Een goed doel
Op het scherm verschijnt een ‘mille feuilles’ van betonnen blokken. Dit is alles wat van de Muziekacademie in Mosul overblijft. Wanneer de film stopt wordt onze aandacht getrokken naar Iraakse muzikanten op het podium. Rudi Vranckx heeft, als gevolg van zijn engagement om de akademie te helpen, vijf muzikanten uit Mosul uitgenodigd voor een tournee door Vlaanderen, “De Imagine tour”. Die avond in mei kregen we inzicht in de levensomstandigheden onder de heerschappij van IS.
Vanavond vindt in Diest een concert plaats met een optreden van het Flanders Boys choir. De opbrengst zal besteed worden aan een nieuw op te richten dagcentrum voor volwassenen met een beperking.
Een muziekacademie en een dagcentrum: nogmaals het bewijs dat de muziek een universeel medium is.
Diest op 21 oktober 2018
Op de dorpsplein staat een grote kerk, ietwat bizar opgetrokken met twee verschillende materialen. Rondom het plein zijn er diverse restaurants die hun aantrekkelijke gerechten aanprijzen zoals noedels met truffel. Toch vloeit de mensenstroom richting kerk, de plaats van het volledig uitverkocht concert.
De dirigent stemt het orgel. Wanneer hij opmerkt dat hij een beetje laat is, rent hij naar een ander gebouw, “het gebouw van de nonnen”. In een grote ruimte is het 50-koppige koor zich aan het voorbereiden. De dirigent moet snel zijn kostuum aantrekken, de jongens zijn al klaar. Ze spelen met hun telefoon en tegelijk discussiëren ze met elkaar. Er is veel geroezemoes. Voor Vic, één van de knapen, is het zijn eerst concert. Hij ondervindt een beetje stress. “Het zal goed gaan denk ik. Met het orkest denk ik wel dat het ook goed zal gaan. Hier en daar moesten wij iets aanpassen, dat is normaal.”
Een requiem, niet door Mozart afgewerkt
De dirigent aan het woord: “Vanavond horen we het Requiem van Mozart, een werk dat het koor nog nooit gezongen heeft. Het koor bestaat al 80 jaar en heeft in die tijd nog nooit iets van Mozart gezongen. De laatste fase in de herdenking van de eerste wereldoorlog…. 11 november komt eraan. Met dit idee wilden wij een requiem brengen, een ode aan de overledenen.”
Dit requiem werd niet door Mozart afgewerkt. Het is een van zijn leerlingen, Franz-Xavier Süssmayr die het op aanvraag van Constanze, de weduwe van Mozart, heeft afgewerkt, vooral de instrumentatie.
Stemmen
Olav Grondelaers, presentator en radioprogrammamaker bij Klara, introduceert het concert. Hij geeft een kort overzicht van het leven van Mozart terwijl hij inzoomt op de totstandkoming van het Requiem. Het zitcomfort in de kerk is niet van hoge kwaliteit en hij waarschuwt de aanwezigen voor de onbarmhartigheid van de kerkstoelen.
En dan, en dan, het schip van de kerk wordt overspoeld met noten en stemmen. We kunnen de diverse stemtypes onderscheiden. Op het moment waarop de sopraan begint te zingen voel je de aandacht, een moment dat menigeen kippenvel bezorgt. We begrijpen de songtekst niet, dit is niet essentieel, het is wel een ode aan God, voor een concert in een kerk past dit uitstekend. De stemmen van de jongens klinken helder .
Een koor, een orkest
Dieter Van Handenhoven: “Het koor repeteert eigenlijk altijd zonder orkest. Als wij een werk willen brengen zoals een waarbij een orkest-begeleiding voorzien is, dan moeten we op zoek gaan naar een orkest dat dit kan spelen. Voor deze gelegenheid hebben we een ensemble uit Antwerpen aangesproken. De eerste twee repetities (nvdr: met orkest) vonden plaats zonder het koor. Op de laatste repetitie, ditmaal samen met het koor, wordt het nieuwe werk in een tijdspanne van drie uur volledig gecompileerd.
Het is inderdaad moeilijker (nvdr: het orkest en het koor te besturen), het moet goed voorbereid worden, de repetitietijd is beperkt. Ik moet goed plannen en heel goed weten hoe de twee, orkest en koor, op elkaar kunnen inspelen om een goede basis te leggen.”
Imagine
Wanneer Rudi Vranckx in de buurt van de muziekacademie in Mosul aankwam, hoorde hij twee muzikanten “Imagine” van John Lennon zingen en spelen.
De beelden van Mosul en onze verbeelding van de eerste uitvoering van het Requiem rond 1792 botsen met elkaar.
Dieter Van Handenhoven: “Het werk is destijds gecomponeerd voor en uitgevoerd door jongens. Het koor dat voor het eerst het Requiem gezongen heeft was een jongenskoor. Het Requiem werd oorspronkelijk geschreven voor een jongenskoor, en niet voor een koor met vrouwenstemmen.”
Bouwen
De muziekacademie in Mosul zal heropgebouwd worden op initiatief van de organisatie “Revive the spirit of Mosul”, met ondersteuning van Unesco. Initiatieven zoals dat van Rudi Vranckx zijn concreet en brengen heling op korte termijn.
De vzw “Martine Van Camp” is een organisatie die een regionaal antwoord wil geven op de nood aan opvang en begeleiding van meerderjarige personen met een mentale handicap. Deze vzw krijgt ondersteuning van de overheid en onderneemt zelf initiatieven om mensen samen te brengen en geld in te zamelen om haar project te verwezenlijken. De muzikale beleving van deze avond in Diest is er een mooi voorbeeld van.
Martine Van Camp www.martinevancamp.be
Flanders Boys Choir http://flandersboyschoir.org/index.php/en/
Een paar video’s
De Imagine Tour https://communicatie.canvas.be/imagine-tour-muzikanten-uit-mosul-met-rudi-vranckx-op-tournee-in-vlaanderen
Tekst en foto’s Eric Rottée
kunstpoort 