Maand: december 2021

Tekens van het onzichtbare

kramboer Geen categorie , , , ,

Via kunstenaar Jean De Groote ontdekte ik de wereld van kunst, filosofie, mystiek plus hun interactie.
Kunstfilosoof Antoon Van den Braembussche, een bevriend ‘partner in crime’ van Jean De Groote (ik beken dit is een wat oneerbiedige uitdrukking), bezorgde me zijn recente boek ‘Tekens van het onzichtbare’ met essays over kunst en mystiek. Eerlijk, zijn vraag: Kan je hier een recensie overschrijven streelde mijn ijdelheid. Het antwoord was ja vergezeld met de opmerking dat ik niet thuis ben in deze wondere wereld van de filosofie. Mag ik met een zekere onbevangenheid reageren op het boek? vroeg ik. Dat bleek geen onoverkomelijk probleem.

Wat me opviel bij het lezen van
‘Tekens van het onzichtbare’
Esays over kunst en mystiek
auteur Antoon Van den Braembussche

is de helderheid, geen omfloerst taalgebruik, klaar en duidelijk voor iemand zoals ondergetekende die niet gewoon is aan filosofische geschriften.
Het boek omvat vier essays.

Rumi en de grote stilte

zal voor bepaalde lezers discutabel zijn.
ik citeer ‘Zoals steeds  zijn bij Rumi deze erotisch-lijkende verzen altijd slechts een opstapje naar de liefde in zuiver spirituele zin… Het zou van een grote misvatting getuigen om in de liefdesrelatie tussen Sjams en Rumi een verhouding te zien van homoseksuele aard….’’ pg25
Dit is de visie van de auteur, een standpunt om te respecteren. Als je als lezer dit probeert te vatten, ligt de weg open om van het essay ‘Rumi en de grote stilte’ te genieten.

Verrassend voor mij is de verwijzing naar Layla van Eric Clapton. Antoon Van den Braembussche is blijkbaar een man die de muziek, popcultuur omarmt, niet op een planeet leeft, weet wat de wereldse wereld te bieden heeft.

Angelus Novus, 1920 – copyright kunstkopie.nl

De engelen van Paul Klee

biedt interessante inzichten op het werk ‘Angelus Novus, 1920’ en de engelenreeks van Paul Klee in het algemeen. Dit essay toont de lezer de mogelijke impact van cultuurfilosofen op de visie van de kijker. ‘Daarnaast vraagt elk beeld een creatieve bijdrage van de toeschouwer’. pg67 De toeschouwer blijft een individu met een individuele, culturele blik die een kunstwerk nuanceert en kan interpreteren. Het siert de auteur dat hij kritisch blijft en zich dezelfde vraag stelt als Perdita Rösch of het werk ‘Angelus Novus’ een zelfportret is. De auteur weerlegt dit gefundeerd.
Bij het lezen van een recensie denk ik vaak: Heeft de criticus het bij het rechte eind? De inhoud die hij een werk toedicht is dat ook datgene wat de kunstenaar wil zeggen? Illustreert Paul Klee met zijn Angulus Novus (1920) een angstig voorgevoel van wat de Joden te wachten stond, van de latere rampzalige gebeurtenissen? Wat betekent zijn Engelen serie? De auteur gaat hier met de nodige objectiviteit en nuchterheid op in.
Het vaak experimenteel werk van Paul Klee waardeer ik om zijn onbevangenheid, geraffineerd kleurgebruik en vaak kinderlijke eenvoud. Antoon Van den Braembussche leerde me een andere Klee kennen. De auteur toont een diepere kijk op het andere werk van Klee. De kunst van Paul Klee is niet onder één noemer te vangen.

Descent into limbo – copyright NRC

Anish Kapoor en de leegte

Dit essay is een speurtocht naar het spirituele in de moderne en hedendaagse kunst via het oeuvre van Anish Kapoor. De tekst is een exploratie van de oneindige ruimte, leegte, angstervaring en het mystieke in het werk van Kapoor. De schrijver doet dit aan de hand van 2 iconische werken: ‘At he edge of the world’ en ‘Descent into limbo’. De analyse is verhelderend, vlot lezend. De auteur licht voor de modale kunstliefhebber een tipje van de mystieke sluier op. Het onzichtbare kan niet zonder het zichtbare – Het licht bestaat niet uit zichzelf het heeft de duisternis nodig: het materiële bestaat niet uit zichzelf, maar heeft het immateriële nodig. En omgekeerd. pg98 Anish Kapoor  Descent into Limbo

Paul CELAN en de nachttijd van de poëzie

Dein goldenes Haar, Margarete , 1981 – copyright Pinterest

De tekst begint met een levensschets, prima voor niet ingewijden.

De aandacht in het essay gaat vooral naar het gedicht ‘Todesfuge’. Fijn dat het gedicht in de originele Duitse versie gepubliceerd is, met daarbij een vertaling naar het Nederlands. Vergeet vooral niet de aangehaalde youtube link te activeren.  https://www.youtube.com/watch?v=iB4hT95V-TI Musik: Matthias Fuhrmeister (voc, git) Zeker aan te raden bij het lezen van het essay.

Van het gedicht ‘Todesfuge’ naar het oeuvre van Anselm Kiefer is voor de auteur maar een kleine stap. Deze passage kan een kunstliefhebber boeien. De auteur beschrijft onder andere de paralellen tussen het gedicht ‘Todesfuge’ en het schilderij ‘Dein goldenes Haar, Margarete , 1981’.
Het essay over Celan legt een verband tussen taal, poëzie, beeldende kunst en mystiek.

‘Tekens van het onzichtbare’ is een aanrader voor elke kunstliefhebber die openstaat voor een bredere kijk op kunst en de mystieke dimensie ervan.

Info

https://www.damon.nl/book/tekens-van-het-onzichtbare

https://www.facebook.com/antoon.vandenbraembussche

Mailverkeer met kunstfilosoof Antoon Van den Braembussche

tekst Kathleen Ramboer

URBAN JUNGLE

bertvannoten2 Geen categorie , ,



We lanceren ons allereerste pop-up event in de djeu gallery! Dit wordt de ultieme shopping ervaring voor koffie, planten & kunst die je niet mag missen!

​Bereid je voor om verrast te worden! Onze locatie, een jaren ’50 huis midden op een bouwwerf in Mechelen is de locatie van dit spectaculaire pop-up event. Achter de afgebrokkelde gevel gaan stijlvol ingerichte kamers schuil met zicht op een gezellige stadstuin.

​PLANTS / Het pand wordt omgetoverd tot een urban jungle met trendy kamerplanten. We kozen voor de meest vibrante exemplaren met felle kleuren en grafische patronen om ze te matchen met de graffitiwerken van onze kunstenaar KIWI.

​COFFEE / Zeg nooit, “Voor mij gewoon koffie”. Onze barista David William Deweerdt selecteerde de beste Belgische ‘specialty’ koffie.

​Neem je koffie geserveerd in een met graffiti versierde mok van onze KIWI artiest om door de pop-up jungle te wandelen terwijl je de kunstwerken van deze jonge, veelbelovende artiest bewondert.

​ART / Nog nooit gehoord van KIWI? De Brusselse kunstenaar met Portugese roots kleurt stadsmuren over de hele wereld en dicht bij ons in Brussel, Vilvoorde en Mechelen. Exclusief voor dit pop-up evenement decoreerde hij plantenpotten, koffiemokken, shirts en maakte hij reproducties van zijn meest spraakmakende graffitiwerken gedrukt op staalplaat.

​Zo kan elke kunstliefhebber een kunstwerk mee naar huis nemen om te dragen, om uit te drinken, of om zijn huis mee te decoreren.

​
https://www.djeu.be/
Videograaf: Bert VANNOTEN

Heleen Van Haegenborgh & Tsubasa Hori improvisatie

bertvannoten2 Geen categorie



Heleen Van Haegenborgh is componist, pianist, improvisator en performer. Zij laat zich niet vangen in specifieke disciplines of muziekgenres. Zij werkt samen met beeldende kunstenaars, theater- en filmmakers. Voor ZINDERING, festival in het kader van zinderende stilte dat deze week van start gaat in Mechelen, componeerde zij Squaring the Circle voor vier slagwerkers en elektronika, met als inspiratiebron de tekeningenreeks Pi van Johan De Wilde.

Creëren, componeren, improviseren en uitvoeren vloeien dus samen. Naast een aantal eigen composities, voerde Van Haegenborgh tussen 2007 en 2011 werken uit van James Tenney, George Crumb, John Cage, Alvin Lucier, Peter Garland, Morton Feldman en Thomas Smetryns. Als pianiste speelde ze ook mee in een aantal muziektheaterproducties van LOD, onder meer in  Vader, moeder ik & wij  uit 2011 met muziek van Dominique Pauwels. 

Als pianist gebruikte ik vaak de binnenkant van de piano en de link naar slagwerk is snel gelegd als je weet dat ik ooit ben begonnen met de prepared piano stukken van John Cage. Daarin verbouwt hij de piano echt tot slagwerkinstrument door schroeven, rubbers en punaises tussen de snaren te steken en zo de klank te transformeren. Ik ben relatief snel weg gegaan van die preparaties omdat die enorm sterk aan Cage’s klankenwereld vasthangen. De klankenwereld van George Crumb lag me bijvoorbeeld veel meer en vooral daardoor ben ik op zoek gegaan naar technieken die meer aansloten bij mijn eigen esthetiek.  Inside technieken die echt op een muzikale manier kunnen gecombineerd worden met materiaal op de toetsen. Ik zag de piano niet echt vanuit een pianistiek oogpunt maar vooral als een middel om iets te vertellen. De inside piano klankenwereld is rijk maar met slagwerk zijn de mogelijkheden echt oneindig.”

Mijn favoriete preparatie is nylondraad. Afhankelijk van hoe je ze gebruikt kan je enorm veel verschillende klankkleuren creëren. Wanneer je de draden tussen de snaren vlecht heb je  beide handen nodig om de horizontale strijkbeweging te maken. Maar je kunt ze ook vastmaken met een knoopje aan de snaren en dan bespeel je ze door te trekken of te wrijven over de draden. De kleur is dan helemaal anders. Met het knoopje krijg je een hele fragiele klankwereld, zonder knoopje is de toon voller en kan je op zoek gaan naar de verschillende harmonieën. Je trekt als het ware de klank uit piano. Ik blijf elke keer verwonderd hoe mooi dat klinkt en het raakt me om te zien als ik die verwondering ook opmerk bij mijn leerlingen als ik dit soort technieken introduceer. ”

Videograaf: Bert VANNOTEN

Voetschrapers … pardon?

kramboer Geen categorie

Nooit echt aandacht aan geschonken, die metalen beugels naast vele inkomdeuren in het stadslandschap. Ze blijken een naam te hebben: voetschrapers. 

Op internet vind ik het volgende:
Een voet(en)schraper of schoenschraper is een voorwerp dat wordt gebruikt om modder en vuil zoals uitwerpselen van paarden van schoenzolen te verwijderen, alvorens een gebouw te betreden. 
Vroeger was een voetschraper standaard aanwezig nabij de toegangsdeur van herenhuizen en andere gebouwen. Voetschrapers werden geplaatst tot het begin van de 20e eeuw. Vanaf dat moment werden wegen bestraat en werden ze overbodig. De deurmat werd een moderner vervangmiddel voor de schoenschraper.

Elke Lemmens, veelzijdig kunstenares, blaast deze vergeten en afgedankte curiositeiten uit de vorige eeuw nieuw leven in. Dat doet ze aan de hand van vier wandelroutes doorheen Antwerpen.

Elke Ik heb zelf zo’n voetschraper aan de gevel van ons huis. Hij was oud en vies en ik kreeg het idee om hem in goudkleur te schilderen. Daarna, door een herinnering aan mijn kinderen die vroeger veel naar de kinderboerderij gingen spelen, daagde het idee om er een mini-boerderijtje in te bouwen. Kinderen van de straat kwamen kijken, buren spraken me er over aan. Dit bracht me ertoe om een project in te dienen bij de burgerbegroting van Antwerpen. Een eerste poging mislukte maar in 2019 raakte mijn project wel verkozen. Het uiteindelijke budget voorzag in 35 schrapers. Daar werden nog 10 extra schrapers aan toegevoegd om ook de wijk Kiel er bij te kunnen betrekken.

Hoe begin je aan zo’n project? 

Naast het klassieke flyeren werden ook bewonersgroepen op Facebook ingezet om geïnteresseerde voetschraper-eigenaars te vinden. De respons was enorm. Snel waren er een 300-tal kandidaten. Zelfs nu nog melden mensen zich aan. Enkel voor de wijk Kiel werd voor een andere aanpak gekozen. Gezien de multiculturele achtergrond van die wijk met meer dan 130 verschillende nationaliteiten werd op basis van een ‘op naam’ gemaakte selectie rechtstreeks aangebeld bij die bewoners.

Het aanbod van Elke hield in dat zij instond voor het bouwen van een tafereel waarvoor de bewoners inspiratie konden geven. Daartoe vroeg ze aan de geselecteerden om zich als gezin de vraag te stellen wat het beeld was dat bij hen paste, wat voor hen als familie belangrijk was. Dit kon bijvoorbeeld gaan over een hobby, een gerecht, maar ook een meer emotioneel gegeven zoals het verwerken van een verlies. Op die manier ging Elke in volle corona-crisis 45 maal op de koffie. De gesprekken die er gevoerd werden namen soms uren in beslag en intense verhalen kwamen naar boven.

Dan brak de tijd aan waarin die verhalen eerst moesten bezinken om uiteindelijk te leiden tot een voetschraper-tafereel waar zowel de betrokken families als de kunstenaar tevreden mee waren.

Elke Het resultaat van al die verhalen naast elkaar geeft een idee van hoe “schoon” we zijn als mens. De verhalen gaan over vriendschap, samenzijn,… nooit over geld of rijkdom, wel over wat je tot mens maakt, over verbinding met anderen.

Nu de taferelen verwezenlijkt waren en de verhalen in het hoofd van de kunstenaar huisden, stelde zich de vraag hoe dit alles aan de het publiek kon worden gepresenteerd. Elke probeerde via een subsidieaanvraag een activiteiten-premie van de Vlaamse overheid te pakken te krijgen. Op dat moment  bood de podcast-maakster Anke Van Meer haar medewerking aan om de verhalen te vertellen. Het budget kwam er en Anke begon een nieuwe ronde interviews. Dit resulteerde in de geleide wandelingen waarbij de huisbewoners hun verhaal doen en Anke je begeleidt van het ene huis naar het andere.

Voetschrapers werd een waar succesverhaal. Het werd opgenomen in het programma 2021 van de De Zomer van Antwerpen. Een jaar geleden werd naar aanleiding van een interview door een journaliste van Associated Press een artikel gewijd aan het project in diverse Amerikaanse bladen, waaronder the Washington Post. De Vlaamse pers volgde direct en gedurende twee weken volgde het ene interview het andere op. 

Een gepassioneerde kunstenares

We ontmoeten Elke in Blikfabriek aan de Krugerstraat in Hoboken. Langs een wirwar aan terrassen en zithoeken die in de herfstavond getuigen van het einde van de zomer, bereiken we de gelagzaal die is ondergebracht in een oude fabriek. Elke heeft een atypisch parcours afgelegd. Ze omschrijft zichzelf als autodidact. Na haar carrière als leerkracht en een bezinningsperiode volgde ze een loopbaanbegeleidingstraject waarbij het spelgedrag als kind het startpunt werd. Op basis van een lange vragenlijst werden 23 kerntalenten geschaald waarvan 3 over creativiteit gingen en waarop Elke zowaar 100% scoorde. Dit was een echte eye-opener die leidde tot het besef dat ze iets creatiefs moest gaan doen. Als kind knutselde ze veel en deed ze aan miniatuurbouw. Door haar leven heen was ze ook altijd met creatieve zaken bezig gebleven. Zo rijpte het idee om ‘Hausgemacht’ op te richten.

‘Hausgemacht’, een mobiel ambachtenatelier

Hausgemacht is de naam van het mobiele ambachten-atelier van Elke. Oorspronkelijk was het de bedoeling om diverse ambachten zoals houtsnijden, textiel- en glastechnieken, druktechnieken, … laagdrempelig aan te bieden onder de vorm van workshops of open ateliers. Mensen zouden zo in een ontspannen sfeer materialen en tools kunnen gebruiken om ter plaatse te experimenteren en iets te creëren. Zo’n fysieke locatie bleek uiteindelijk een te zware investering. De oplossing, een mobiel atelier, is nu reeds een tweetal jaar realiteit. Deze vorm is tevens een geschikt middel om andere creatieve opdrachten te kunnen uitvoeren, zoals de voetschrapers.

Maakfabriek: een inspirerende plek

Naast Blikfabriek bevindt zich Maakfabriek, een enorm magazijn met deel-ateliers. Het idee is eenvoudig: je huurt een oppervlakte van enkele vierkante meters groot en bouwt je atelier er op uit. Heb je niet genoeg aan een oppervlakte van bv. 7 of 15 m2, dan bouw je er enkele verdiepingen bovenop.

Ook Elke heeft hier onderdak gevonden. Het werkatelier bevindt zich op het gelijkvloers, erboven is het bureau en daarboven bevindt zich de opslagruimte. Iedereen veegt voor zijn deur, houdt de boel op orde en kan gebruik maken van een aantal gemeenschappelijke tools. Het leven van een kunstenaar kan soms wat eenzaam zijn. In Maakfabriek heb je buren met wie je kan overleggen, mensen die elkaar inspireren. Dat is toch ook waar kunst over gaat, niet?

Hier de links

https://www.hausgemacht.be/projects/de-verwonderende-audiowandelingen
https://blikfabriek.be
https://www.maakfabriek.be

Magda Verberckmoes Tekst & Interview
Eric Rottée Foto’s
Elke Lemmens voetschrappers foto’s.