maatschappij. Mijn bundel Doosje met liefs ‘Leven beleven’ is zwaarder op de hand. Het doosje gedichten gebruiken psychotherapeuten in het werkveld en brengt troost in de palliatieve zorg, ontroert mensen. Velen kunnen mijn gedichten smaken. Mijn poëzie is universeel, nostalgisch, want zeg nu zelf: wie kent er nog de geur van ‘Rotte rapen’ titel van één van mijn gedichten? Graag wil ik de mensen iets meegeven, bewust maken van het leven, zie mijn gedicht ‘Kalende bomen’.
Kunstpoort Lees jezelf veel poëzie? Voor welke dichter/dichteres heb je bewondering? Marleen Ik lees geboeid poëzie van andere dichters. Zo heb ik bewondering voor Herman de Coninck, Alice Nahon. Ik hou van de raamgedichten van Martin Bril en Six Word Stories, hoe je een verhaal kunt vertellen in zes woorden.
Kunstpoort Wat apprecieer je in een gedicht: de klank, de inhoud, het rijm, de humor… ? Marleen Een gedicht moet je kunnen smaken, voelen. Ik hou van diepgang in een gedicht. Dichten noem ik beschrijvend schrijven, uitwisselen van gedachten, vragen om herkenning en zich kwetsbaar opstellen. Een gedicht moet uitnodigen tot verstilling. Van kinds af aan was ik bezig met zingeving.
Kunstpoort Welke zijn je toekomstplannen? Wil je de bühne op met je gedichten? Marleen Ik lees dolgraag mijn gedichten voor. Gedichten voorlezen geeft me energie. Met muziek erbij, goed gekozen bindteksten en door het publiek aan te spreken maak je verbinding. Poëzie verbindt. Gedichten maken met kinderen lijkt me ook boeiend. Het gedicht ‘Marc groet ‘s morgens de Dingen’ van Paul van Ostaijen hoort tot ons collectief geheugen. Er wordt in het vers een sfeer opgeroepen met gewone dagelijkse beelden, iedereen herkent ze en vindt ongetwijfeld het gedicht ‘cool’. Voor het ogenblik werk ik aan een theatermonoloog. Het is een samenwerking met Victoria Deluxe. De theatermaker herschreef de monoloog met respect voor de eigenheid. Het is de bedoeling de monoloog te brengen tijdens een toonmoment voor een beperkt publiek. En daarna… zie ik nog. Verder wil ik graag voordrachten geven, workshops rond de kracht van de verwondering, filosoferen rond gedichten, gedichten dichter bij de mensen brengen.
Kunstpoort We hopen dat poëzie je heel gelukkig maakt.
Info
PUBLICATIES van ‘anker’ Marleen Auman
inlichtingen marleen.auman@gmail.com 2 kinderen klommen in een boom, de boom die glom (uitverkocht)
Doosje met liefs: ‘Leven beleven’
De 12 posters van Poëzie aan de wand in postkaartformaat
De laatste halte van de Poëziebus is het jeugdcentrum De Kuub te Mechelen.
Aan boord 20 dichters en een aantal logistieke medewerkers. Dit gezelschap is sinds 5 augustus onderweg. Rotterdam, Amsterdam, Zwolle, Groningen, Eindhoven, Gent, en vandaag, 11 augustus, Mechelen zijn de steden die op het programma stonden met bovendien 3 optredens in Groningen en 2 in Gent.
Bij de start van het event is het zoeken naar een vrije stoel. Irène Siekman, dienstdoende host, geeft een korte inleiding en kondigt een lokaal duo aan: de twee broers die het collectief Arno en Hidde Moens vormen en die deelnamen aan de editie 2017 van Poëziebus. Dadelijk krijg je de indruk dat dit niet enkel om poëzie draait, maar ook veel weg heeft van theater. Later verneem ik dat het ding een naam heeft: “podiumpoëzie” of “podium-dichtkunst” en de dichters zijn “podiumdichters”.
Aurora Guds
Via contacten kwam ze in aanraking met de Poëziebus en waagde ze haar kans door deel te nemen aan de selectieprocedure. Ze ziet zichzelf als een traditionele dichter.
De voorbije week was voor haar een geweldige ervaring, veel meer dan poëzie. Ze omschrijft het als volgt: het samen creëren van één groot werkstuk waarbij de visie van de individuen wordt gekneed tot één geheel in een proces van inclusiviteit, waarbij alle stijlen aan bod kunnen komen.
Reeds als kind schreef Aurora verhalen en gedichten. Optreden voor een publiek was een echte stap vooruit: een spannende gebeurtenis maar binnen de veilige bakens van de groep.
“Hoe je stuk gebracht wordt, ligt volledig in je handen, je bent volledig vrij. “
Haar wens is om ooit een dichtbundel te publiceren. Ze wil vooral alle kansen te baat nemen om te blijven groeien. Op dit ogenblik focust ze op de performance die bij podium-poëzie hoort.
Terence Roelofsen
Terence was reeds actief in het brengen van liedjes en het schrijven van korte versjes en teksten. Via de social media hoorde hij van de Poëziebus en nam vorig jaar deel aan de selectieprocedure.
De Poëziebus beschouwt hij als een leerproces. Hij schreef zijn tekst amper één week voor het vertrek van de Poëziebus. Het was een heftige ervaring: zeven dagen opgetreden, en ondertussen bijschaven en verbeteren. Naast de workshops en de optredens die een waar leerproces vormden, was het voor hem ook een ervaring op menselijk vlak, soms heftig. Een week vertoeven in deze toch grote groep vroeg van hem dan ook een zekere mentale voorbereiding. De opvang door de andere deelnemers verliep supergoed en de organisatie was top. Naarmate de week vorderde werd het leuker.
Terence gaat binnenkort van start met de voorbereiding van de uitgave van een Nederlandstalige LP. In de toekomst wil hij culturele agenda’s programmeren, een activiteit die hij momenteel al uitoefent voor een hotel met cultuurpodium en expositieruimte.
Anna Borodikhina
De Poëziebus is voor Anna een bekend gegeven. Ze woonde eerder een optreden bij in Kavka te Antwerpen. Een tweede poging om door de selectieprocedure te komen lukte haar ditmaal. Anna bracht een leuk stukje slam-poetry, een genre waarin ze enkele jaren geleden haar eerste passen waagde. Na het volgen van enkele workshops kreeg ze via Facebook regelmatig verzoeken om op te treden. Nu is dit uitgegroeid tot een vaste activiteit op diverse locaties in Vlaanderen.
Anna voelt zich met de Poëziebus een ervaring rijker. Naast het soms vermoeiende aspect van dit type activiteit, genoot ze vooral van de aangename en open sfeer en de nieuwe contacten met andere dichters. De culturele verschillen tussen Nederlanders en Vlamingen zorgden af en toe voor grappige situaties. Netwerking.
Toekomstgericht heeft Anna een hele waslijst verwachtingen. Daartoe behoren het uitgeven van een boek en een dichtbundel. Ook haar EP (nvdr: EP staat voor ‘extended play muziek’, een opname die te lang is voor een single en te kort voor een album) komt er binnenkort aan. Ze wil zeker verder doorgroeien in de muziek maar ook, in lijn met haar studie, zich als psychotherapeut vestigen. Verder wil ze evenementen organiseren en jongeren helpen door te groeien. En last, but not least: geïnspireerd door persoonlijke ervaringen zal ze misschien ook ooit een stap wagen in de politiek.
De voorstelling
Dan is het de beurt aan de 20 dichters die een week lang samen hebben doorgebracht en tot een ware poëzie-familie uitgegroeid zijn. Het wordt dan ook een verbindend gebeuren. Het ene stuk vloeit door in het volgende. Geen onderbrekingen. Geen applaus. Enkel vingergeknip en een luide kreet worden getolereerd tijdens de voordracht.
In dit grote stuk komt iedere dichter met zijn eigen stijl aan bod. Van zuivere poëzie naar tekst begeleid op muziek, naar slam-poetry, naar podiumpoëzie…. het ene volgt het andere broederlijk op en vormt een prachtig geheel.
Irène Siekman
Een boeiend gesprek met de drijvende kracht achter de Poëziebus, die voor het eerst van start ging in 2015.
Over de doelstelling van Poëziebus:
“De doelstelling van het evenement is voornamelijk de sector van de poëzie helpen groeien. De contacten tussen Nederlandse en Vlaamse dichters draagt hiertoe bij. Mensen leren ontzettend veel van elkander en dat doet de sector groeien. Deze samenwerking zorgt er eveneens voor dat een breder publiek wordt aangesproken.”
Over het accent van editie 2019:
“Jaarlijks wordt er ook een specifiek accent gelegd. Dit jaar draaide het om de interactie. Het is belangrijk dat wanneer een artiest op het podium staat, er tevens een contact ontstaat met het publiek. Dit doe je bijvoorbeeld door mensen in de zaal aan te kijken. Een gedicht op papier lezen en een dichter die op het podium zijn werk brengt, zijn twee heel andere ervaringen. Contact kan op een zeer persoonlijke manier gemaakt worden. Hoe meer ruimte daartoe beschikbaar is, hoe beter. En dat wou Poëziebus – editie 2019 – vooral in de verf zetten: een spanningsboog over de tour heen, waarbij de deelnemers intuïtief de line-up vastzetten en zo een bepaalde gezamenlijkheid tonen van waaruit de dichters kracht ontwikkelen en een beter contact met het publiek krijgen. Zo wordt het een gezamenlijke ervaring waar het publiek ook onderdeel van wordt.
De oproep tot deelname speelde hier reeds op in. Aan kandidaten werd gevraagd een tekst én een video in te sturen. De interesse in het ‘performen’ en de bereidheid zich er in uit te dagen moesten immers duidelijk aanwezig zijn om door de selectieprocedure te raken. Podiumpoëzie is immers een aparte discipline.”
Over het succes van de Poëziebus:
“Het event werd uitgebreid gepromoot. De opkomst in de diverse steden was telkens een groot succes, overal zat de zaal telkens vol.”
Het einde
Het slot van deze namiddag betekent voor de dichters eveneens het einde van een fantastische week. Dit vindt vooral zijn weerslag in het dankwoord dat zij richten tot Irène. Er worden tranen weggepinkt, het bewijs dat deze mensen van diverse leeftijden een mooie ervaring rijker werden die ze nog lang met zich zullen meedragen.
Volgt er een Poëziebus 2020?
Of er een editie 2020 van Poëziebus zal volgen hangt af van diverse factoren, zoals – en dit is een belangrijke voorwaarde – de financiering van het gebeuren. Er wordt gewerkt met een heus financieel plan. Afwachten of de nodige fondsen en sponsoring kunnen verzameld worden. Wij zien er in ieder geval al naar uit!”
Epiloog
Het is even wennen 20 dichters in een rijdende bus de promiscuïteit bij het dichten ieder zijn stijl toch op den duur wordt het een geheel ze spreken dezelfde taal maar een grens en een nationaliteit maken ons anders we zijn allen ambitieus er was wel een selectieprocedure
de criteria zijn onbekend oude dichters, jonge dichters iedereen moet leren zijn poëzie op een podium te brengen de zaal is vol mensen hebben ze een voorkeur ieder begrijpt iets anders op een zondagnamiddag poëzie beluisteren het is even wennen
STRAF! artistiek sensibiliseringsfeest in het Hof van Beroep Gent
zaterdag 22 september 2018
STRAF! is een groot artistiek feest dat meer dan honderd vrijwilligers op de been bracht. Mensen uit diverse werelden geraakt door mensen met psychiatrische en justitiële problemen, verleenden belangloos hun medewerking. Hoofdgriffier aan het Hof van Beroep Gent Cathrina Van den Abeele ligt aan de oorsprong van deze samenwerking tussen justitie, de artistieke wereld, OBRA I BAKEN en Villa Voortman. STRAF! groeide uit dankbaarheid voor een vroegere mooie samenwerking.
Dirk Pauwels, theatermaker/-producent, één van de organisatoren: “Dit is een eerste project samen. Als er een vervolg komt dat weten we helemaal nog niet.”
Wim Haeck, coördinator villa Voortman en van de Beeldende kunst tijdens STRAF!: “Het is ons niet om de winst te doen. We zullen blij zijn als het project break-even is. STRAF! is een campagne om mensen die er vandaag niet kunnen of mogen bij zijn een stem te geven. Personen met een interneringsstatuut geven we een gezicht.”
Daar is de organisatie zeker in geslaagd. Het programma vertoonde uiteenlopende activiteiten: muziek, theater, literatuur, poëzie, performances, tentoonstelling beeldende kunst, noem maar op. KUNSTPOORT was aanwezig en pikte er enkele uit.
STRAFFE BEELDEN
Leo De Bock
scenarist, reporter, documentairemaker, sinds een vijftal jaar professioneel fotograaf
Leo De Bock bezocht Villa Voortman en fotografeerde de bezoekers; mensen met een ‘dubbeldiagnose’, een gecombineerde problematiek van middelenmisbruik en psychische moeilijkheden. De foto’s werden opgehangen in het kabinet van de Orde van de advocaten stad Gent. Door de portretten op te hangen tussen foto’s van Gentse Advocaten geeft hij deze mensen een gezicht. De bezoekers van Villa Voortman, ze worden geen patiënten genoemd, hebben ook een eigen verhaal, wensen en dromen.
Phille Deprez
“Fotografie kan je beter uitoefenen met je gevoel dan met je hersens. Dat is ook onberedeneerbaar, dat kun je alleen aanvoelen. …” (uit “De fotograaf-NL. Jurriaan Nijkerk) Deze zin illustreert doeltreffend zijn foto ‘Zelfportret met vriend pijn Dag 1807’.
Sarah Westphal
stelt de vraag: “Hoe worden we fysiek en psychisch beïnvloed door een locatie?”
Foto ‘Gehim, Gestim, Gestein’
Sofie Muller
Haar beeld uit de reeks ‘Alabaster Mentalis’ bevond zich in cel 10. Deze ruimte, cel 10, was de uitgesproken plaats om de idee achter het werk te visualiseren. Het sculptuur, een geïsoleerd hoofd, toont op een rauwe maar ook poëtische wijze de fysische en psychische pijnen waar een mens aan blootgesteld is.
Ilse Selhorst
Het werk van Ilse Selhorst was te zien in een ruwe kelderruimte. Haar kleine tere werkjes, in fel contrast met de omgeving, bevinden zich op, in en onder betonnen stenen. Is dit een verwijzing naar een nostalgische muur die we opbouwen rond onze herinneringen, kindertijd? Het zijn poëtische schilderijen die zich aan je opdringen. Moeizaam probeer ik me in te leven in de wereld van deze werken. Het loont de moeite.
STRAFFE PERFORMERS
Merel de Vilder
Sommige onder jullie kennen Merel de Vilder Robier misschien nog als personage Bianca uit ‘Thuis’ de VRT reeks. Toch heeft Merel de Vilder veel meer in haar mars. Haar eerste theatertekst/dialoog is net als boekje gepubliceerd. Heden kiest ze resoluut voor het schrijven. Haar ogen stralen als ze me vertelt: “In feite heb ik altijd al geschreven, van toen ik klein was en slechts enkele letters kende. Nu kom ik voor het eerst met mijn teksten naar buiten.” Vandaag brengt ze haar dialoog ‘Le Petit Théatre de Fanny Ruubier’ met twee vriendinnen Ineke Nijssen en Leen De Veirman. ‘Een wreed en gruwelijk, lieflijk en bitterzoet liefdesliedje.’ volgens het programmaboekje. Tijdens de voorstelling weekt ze tal van emoties los bij het publiek. Haar voorstelling brengt ze in culturele centra en Bib’s.
Anna Dupon De Nederlandse Anna Dupon is net afgestudeerd aan de afdeling woordkunst conservatorium Antwerpen. Haar monoloog brengt ze in een kille zaal met licht dat doet denken aan een ziekenhuis en waar je als publiek je wat ongemakkelijk voelt. Deze locatie is volkomen terecht voor deze Wankelmoed. Na haar performance Wankelmoed heeft ze even tijd nodig om zich los te rukken van de voorstelling. Anna Dupon toont aan hoe moeilijk het is een psychische toestand onder woorden te brengen. Voor haar afstudeerproject verbleef ze 2 dagen per week 2 maanden lang in het psychiatrisch ziekenhuis Bethanië te Zoersel. Gesprekken die ze daar voerde en het dagboek van haar zus Sofia, die worstelde met een depressie, vormen het uitgangspunt van haar indringede vreemde monoloog Wankelmoed. Het stuk bracht ze al een viertal keer. “De tekst staat vast, er wordt niet geïmproviseerd” deelt ze me mee. Eén zin uit de voorstelling blijft me bij: “Ik wil naar huis. Beter worden is niet fijn.”
Haar eigen monologen schrijven en acteren dit is wat ze wil doen in de toekomst.
Julie Cafmeyer
Het theaterstuk ‘Is this porn? No, this is love.’ gaat over het verzanden van een relatie. Julie staat op uit de sofa en zegt: “Het stuk wordt met twee gespeeld. Ik kies een man uit het publiek om met me mee te spelen.” “Ik” zegt iemand in het publiek. Julie kijkt hem ernstig aan en zegt: “Ik zal kiezen.” Het wordt stil. Ze kijkt naar elke man in het publiek en pikt iemand uit. Een korte uitleg wordt gegeven en het loopt los.
Julie Cafmeyer, theatermaker, heeft charisma. Ze beheerst het publiek en trekt de aandacht naar zich toe. Makkelijk is het niet voor de tegenspeler. Een dialoog met duistere lichtheid. De man uit het publiek gaat volledig mee in het verhaal.
Op het einde van de voorstelling vertelt Julie over de recensies, over de brief van een toeschouwer. Schrik voor kritiek heeft ze niet. Een ontdekking.
STRAFFE POÊZIE
Dichter des vaderlands presenteert poëzie: Els Moors, Laurence Vielle pianoforte: Guy Van Waas
Zacht pianospel vult de zaal, niet zo vanzelfsprekend in een gerechtszaal. Twee dichters dragen hun teksten voor. Ingetogen volgt een select publiek de poëtisch-muzikale voorstelling HAYDN.
Graag citeert KUNSTPOORT een gedicht van Els Moors. Het maakt deel uit van een cyclus gebaseerd op de zeven laatste woorden van Christus. Die cyclus hoort bij de voorstelling HAYDN.
in deze bergen wil ik sterven
maar nog loop ik
op het hoofd
met mijn tenen in de mist
dit grauwe bos beeft onder mij
en kon ik de natte aarde bij de kachel zetten
binnendringen in de stormen
van t’heelal ooit alles in mij zuigen
met wijd gesperde open mond
ik zou voorover buigen
maar als ik ga liggen loopt de aarde
van me weg klein als een dwaalster
verdwijnt zij
in een grote stroom Els Moors
STRAFFE STUKKEN
STRAF! nodigde alle Gentse musea uit een straf stuk uit hun collectie te selecteren.
Zo verraste het Gents Universiteitsmuseum ons met een selectie schedels uit de collectie forensische geneeskunde. Schoonheid zit soms in de minst voor de hand liggende ‘voorwerpen’.
Een namiddag lang dompelde KUNSTPOORT zich onder in de moeilijke problematiek van de geïnterneerde. Zelden krijgt het grote publiek die kans. Het is straf dat het team organisatoren van STRAF!hun bezoekers de neus op de feiten drukte. Misschien moet dit meer gebeuren?
INFO
Villa Voortman is een ontmoetingshuis voor mensen met een dubbeldiagnose www.villavoortman.be/nl
OBRAIBAKEN Deze organisatie biedt ondersteuning op maat aan personen met een beperking. In hun deelwerking Ontgrendeld ondersteunen ze ondermeer geïnterneerde personen opgelsoten in de gevangenis of Forensisch Psychiatrisch centrum in Gent. www.obrabaken.be/
tekst: Kathleen Ramboer
fotografie Eric Rottée en Kathleen Ramboer
De schrijfdag 2 juni 2018 georganiseerd door creatief schrijven was opnieuw een feest voor de Nederlandse taal. Dit jaar waren stadsbibliotheek van Gent De Krook en kunstencentrum Vooruit the places to be voor alle literair talent.
Verrast flaneerde ik om 11u over het Miriam Makeba plein, standjes verzameld onder een vaalgrijze lucht vrolijkten het hele gebeuren op. Boekhandel Paard van Troje, de giftshops La Vie en Prose, De Ongebonden Boekbinderij, Steen, Schaar en de selfpublishing bedrijven Create My Books en Skribis… allen showden met verve hun literaire producten. Zie reportage kunstpoort https://kunstpoort.com/2018/06/03/een-ongebonden-ontmoeting-op-de-schrijfdag-2018/
Ook het vertrouwde SCRABBLE bord stond klaar voor een puzzel van woorden.
Infosessie Kracht van Social Media
De Infosessie Kracht van Social Media leek me geknipt voor Kunstpoort. Zaal De blauwe vogel, een toepasselijke naam voor mijn zoektocht naar Social Media tips en tricks, liep aardig vol. Wim Oosterlinck fungeerde als dé geknipte moderator voor gesprekspartners Siel Verhanneman, Katrijn Vanbouwel en KristofD’hanens. Het werd een pittige vlotte sessie, to the point. Een gevatte Wim Oosterlinck leidde de geanimeerde gesprekken en het onbevangen improvisatie acteertalent van Katrijn Vanbouwel in goede banen.
Wat is me bijgebleven?
Voor Siel Verhanneman is Facebook niet veilig voor haar poëzie. De ganse wereld leest mee. Haar schrijven mag niet afhangen van sociale media. Aantal volgers is niet belangrijk, echte volgers wel. Posten doet Siel om werk te delen, als test, niet om meer volgers te hebben. Ze streeft naar integriteit, te veel hashtags vermijdt ze. KristofD’hanens beweert dat Facebook de nieuwe Google is. Facebook heeft een agendafunctie en is uitstekend voor het propageren van evenementen. Instagram daarentegen lijkt eerlijker en authentieker. Een blog heeft nog zin en is niet passé. Oef, Kunstpoort mag er zijn.
Tip van Kristof: plaats op Instagram naast je literaire teksten ook alledaagse foto’s. Laat zien dat een schrijver ook maar een mens is. Gebruik visuele creativiteit voor je teksten zoals de filmfunctie.
Volgens Katrijn Vanbouwel overschatten uitgevers de sociale media. Ze kijken naar je volgersaantal. Dit maakt het creatief schrijven kapot. Sociale media is waardevol voor feedback. Ga in interactie met mensen.
Social Media en info
Siel Verhanneman
Auteur van: Als ik stil ben heb ik een bos in mijn hoofd en Zo scherp je kon er ook niet geweest zijn
Instagram @sielvhm – facebook @vijftiendeverdieping Kristof D’hanens
Na zijn studies Germaanse talen en bedrijfseconomie startte hij met andere mediatrainers het bedrijf I LIKE MEDIA. Dit collectief freelance communicatietrainers helpt verenigingen, overheden en ondernemers met hun digitale communicatie. http://www.ilikemedia.be/ http://www.ilikemedia.be/blog/ Katrijn Vanbouwel
columnist, improvisatieactrice en schrijfster van de roman De muze en het meisjehttp://katrijnvanbouwel.be/muze/
instagram @katrijn_vanbouwel @katrijvanbouwel – twitter _katrijn Wim Oosterlinck
radiopresentator en schrijver van Ik wilde geen kinderen (en nu heb ik er twee)
twitter @WimOosterlinck – instagram @wimoosterlinck – facebook @wimoosterlinck
Creativiteit als bron
Een writersblock voorkomen leerde ik in de workshop Creativiteit als bron onder leiding van Sarah Timermans. Wie is Sarah Timmerman?
Sarah Timmermans is ondersteuner in het onderwijs, integraal welzijnscoach en auteur van Het Creatieve Dagboek. Dit boek is een theoretisch- en doe boek met schrijf- teken- en collage opdrachten om de creativiteit aan te scherpen. De stelling van Sarah Timmerman: Creativiteit is helemaal geen talent en is aangeboren. Door o.a. opvoeding en veelvuldig gebruik van mediaschermen raakt die verbeeldingskracht ondergesneeuwd. Om tot oplossingen te komen is inventiviteit uiterst belangrijk in het dagelijks leven. Verbeeldingskracht maakt het leven zo veel aangenamer. Spel, chaos en risico is interessant.
Boxen met kleurtjes, krijtjes, lijm, spatel, babydoekjes, tijdschriften, dobbelstenen…. nodigen uit creatief aan de slag te gaan.
Sarah Timmerman schotelt de deelnemers uitdagende opdrachten voor die de verbeelding prikkelen, de inspiratie een boost geven. De deelnemers maken een collage van woorden en betekenisloze beelden en voegen kleuraccenten en/of vlakken eraan toe. Sarah vraagt innerlijke kritiek achterwege te laten, knoeien mag, laat je verrassen.
De bedoeling is de collage aan te vullen met zinnen die zomaar opborrelen, freewriting. Een heerlijke meditatieve stilte getuigt van de concentratie bij de deelnemers. Hier worden grenzen verlegd. Een creatieproces is in gang gezet.
info op www.sarahtimmermans.com
Herman Brusselmans 35 jaar schrijver en 75 boeken
De lezing van Herman Brusselmans in de Vooruit dat wilde Eric onze fotoreporter zeker niet missen!
Herman Brusselmans, wie kent hem niet?, is 35 jaar schrijver en auteur van meer dan 75 boeken. Hilde Van Malderen, freelance journaliste, columniste en presentatrice ging in dialoog over zijn omvangrijk oeuvre. Hilde Van Malderen debuteerde in 2017 met één van de best verkochte debuten Kathaai. http://www.hildevanmalderen.be/
Wat Eric me vertelde.
De productieve Herman Brusselmans is een nachtschrijver, heeft nooit last van een writers block, de inspiratie komt zo. (nota van Kunstpoort: een workshop Creativiteit als bron is niet broodnodig voor deze auteur). Veel boeken gaan over zijn leven als beroemd schrijver en bevatten gescheld op zijn omgeving. Toch beweert Brusselmans in deze lezing dat zijn werk niet biografisch is.
De auteur verwijt de opdringerige media niet relevante feiten te verspreiden over zijn persoon. Wat heeft stoppen met roken te maken met zijn schrijverschap? Waarom heeft de media interesse voor zijn lief?
Vroeger schreef hij columns voor De Morgen – De Standaard. Die hebben zijn diensten niet meer nodig, zelf zegt hij: “Ik heb de bons gekregen”.
Herman Brusselmans krijgt veel kritiek op de eentonigheid van zijn oeuvre, zijn schuttingtaal en platte seksueel getinte uitspraken. Hij blijft een omstreden figuur maar kleurt het landschap van de Nederlandstalige schrijvers. Fijn dat hij op de schrijfdag zijn mening kon uiten. Daar zijn we blij om.
Uit de talrijke workshops, lezingen activiteiten een keuze maken was voor ons reuze moeilijk. Wat we uitpikten was boeiend en vraagt naar meer.
Creatief Schrijven mag zeker tevreden terugblikken op een succesvolle editie.
Tekst Kathleen Ramboer
Fotografie Kathleen Ramboer en Eric Rottée
kunstpoort 