Moya De Feyter en poëzie voor een beter klimaat

De succesvolle virtuele Schrijfdag 2021 Creatief schrijven is een tijdje achter de rug. Het virtueel gesprek met klimaatdichteres Moya De Feyter zindert nog na. Wat is en wat kan een klimaatdichteres doen voor onze ecologische noodtoestand? Moya De Feyter gaf me antwoord op klimaatgerichte vragen. Zij is de initiatiefneemster en frontvrouw van de Klimaatdichters. De Klimaatdichters zijn een groep Vlaamse en Nederlandse woordkunstenaars die via de poëzie ijveren en actievoeren voor een beter klimaat.

Kunstpoort Hoeveel leden telt Klimaatdichters, wie zijn ze, welke leeftijdscategorie is er vertegenwoordigd?
Moya De Feyter We bestaan 1 jaar en tellen voor het ogenblik 192 leden uit Vlaanderen en Nederland, van alle leeftijden.
Kunstpoort Dit kan je lezen op de site https://www.klimaatdichters.org/
Onder de klimaatdichters bevinden zich natuurlyrici, dystopische dichters, milieuactivisten, permacultuurtuiniers, bosdichters, bezorgde grootouders, groene oproerkraaiers, klimaatspijbelaars, zenboeddhisten, biologen, vogelspotters, klimaatliteratuurwetenschappers, plattelandsdichters, natuurvoedingverkopers, ecofeministen, jeugddichters, dichters die voor jongeren dichten, voor een doelpubliek van eender welke leeftijd, …

Kunstpoort Kan men kunst inzetten als middel voor het bereiken van een maatschappelijk doel. Is dit wel de taak van een kunstenaar? Moet kunst maatschappelijk of tijdsgebonden zijn? Zijn kunstenaars verplicht om klimaatkunst te maken?
Moya De Feyter Tijdens mijn studies letterkunde speelde de kunstopvatting L’art pour l’art een hoofdrol. Artistieke en/of esthetische kwaliteiten hadden voorrang. Kunst, de letterkunde in mijn geval, diende niet om een maatschappelijke problematiek aan te kaarten. Kunst met een doel beschouwde de literaire wereld niet als kwaliteitsvol. In feite hebben schrijvers zich altijd uitgelaten over wereldproblemen. Literatuur is telkens een reactie op wat er gebeurt in de werkelijkheid. Het is wel zo dat het een hele tijd not done was. Nu lijkt men aan te moedigen dat een schrijver zich in het debat mengt  en een standpunt inneemt.

Kunstpoort Redden we het klimaat door er kunst over te maken. Waarom geen plastic ruimen, werken in een opvangcentrum voor gestrande zeehonden…?
Moya De Feyter Ik heb een diep respect voor praktische activisten die afval ruimen, bomen planten of voor dierenrechten strijden. Zelf ben ik geen barricadespringer, niet handig of erg ondernemend. Mijn sterkste wapen is de taal, de poëzie. Poëzie is wat ik het best kan inzetten om iets in beweging te brengen. De Klimaatdichters zijn ondernemend en stuurden een brief naar 10 politici! “Wij komen in actie, u ook?” Van klimaatmoeheid naar klimaatmoedigheid!!! … Kortom, wij vragen actie, laat de symboliek maar aan ons. Zelf ben ik één van de coördinatoren van diverse projecten. We koppelen de juiste dichters aan het juiste project. Dat is meteen de reden waarom ik minder tijd heb om te schrijven. Zo komt er gedurende de maand mei een Klimaatdichters podcast serie op Sound Cloud. Een woordkunstenaar leest een thema gedicht voor en gaat in gesprek met een wetenschapper. Een architect, psycholoog, bioloog… staan garant voor een boeiend gesprek. Ook gedichtwandelingen zijn gepland gedurende de maand mei.

Kunstpoort Welk genre of medium is volgens jou het meest geschikt om een complex en weerbarstig verschijnsel als klimaatverandering te verbeelden en waarom? Zijn schilderkunst, beeldende kunst niet toegankelijker dan poëzie?
Moya De Feyter Artistieke disciplines vullen elkaar aan, treden in dialoog. Het klopt dat meer mensen geïnteresseerd zijn in beeldende kunst dan in poëzie. Dit is net onze uitdaging: de klimaatpoëzie naar een groter publiek brengen.

Charlotte Peys maakte ontzettend mooie illustraties voor de dichtbundel Zwemlessen voor later

Een noodkreet voor de aarde,
een ode aan de natuur,
een pleidooi voor omwenteling

foto omslag @ uitgeverij Vrijdag
illustratie cover @ Charlotte Peys

Zo had je ook de literaire multidisciplinaire avond -Liederen voor het leven- een combinatie van poëzie, muziek en illustraties. Het evenement stelde door klimaatverandering bedreigde dieren, planten… in de kijker. Deze aardbewoners krijgen zo een stem. Klimaatdichters lazen hun poëzie voor.  Ondertussen kon je illustraties van Babette Wagenvoort op een scherm bekijken. Zie link https://buff.ly/3mFQ0fo

©Babette Wagenvoort

Kunstpoort Met de opbrengst van de dichtbundel -Zwemlessen voor later- steunen jullie een buitenlands project One World Tree Planting, een project dat zich bezighoudt met het aanplanten van nieuwe bomen en het herstel van bestaande bossen in onder andere Oeganda. Ook hier is er tekort aan natuur, aan bossen, aan bewustwording. De vele wandelaars in de natuur in deze coronatijd hebben geen respect voor de natuur. Mountainbikers terroriseren de bossen, planten en paddenstoelen verdwijnen. De diversiteit vermindert. Proberen jullie in de toekomst iets te betekenen in België, Vlaanderen?
Moya De Feyter Het door ons gesteunde project is in het leven geroepen door een vlaming. Antwerpenaar Herman De Greve is initiatiefnemer van One World Tree Planting. Het ingezamelde geld gaat naar klimaatactivisten in het zuiden. We kozen voor dit project omdat in een land als Oeganda al veel concrete gevolgen van klimaatverandering merkbaar zijn. Bepaalde regio’s geraken zo stilaan onbewoonbaar. De situatie is daar urgenter dan hier. Natuurlijk willen wij in België graag samenwerken met organisaties als Natuurpunt of Bos +, dat sluit elkaar niet uit.

Kunstpoort ‘Zwemlessen voor later’ is een bundel vol klimaatgedichten van jonge honden (Babeth Fonchi, Yousra Benfquih en Jens Meijen) en oude rotten in het vak (Ilja Leonard Pfeijffer, Bart Moeyaert en Vrouwkje Tuinman).
Moya De Feyter over de titel. ‘
De titel kan een negatieve connotatie dragen: alles moet eerst onder water lopen voordat er effectief gehandeld wordt. Maar het gaat verder dan dat. Als we praten over een later, dan veronderstellen we dat er een later is en dragen we dus in zekere zin een optimistisch toekomstbeeld uit, want veel mensen hebben dat later al lang opgegeven. Wij willen geloven in een toekomst waarin de wereld ten goede is veranderd, maar daar hebben we wel wat zwemlessen voor nodig.

Kunstpoort Wat mogen we de komende maanden, jaren nog verwachten van de Klimaatdichters?
Moya De Feyter We werken tegenwoordig samen met Poetry International, Rotterdam. Voor hen organiseren we een debat en een poëzieavond. Gedurende mei, juni en juli treden klimaatdichters op tijdens buitenactiviteiten in Brugge en Genk. Er komt een samenwerking met het Gezellehuis rond de eco poëzie van Guido Gezelle. Eind augustus vindt een internationale residentie plaats in Oosterbeek, Nederland. Vertegenwoordigers van de Britse Poets for the Planet, de Duitse Poets for the Future en de Klimaatdichters laten zich in Oosterbeek verleiden tot nieuw werk. Nog meer afleveringen van de Podcast ‘Redden wat je raakt’ zijn voorzien. Avonden rond bedreigde dieren en planten zetten we op touw. En wellicht nog zoveel meer. De klimaatdichtersprojecten waaieren verder uit.

Info over de klimaatdichters

https://www.facebook.com/klimaatdichters
https://www.klimaatdichters.org/

Over Moya De Feyter

Moya De Feyter @ Jeyda Yagiz


Frontvrouw Klimaatdichters
Moya De Feyter (1993) schrijft theaterteksten, proza en poëzie.

dichtbundel Tot iemand eindelijk, 2018
Uitgeverij Vrijdag
Met -Tot iemand eindelijk- was Moya De Feyter genomineerd voor de Poëziedebuutprijs Aan Zee.


dichtbundel Massastrandingen, 2019
Uitgeverij Vrijdag
Moya De Feyter wint de
J.C. Bloem-poëzieprijs 2021 met haar dichtbundel Massastrandingen.
http://moyadefeyter.be/

tekst Kathleen Ramboer
foto’s covers
@uitgeverij Vrijdag
foto Moya De Feyter
@ Jeyda Yagiz

Clay expressions on Tour

Een passie voor klei


Clay Expressions is een groep keramisten uit de regio Leuven die allemaal al meer dan twintig jaar met hun handen in de klei zitten. Na hun studiejaren aan de Academie Leuven en het IKA Mechelen zijn ze elkaar blijven ontmoeten om ervaringen en ideeën te delen, elkaar aan te moedigen en advies te geven. Ze organiseerden enkele gezamenlijke tentoonstellingen onder de naam Clay Expressions in CC De Borre, maar de ambities werden geleidelijk aan groter. Zo ontstond de idee voor een reizende tentoonstelling door heel België: Clay Expressions on Tour.

Bernadette Lefevere, initiatiefneemster: ‘De grote drijfveer achter dit project is plezier. Het plezier om samen met keramiekvrienden aan een project te werken, het plezier om mensen te laten kennismaken met de vele mogelijkheden en aspecten van keramiek, het plezier om te zoeken naar ideale locaties en mooie opstellingen.’ Het is ook een bewuste keuze om heel België te doorkruisen, beide zijden van de taalgrens. ‘We zijn één land, maar op cultureel vlak zijn we altijd opgesplitst. We willen dat uitdrukkelijk doorbreken.’

In mei 2021 opent de eerste tentoonstelling bij Imaginair. Imaginair is een creatief collectief dat tijdelijke artistiek invulling brengt in de voormalige Meurop-meubel fabriek, in aanloop naar de herbestemming ervan tot woonproject Dijledonk. Zij openden hun galerij in de industriële site eind vorig jaar met werk van Martine Jansen. Momenteel loopt er ook een expo rond Meurop, het meubilair dat vroeger op de site werd gemaakt. Imaginair zorgt ook nu voor het expo-design: van interieurinriching, tot sokkels en drukwerk. Geoffrey Lambert, samen met Katrien Vanderbiest de oprichter van Imaginair: ‘Met het expo-design gaan we op zoek naar een manier om het kijken alle rust en ruimte te geven die het verdient. We laten de ruimte in dialoog gaan met de werken.’

Op elke locatie nodigt Clay Expressions on Tour een regionale bekende keramist(e) uit als centrale gast. Voor Rijmenam is dit Marika Vansant (Mechelen).
Zij ontving de Vlaamse Cultuurprijs 2020 voor haar werk ‘Twisting into Nature’. Deel van dit werk zal hier te zien zijn, in een opstelling aangepast aan de ruimte.

Marika Vansant: ‘Keramiek is mijn passie. Ik vind het een fantastisch initiatief om samen met andere keramisten werk te tonen op verschillende locaties. Elk van ons presenteert originele creaties, met eigen interpretaties en technieken. Samen naar buiten komen maakt ons individueel sterker. Hoe meer keramiek in de kijker gezet wordt hoe beter, want het is een kunstvorm die te lang in de schaduw gestaan heeft.’ De negen deelnemende keramisten, samen goed voor 217 jaar ervaring met klei zijn Linda Bollens, Etienne De Bie, Lucy Dewit, Griet Dupré, Hubert Huysman, Milica Jovanovic, Bernadette Lefevere, Vera Stoefs, Fons Van Tricht. Om eenheid te behouden in dit uitgebreide aanbod van vormen en kleuren sprak de groep Kris Cuvelier aan als curator of ‘tentoonstellingsmaker’. Kris is ook afgestudeerd aan de Academie Leuven.

Kris Cuvelier: ‘Met dit project voel ik me op reis langs de gevarieerde landschappen van de keramiekwereld en ontmoet ik boeiende mensen die elk hun eigen verhaal willen vertellen. Ik probeer er een mooie wereldkaart van te maken en hoop dat deze verrukkelijke tocht veel mensen zal inspireren.’ Deze tentoonstelling wil het brede publiek laten kennismaken met de bijna oneindige mogelijkheden van klei. De keramisten gaan met veel plezier een gesprek aan met de bezoekers.

Na Rijmenam, Imaginair (8/5/2021 tot 6/6/2021) trekt Clay Expressions in het najaar ook naar Luik en Ekeren. In 2022 doet Clay Expressions de andere provincies aan.

Voor openingsuren en de meest recente COVID-maatregelen raadpleeg https://imaginair.be/


www.clayexpressions.be
https://www.facebook.com/ClayExpressions.be
https://imaginair.be/event/clayexpressionsontour/
https://www.instagram.com/clay.expressions/

Videograaf: Bert VANNOTEN








/

Norma: Together, Not Alone, What Happened Next…

“Er is geen geluid!”

“Geluid?”

“Ja, het geluid ontbreekt.” Ze kijkt me aan. “De installatie vormt een geheel, het geluid hoort er bij.”
Norma ziet eruit als een aangenaam persoon. Maar ze weet wat ze doet en wat ze wil. Dus, eerst het probleem oplossen en dan kunnen we aan het interview beginnen. 
Iedereen die aanwezig is, met inbegrip van mezelf, zoekt naar een oplossing. Een paar minuten, enkele toestellen manipuleren, en dan komt er een vogelenzang. Een geheel is een geheel.

Wat doe jij als documentaire fotografe tijdens een lockdown die in de lente van 2020 begon? 
“Wanneer deze situatie begon in maart, een jaar geleden, trok ik er met de fiets onmiddellijk op uit – drie-vier uur per dag – en maakte foto’s”.

Op straat, een jaar geleden.

Norma is niet alleen een fotografe, ze heeft ook een passie voor het geluid. Wanneer ze terugkwam van haar dagelijkse tour, hoorde ze de buren klappen. Ze begon het applaus in de buurt op te nemen. “Dan dacht ik: we zijn samen, ik kan emotioneel worden bij het vertellen. Er is veel hoop. Mooi weer, de natuur nam het over, de lucht was puur, er was veel solidariteit. Ik dacht aan ‘samenzijn’. Maar, heel snel heb ik gezien dat ik een beetje naïef was. In de buurt gebeurde een tragedie.”

Verbinding, verbroedering, gemeenschap…

“What we owe to each other is an important subject for intelligent reflection. That reflection can take us beyond the pursuit of a very narrow view of self-interest, and we can even find that our own well-reflected goals demand that we cross the narrow boundaries of self-seeking altogether.” Sen Amartya, The Idea Of Justice.

Adil. Middenin deze periode komt Adil te overlijden. Op 10 april, een aanrijding met een politiewagen. Daarna volgden er rellen in de wijk in Kuregem waar Adil woonde. 

“Dan hoorde ik helikopters. Mijn meditatieve staat verdween en ik werd opnieuw geconfronteerd met de rouw die ik eerder dit jaar ervaarde bij het overlijden van mijn moeder. Alsof de lockdown op één of andere manier een afleiding was geweest van het echte leven.”

“Tot het moment van Adils dood werd ik volledig in beslag genomen door – ondergedompeld in – deze vreemde surreële omgeving, observerend, terwijl ik – zoals bij een diepe meditatie – werd meegesleept door een gevoel van hoop en verandering. Met Adil’s dood, zo dicht bij huis, realiseerde ik me dat die moeilijkere realiteit niet zou verdwijnen, integendeel, we zouden ons moeten voorbereiden op erger. Mijn naïeve gevoel van hoop maakte plaats voor een diepe droefheid.”

“Waar ik leefde is niet hetzelfde voor iedereen.”

“In stilte werkte ik verder rond het idee van ‘niet alleen zijn, samen zijn’. Het is het idee van solidariteit, het in vraag stellen: hoe kunnen wij samen zijn in een tijd waar we gescheiden worden?”

Norma worstelt met de manier waarop de politie op de rellen reageerde. Het sociale leven in de wijk speelt zich buiten af en lockdown is bijzonder moeilijk. Ze ziet de Place Jaurès nu nog voor zich, volledig leeg met enkel politiewagens op het plein. “Ik was juist na de rellen in de wijk, de sfeer was heel gespannen.”

What happened next…
“Ik ben nooit gestopt met fotograferen”.
“Het is zoals een verhaal, waarbij de kinderen vragen ‘what happened next…’. Er volgen drie puntjes want we bevinden ons midden in het verhaal. De drie puntjes zijn belangrijk. Het is niet een vraag, het is een opening, het is zoals ‘wij wachten op…’.”

…Met Zinnema.

“Het was een evidentie om een project met Zinnema op te bouwen.” Norma was in 2017 in residentie bij Zinnema. Ze realiseerde het project ‘Walking with the postman’. “Daarna heeft Zinnema mij gevraagd om Ahmad Alsaadi in het project ‘Homelands’ te begeleiden. Wat betekent het thuis te zijn? »

“In het begin was het absoluut geen project. Ik had veel foto’s verzameld. Na het initiatief ‘Anderlecht Lights’ heb ik voorgesteld om lichtboxen in de ramen van de buren te plaatsen met een affiche. Daarna zocht ik een structuur om de foto’s te tonen. Ik heb het aan Zinnema voorgelegd en ze gingen akkoord.”

Together, Not Alone, What Happened Next…

“Ik probeer mensen te fotograferen die minder vertegenwoordigd worden, niet altijd jongeren, in feite komt iedereen aan bod. Er zijn ook foto’s van de buren. Het is de bevolking van Anderlecht, heel divers. Het geeft mij de mogelijkheid racisme, gender en seksuele identiteit ter discussie te stellen. Ik probeer mensen te omvatten die andere types van familie afbeelden, zoals bijvoorbeeld families met non binaire mensen. »

In de Veeweidestraat 24, aan de ingang, staat een sofa middenin de wilde natuur. “Het decor werd door Creature Bruxelles uitgewerkt.” Vogels zingen, een fotoshow wordt geprojecteerd op een scherm, de foto’s aan de wand zijn een integrerende belevenis. Je mag plaatsnemen en vanuit die positie de bewoners van Anderlecht zien passeren, de mensen die door Norma gefotografeerd werden. 

Norma houdt ervan om met andere mensen aan een project te werken. Er moest wel een performance plaatsvinden. In de huidige context was het niet mogelijk om een live voorstelling op poten te zetten. Dus elke vrijdag, over drie weken, tussen 16 en 19 uur was er een online uitvoering. Elk evenement was gelinkt aan een onderwerp. “Ik heb aan de drie kunstenaars voorgesteld om één van de drie onderwerpen te kiezen. De keuze was bijna evident, Dikàay heeft ‘Together’ gekozen, Micha ‘Not alone’ en Dance Divine ‘What Happened Next…’.”

Via onderstaande link zijn de videos te zien: https://www.facebook.com/watch/526356407409876/255287569466556/

What happened next…

Op sociale media is de titel van Norma: ‘audio visual storyteller’. Dat is wat ze deed, wat ze doet en wat ze zal doen. Haar dagboek, dezelfde mensen een jaar later fotograferen, ‘De Week van de Klank’, een tentoonstelling in Tour & Taxis, dat zijn de projecten waarvoor Norma zich inzet. 

“Thinking about photography I know it is viewed as a former separation. The world is out there. I am over here. and there is a piece of glass between me and the world… At this moment of meditating I realized the world is not over there. We are all the same… I knew at that moment everything is connected.” Alec Soth, Photographer. Magnum.

Interessante links:

Norma Prendergast: https://www.normaprendergast.com

Creature Bruxelles: https://www.instagram.com/creature.bxl/

Micha Goldberg : https://www.facebook.com/michajoseah.barrattduegoldberg

Dikàay: https://www.facebook.com/Dikaayofficiel

Dance Divine: https://www.facebook.com/dancedivinez

Zinnema: https://www.zinnema.be/nl

Eric Rottée Tekst & Foto’s

Gallery Artmut

Gallery Armut- Pareipoelstraat, 3 2800 Mechelen


Harald Calle (° Gent 1960) volgde de opleiding teken- en schilderkunst aan de academie voor beeldende kunst te Gent.
Heeft een resem aan tentoonstellingen achter de rug, veel in Watou, de anderen vooral in Gent en omgeving.

Het werk van Harald Calle – schilderijen en gemengde techniek tekeningen – confronteren ons met de donkere kant van de mens, dicht aanleunend tegen de dood. Expressief op papier of doek gezet, met bijna groteske figuratie en in een sombere “danse macabre”, doet het werk van Harald Calle denken aan grote voorgangers, zoals Ensor, Kollwitz of aan de kracht van de schilders en tekenaars van de Latemse Scholen.
Harald Calle drukt ons met de neus op de harde werkelijkheid van de vergankelijkheid, welke altijd de strijd wint, hoe krampachtig we ook ons best doen deze te ontlopen. Door de uitvergroting krijgt het werk bovendien een theatrale dimensie en roept het associaties op met bijvoorbeeld de figuren in de theaterstukken.


Voor Barbara Van den Broeck (49) is klei emotie. Ermee werken dwingt focus af, waardoor andere gedachten moeten wijken. Ze kan er meer mee zeggen dan met reguliere taal. “Het zorgt voor het verwerken en ompolen van emoties”, zegt ze zelf. “Klei is tot in het extreme met de aarde verbonden. Het heeft gewicht, en reageert nooit hoe je denkt dat het zal reageren.” Het is die onvoorspelbaarheid die haar leert om los te laten. “ Ermee werken zorgt voor rust tussen mijn oren, en trekt me in het hier en nu.” Van den Broeck startte vijftien jaar geleden met een opleiding keramiek, en heeft intussen met B.LAB een eigen tableware collectie. Daarnaast stelt ze op Djazart ook haar sculpturaal werk van keramiek tentoon. Haar inspiratie haalt ze uit reizen, maar net zo goed uit andere disciplines in het culturele veld, zoals dans en theater. Zo boetseert ze een eigen beeldtaal. Samen met Hartmut De Martelaere zette ze in 2016 Kolektif Kreatif op, wat onder de naam Djazart intussen geëvolueerd is naar jaarlijkse expo waar ook andere kunstenaars worden uitgenodigd om hun werk te laten zien. “In alles wat ik doe zoek ik verbinding met anderen. Die vormen mijn spiegel, mijn klankbord. En daar put ik weer nieuwe inspiratie uit.”


http://www.facebook.com/ArtMut-2324538417610958/
http://www.facebook.com/djazart.be/
http://www.facebook.com/kunstvanharaldcalle/

http://artmut.be/

Videograaf: Bert VANNOTEN