Het volk juicht, het heeft veel gelachen. De rasechte Antwerpenaren zitten in de zaal, hun vertolkers staan op het podium. Een volk dat graag van het leven geniet, zelfs als het weet dat het gedrag niet meer van deze tijd is. Of toch? “Ik zen tweeduizend frank armer!” “’t zal niet veel schelen” “Tweeduizend frank, ik moest daar nog tot woensdag mee toekomen.” “Tweeduizend frank en nog geeneens een tet gevoeld. Die coiffeuse was een echte frigo.”
Verbeelding
Tanja: “Zie ik al visuele dingen gebeuren? Zodat het inspireert en tot de verbeelding spreekt.” Tanja acteert al lang en heeft in verschillende theaterstukken gespeeld, onder leiding van verschillende regisseurs. Dit is het tweede stuk dat ze zelf regisseert. Het eerste was geen goede ervaring. Het is een toevallig gesprek met Marc, die vaak regisseert en de bestuurder van de theatergroep de Stille Hoop is, dat leidde tot het feit dat ze het opnieuw probeerde. Een regisseur moet iets in het hoofd opbouwen. Waar moeten de acteurs staan, welke beweging moeten ze maken? In het amateurtheater doe je als regisseur ook aan “casting”. Wie zal welke rol spelen? Tanja: “Hoe zie ik dat ook ten opzichte van de mensen met wie wij spelen? Dan start je met enkele lezingen met die mensen en die wisselen dan van rol, want soms weet je het niet en kan je de rol inleven bij de ene persoon of de andere. Op basis van wat je hoort of merkt of voelt bij zo’n lezing beslis je dan na een tijd, “nu weet ik hoe de bezetting er zal uitzien.” De cast is een begin. Voor dit stuk hebben we vier hoofdacteurs. Er worden vier kostuums, maatpakken, gekocht. De mannen in maatpak spelen ook vrouwenrollen. Deze bewuste “décalage” brengt een humoristische plus maar eist ook meer van de acteurs, een uitdaging. Tanja: “Ze moesten contact zoeken met de vrouw in zichzelf”. Hun stem en bewegingen moeten de toeschouwers onmiddellijk laten zien dat er een gesprek tussen vrouwen gaande is.
Het geheel
De voorstelling is het resultaat van het bestuderen van veel aspecten. Het decor. Tanja: “Ik vond het heel leuk dat wij een soort disco-bar achtige setting konden maken. Omdat het stuk zich afspeelt in de jaren zeventig en eerder, hebben wij ook in de tekst verwijzingen naar discotheken en winkels die toen bestonden in Antwerpen. Discotheken met disco-lights. Dat vond ik belangrijk om die sfeer een beetje te creëren.” Tanja: “Ik vind ook de muziek heel belangrijk, en zeker in dit stuk, want we werken met heel weinig rekwisieten”. Er zijn aandachtspunten die je niet verwacht maar die voor Tanja heel belangrijk zijn: de akoestiek, het zicht en de bar. Dit cultuurcentrum is een onbekende plaats voor Tanja. Je moet zorgen dat de stem van de acteurs goed overkomt, ook dat de plaats van de stoelen het mogelijk maakt dat de acteurs op het podium voor iedereen prima zichtbaar zijn. En wat met de bar? Tanja: “Ik vind het belangrijk dat de mensen met een drankje kunnen babbelen. In het amateurtheater, komen vrienden, familie, mensen die je kent kijken, een groot netwerk, het is fijn dat de mensen kunnen napraten.”
De technische repetitie
Tanja: ”Dit is een hele belangrijke repetitie. Op papier, in een brochure kun je het stuk heel goed uitwerken. Je schrijft alles op maar je hebt toch mensen nodig om die knopjes te bedienen. Dit is de laatste kans om alle details juist te krijgen. Je weet het niet op voorhand, vandaag kan ik vragen: “Kun jij wat bijlichten? Kan ik het geluid zo hebben?” De technische repetitie is de laatste voor de generale. Dit betekent dat Tanja zich op het einde van deze repetitie comfortabel moet voelen. “Wanneer denk jij dat het op punt staat?” Tanja: “Op het einde van deze repetitie. Morgen is de generale en dan kan je niet meer tussenkomen. De vorige repetities konden we doorlopen en dat is een luxe. Vaak moet je een voorstelling doorlopen in de week van de première. Nu was dit sneller mogelijk want dit is een kleine bezetting, dan kun je focussen op die vier personen.”
Gedreven
Tanja: “Na covid had iedereen heel veel zin, heel veel goesting om te spelen, te repeteren. Het engagement van iedereen was heel groot. Dat merk je aan de manier waarop ze zich geven tijdens de repetitie. De bereidheid om die ‘extra mile’ te gaan.”
Groeiproces
Tanja “Ik ben op het schooltoneel begonnen met theater te spelen en sindsdien niet meer gestopt. Ik heb met heel veel verschillende regisseurs gewerkt, elke regisseur pakt dat anders aan, daar leer je heel veel van, veel om vertrouwen op te bouwen, veel om acteurs in het avontuur mee te sleuren, veel om het publiek, het volk, hard te laten lachen.”
Ze zijn oorspronkelijk met 6 kunstenaars, waaronder 4 in deze expo. Ze wilden een naam voor hun kunstenaarscollectief/groepje Ieder van hen kreeg een week de tijd om te brainstormen naar een naam. Na een week was het de bedoeling dat ieder van hen 3 titels zou voorstellen. Raar maar waar de titel : Vrouwen in alle staten sprong er uit en het kindje was geboren.
Ons kunstwerk ‘De loopgraaf’ met papavers in glas en korenbloemen in keramiek werd geinstalleerd in 2018. Bij de 100-jarige herdenkingsplechtigheid kregen we te horen van de Oudstrijdersbond dat Engelse soldaten herinnerd werden door papavers, de Franse door korenbloemen en de Belgische… door madelieven. We hebben dus een vervolg gebreid aan ons herinneringsmonument in het verlengde van de loopgraaf, met madelieven gedraaid in teer porselein en brieven/dagboek in glas met hierop uittreksels van brieven die soldaten naar het thuisfront stuurden. De gemeente heeft gezorgd voor een mooie omlijsting in glas en metaal. Keramiek: Annemie Heylen, Glas: Joke Van Broeckhoven. Willy Ceulemans maakte de achtergrondfoto.
Liliane Versluys -beeldhouwwerk en schilderen
Op haar 37e volgde ze een opleiding beeldhouwen, onder leiding van Yves Duchêne. Het was –haar broer Luc die haar aanspoorde om naar de Academie te gaan. Aanvankelijk was ze tegen, Liliane wilde immers niet in haar broers vaarwater terecht komen. “Hij is de slimme kunstenaar, ik de artistieke slimme.” “De mensen zijn enthousiast over het ruwe karakter van mijn beelden, het schetsmatige.” Liliane Versluys wil vriendelijke, troostende en aangename dingen scheppen, weg van de perfectie. Ze benadrukt ook het belang van humor en relativering in haar beelden.
Mijn kunst is er duidelijk gekomen door een passie, maar ook mijn juridisch werk doe ik vol overtuiging.” Maar er is toch ook een verschil. “Mijn advocatuur is heel dienstbaar, ik verhuur eigenlijk mijn hersenpan. Dat doe ik niet als ik hier ben in mijn atelier.
Kristel Van LENT Glaskunst
Glas inspireert me, het geeft mij de mogelijkheid om mijn gevoelens en die van anderen te uiten in een eigen beeldtaal. Mijn werken gaan over pijn, verdriet, verlangen, angst, agressie, liefde, kwetsbaarheid, kracht, geborgenheid en eenzaamheid. Het glas geeft vorm aan mijn innerlijke gevoelens en mijn leefwereld, als vrouw, echtgenoot, moeder, vriendin,… . Ik wil de tijdelijke gedachten en gevoelens van het leven vastleggen van geboorte tot dood, van droom tot werkelijkheid. Zo kan ik mijn Zijn delen met anderen.
Roos Fobelets- Schilderkunst
Na vijf jaar hogere graad schilderen en nog eens vijf jaar hogere graad tekenen aan de Hagelandse Academie voor Beeldende Kunst (afdeling Werchter) ben ik aquarelcursussen gaan volgen bij Christine Claesen, Piet Van Aken en Cao Bei-an. Later heb ik nog een workshop acryl gevolgd bij Marie-Josée Geeraerts.
Ik schilder niet wat ik zie wel wat ik voel zoekend naar vrij zijn verbonden zijn met wat echt telt
wil een gevecht aangaan op doek experimenterend met kleurencombinaties en gebruik van mixed media (zand, jute..) spontaan en speels in een sfeer die de toeschouwer kan prikkelen om dan die toeschouwer de kans te geven het werk naar eigen behoefte te interpreteren
Brief aan kunstenaar Walter Dermul Brief van Walter Dermul aan kunstpoort
Gent, 8 april 2022
Dag Walter
Soms wou ik meer vrolijkheid in de kunstwereld: kunstcritici die minder zwaar op de hand liggende teksten schrijven, kunstenaars die kiezen voor kleur, speelsheid en eenvoud. Sta me toe dat ik geen onderliggende thema’s in je werk zoek. Mag ik je schilderijen gewoonweg mooi vinden? Ze maken me vrolijk en geven me een vakantiegevoel zoals die KUNSTWERKT cover van vorig jaar. Zo leerde ik je werk kennen en ben er meteen voor gevallen!
Everything that happens
Het schilderij op de affiche voor je expo EVERYTHING THAT HAPPENS WILL HAPPEN TODAY is heerlijk nostalgisch. Ben jij het als jong volwassene, een schooljongen die de wijde wereld intrekt op zoek naar het echte leven, een weg banend, op zoek naar avontuur. Je, de jongen, draagt nonchalant een vermiljoen rood vest op de schouder. Wie weet had je van jongs af aan gevoel voor kleur, een voorliefde voor de tertiaire bevreemdende kleuren van je huidige schilderijen? Had je pit zoals het vermiljoen rood pigment kwik bevat? Dacht je toen al: once upon a time word ik kunstenaar? Iedereen is trouwens kunstenaar of tenminste een creatief wezen. Joseph Beuys formuleerde het zo: Enkel kunst maakt het leven mogelijk-zo radicaal wil ik het formuleren. Zonder kunst is de mens in fysische termen niet denkbaar. … Ik zou zeggen dat de mens niet alleen uit chemische processen bestaat, maar ook uit metafysische gebeurtenissen. … De mens leeft slechts echt wanneer hij beseft dat hij een creatief, artistiek wezen is. … Zelfs aardappelen schillen kan een kunstwerk zijn als het een bewuste handeling is.” Dat besef had je ongetwijfeld reeds als jong volwassene.
HAPPY 22
Eén van je schilderijen met 2, op een zomerdag omhoog springende meisjes vol levenslust, draagt de titel HAPPY 22. Ik kan me voorstellen dat je een gelukkige kunstenaar bent zonder trauma’s en geniet van het schilderen in een atelier met heel veel licht. Enkele werken zijn minder uitbundig zoals die dromende meisjes in vale kleuren. RECENT WERK 2021. Wat betekenen die strakke elementen, zoals een kubus, een doos… in de BLACK BOX REVELATIONS? Ik geef nu toe, je werk is gelaagd. Misschien heb je 2 persoonlijkheden?
Je beeldtaal is uitsluitend figuratief: een mensenleven in beeld, van geboorte tot het ontslapen, meestal lichtvoetig. Het lijkt altijd lente op je canvas. Toch is er ook de reeks DISPLACED die je andere ik laat zien. Dat waardeer ik in je schilderijen, je schildert een breed spectrum aan emoties op een serene, eenvoudige mooie manier.
Hockney is niet ver weg, de magische wereld van het zwembad is ook één van je onderwerpen. Je schildert water als een stil rustig oppervlak zoals het leven ook kan zijn.
Pool
The Witness
Zelf ben ik fotografe, dat is de reden waarom ik een geschilderde pseudo-solarisatietechniek à la Man Ray bespeur. Naast bevreemdende kleuren creëert deze specifieke (gelijkend op pseudo-solarisatie in de fotografie) schildertechniek een wonderlijke soms angstige sfeer op enkele doeken zoals THE WITNESS en BURN YOUR BRIDGES DOWN. Ook hier getuig je van geen eenzijdige persoonlijkheid en een zeldzame kunde, het beheersen van de verf.
Ik vernam dat je best laat je kunstenaars carrière gestart bent. Vind je dat erg? Een antwoord op mijn vraag vind ik in de tekst horende bij je komende expo EVERYTHING THAT HAPPENS WILL HAPPEN TODAY. What is a day? What is a life? Everything that happens will happen today
And nothing has changed, but nothing’s the same
And every tomorrow could be yesterday
And everything that happens will happen today
David Byrne & Brian Eno – 2008
Een hartelijke kunstgroet Kathleen Ramboer
Beste Kathleen
Vooreerst, hartelijk dank voor je vriendelijke brief ! Het doet altijd plezier te horen van iemand die fan is van je werk. Ik ben inderdaad niet de artiest die getormenteerd door het leven in een achterkamertje werkt. Multatuli zei “Ik wil gelezen worden”. Wel, ik wil gezien worden. Dat geeft me de energie. De inspiratie komt echter van elders.
Ik schilder inderdaad nog niet zo lang – tenminste als je de jaren van letterlijk ‘zondag-schilderen’ niet meerekent. Ik zat in een totaal ander vak dat me helemaal opslorpte en me nauwelijks tijd liet om zelf creatief bezig te zijn.
Hoewel het helemaal anders had kunnen lopen. Op m’n 17de wou ik naar de academie in Antwerpen gaan. Maar m’n ouders wilden dat ik toch eerst unief probeerde. Zo geschiedde en zo belandde ik in de marketing. Ik heb er vele jaren doorgebracht, samen met heel wat fijne partners, collega’s en klanten. Maar ondertussen ben ik al ’n tijdje op een leeftijd gekomen dat ik korting krijg op het openbaar vervoer- en in musea. Naarmate m’n drukke beroepsactiviteiten wegdeemsterden, ben ik meer en meer gaan schilderen. Uitsluitend figuratief, uitsluitend olie op doek. Vandaag is het m’n full-time beroep. Ik schilder nu dagelijks, met even goesting, passie en (moet ik toegeven) ambitie als in m’n vorige beroep.
Dat ik me zo intensief kan wijden aan het schilderen beleef ik dus als een nieuwe start. Het is alsof ik na al die tijd terug beland ben op het punt waar ik had kunnen starten. Toen heb ik – min of meer toevallig – de weg naar rechts gekozen. Nu kies ik met volle teugen voor de weg links.
Ook in m’n privéleven hebben verschillende cirkels zich gesloten. En heb ik het geluk om opnieuw te kunnen beginnen. Het is een vreemd, maar prettig gevoel om jezelf zo te weten terugkomen op dezelfde plek als toen alles nog open lag. Ik koester het met beide handen. Daarom de quote van David Byrne. Alles is anders nu. En toch is er niets veranderd. Dàt is ook wat me inspireert. Het leven neemt je mee. Vaak sta je er weinig bij stil, maar het zijn soms kleine dingen die blijkbaar de rest van je leven bepalen. Dat is wat ik probeer te onderzoeken.
Daarom erg vaak jonge mensen, of zelfs kinderen. Alle wegen liggen nog open. Maar ik laat ze doen wat we zelf zo weinig doen : stilstaan en de keuzes overwegen. Dat symboliseer ik dan vaak met die kubus. Het is de black box – of is het een doos van Pandora – van hun toekomst. Wat wordt het, welke kant ga je uit ? Maakt het hen vrolijk of onzeker ? Gaan ze ervoor of immobiliseert het hen net ?
Of water, ook zo’n mooi symbool. Jij zwemt, maar het water gaat hoogstens wat opzij en sluit zich onherroepelijk, zonder enige herinnering, achter je. Je was er. Maar was je er ? (‘wasser’)
Enfin, ik zou nog wel ’n tijdje kunnen doorgaan met dat soort mijmeringen… Maar laat ik het hier bij houden. Ach ja, misschien ben ik wel die jongen. Op de uitkijk – met dat vest op m’n rug, nog wat achter de hand. Misschien helpt dat opvallend rood om gezien te worden ?
Schrijver Gert-Jan van den Bemd wacht me op in Oostende, aan de kusttramhalte Koninginnelaan, op wandelafstand van Brasserie Albert, locatie voor ons gesprek. Brasserie Albert maakt deel uit van het iconische adellijke Thermae Palace Hotel. Nostalgisch vlij ik me zachtjes neer in de lederen sofa. Kon ik me een koninklijker start van een interview voorstellen? Het imponerende Art Deco-interieur verstomt gelukkig niet ons gesprek.
Gert-Jan van den Bemd, wonende in Breda, verblijft een maand in Oostende, ooit de koningin der badsteden genoemd, de stad van Ensor, Spilliaert…, voor hem een inspirerende residentie. Kunstenaar Gert-Jan Van den Bemd is enorm veelzijdig: schrijver, fotograaf, wetenschapper, tekenaar, kunstschilder… Welke discipline komt er op de eerste plaats? Dat houden we nog eventjes geheim.
Kunstpoort Zelf kende ik je romans niet, daar komt nu zeker verandering in. Na wat research stel ik me de vraag: Ben je auteur van psychologische romans, thrillers of mogen we je boeken psychologische thrillers noemen? Kunnen we je boeken een beetje vergelijken met die van Peter Buwalda? Schrijf je gelijkaardige romans? Gert-Jan van den Bemd Ik schrijf psychologische romans met een onderliggende spanning die je meeneemt in het verhaal. Ik won in 2016 de Pieter Aspe award voor spannende verhalen daarom denkt de lezer vaak dat ik thrillers schrijf.
De foto waar het allemaal mee begon en resulteerde in de roman Branco & Julia
Kunstpoort Als schrijver en kunstenaar gebruik je oude foto’s als inspiratiebron. Het begon met de aankoop van twee foto’s. De verzameling die je uiteindelijk bijeensprokkelde, een drietal mappen, deden je als een rechercheur graven naar het verleden van een vrouw, geboren in 1926. Je nieuwste roman draagt de titel ‘Branco & Julia’. Vertel je wat meer over de inhoud?
Gert-Jan van den Bemd De roman handelt over curiosa- en antiekhandelaar Branco en kunstenares Julia. Beiden kopen los van elkaar oude foto’s op de Feira da Ladra, de rommelmarkt van Lissabon. Branco gebruikt ze als inspiratiebron voor een roman die hij wil schrijven, Julia ziet de foto’s als uitgangsmateriaal voor haar schilderijen. Hun gedeelde bezit leidt noodgedwongen tot een gezamenlijke speurtocht naar de herkomst van de foto’s en de vrouw die erop staat afgebeeld.
Gert-Jan van den Bremd met één van de drie foto mappen, inspiratiebron voor zijn nieuwe roman Branco & Julia
Kunstpoort Je put blijkbaar uit eigen beleving. Bevatten je verhalen en romans altijd een vleugje waarheid? Zou je ook los van je eigen ervaringen kunnen schrijven? Gert-Jan van den Bemd Ik vertrek inderdaad vanuit mijn persoonlijke leefwereld. ‘De verkeerde vriend’, mijn debuutroman, speelt zich af op een camping. In de aanloop van dat boek bracht ik zelf mijn vakantie door op een camping en fantaseerde over de impact van het nachtelijke campingleven op jongeren en de escalatie daarvan. Het opruimen van het huis van mijn vader na zijn overlijden vormde de basis voor mijn tweede roman, ‘Na de val’. Als de vader van personage Sofie Nauta volkomen onverwacht overlijdt, staat ze voor eenzelfde opdracht: twee huizen leegmaken, dat waarin ze samen met haar vader en oudere broer Max haar jeugd doorbracht en het appartement waarin haar vader de laatste jaren van zijn leven woonde. Mijn derde roman ‘Branco & Julia’ leunt nog dichter aan bij de realiteit. Ik beschrijf mijn eigen zoektocht.
Kunstpoort Ik lees vooraan in ‘Branco & Julia ‘Elke mens is van nature uit een collectioneur. Het zit in onze genen van toen we nog apen waren. We hebben het verzamelen nodig gelijk we eten en drinken nodig hebben’ Erik Vlaminck, Een berg mens onder witte lakens, 2019 Ik veronderstel dat je zelf ook een collectioneur bent? Gert-Jan van den Bemd Jazeker, verzamelaar van oude foto’s. Ik hou trouwens een fotoblog bij waar ik columns publiceer, geschreven aan de hand van mijn ‘trouvailles’.
Kunstpoort Zie bijvoorbeeld: https://www.grandfoulard.com/2022/01/09/verontrustend-2/ Wat is er gebeurd? Wat gaat er gebeuren? Wie nam de foto? En waarom? Sommige foto’s stellen meer dan duizend vragen. Een foto zegt meer dan duizend woorden is een van de meest onzinnige stellingen over fotografie’. Gert-Jan van den Bemd Erik Vlaminck vond het een eer dat ik zijn citaat aanhaal in mijn boek.
Kunstpoort Je nieuwe boek speelt zich af in Portugal. Kom je er vaak? Heb je veel opzoekingswerk verricht? Ken je Lissabon? Gert-Jan van den Bemd Het eerste deel speelt zich af op de Feira da Ladra, de grootste rommelmarkt van Lissabon. Daar ben ik vaak geweest. De Franse Atlantische kust is het toneel van het tweede deel. Ook daar deed ik onderzoek.
Kunstpoort En is Fernando Pessoa een van je lievelingsdichters? Ik citeer uit je boek ‘O amor é que é essencial. O sexo é só um acidente.’ ‘Liefde is wat essentieel is. Seks is gewoon een ongelukje.’ Gert-Jan van den Bemd Niet echt. Fernando Pessoa kan je ook een collectioneur noemen, hij was een verzamelaar van personages. Niet tevreden met slechts één creatief alter ego, ontwikkelde de Portugese schrijver 72 onafhankelijke aliassen.
Kunstpoort Ik citeer nogmaals Fernando Pessoa ‘Leven is niet noodzakelijk, scheppen daarentegen wel’. Is schrijven voor je onontbeerlijk? Zou je zonder schrijven kunnen? Gert-Jan van den Bemd Het scheppen heb ik nodig, het is obsessief. Als 17-jarige schreef ik al volop verhalen. Ik liet ze mijn leraar Nederlands lezen. Zijn enthousiasme motiveerde me verder te schrijven.
Kunstpoort Schrijf je met een pen, zoals Branco het personage in je boek, of verkies je toch de computer? En waarom? Gert-Jan van den Bemd Onderweg, in de trein… bij het schrijven van notities gebruik ik een pen, zoveel prettiger dan op een laptop schrijven. Thuis werk ik rechtstreeks op de computer, dat is handiger bij schrappen, verbeteren, en het uitdiepen van personages… Schrijven is een eindeloos proces. De psychologie van de karakters moet kloppen.
Notitieboekje
Kunstpoort Heb je afzondering nodig om te schrijven? Gert-Jan van den Bemd Ik voel me overal thuis, afzondering is niet noodzakelijk. Het buitenland daar schrijf ik graag. Waarom? Als je de taal niet beheerst is het super gemakkelijk je af te sluiten. Waar ik ook ga, ik heb een boekje bij me om te noteren en passages neer te pennen. Nu verblijf ik een maand in Oostende.
Kunstpoort Wat trekt je aan in Oostende? Gert-Jan van den Bemd De zee oogt elke dag anders met luchten als schilderijen van Rothko. Dreigende, mysterieuze stranden herinneren je aan Spilliaert. Hier houdt de wereld op. De zee, dat is het einde. Oostende is schoonheid met een lelijk kantje: veel boeiender dan een cleane kunstmatige wereldstad als Singapore. In Oostende gluurt het surrealisme om de hoek. Toch blijf ik in Oostende de Hollander terwijl je in een wereldstad als New York, New Yorker wordt. De mensen zijn er open. Het romantische gevoel van bij een wereldstad te horen, bekruipt me daar.
Kunstpoort Je bent schrijver, fotograaf, beeldend kunstenaar en wetenschapper. Als fotograaf, vooral bij straatfotografie, is het belangrijk snel en raak te observeren. Wetenschap verlangt onderzoek. Ik veronderstel dat je veelzijdigheid helpt bij het schrijven. Is daar iets van te merken in je literair werk? Gert-Jan van den Bemd Beroepshalve beschik ik over een onderzoekende geest. Ik ben endocrinoloog. 20 jaar verrichtte ik laboratoriumonderzoek naar kanker en osteoporose. Ik zoek naar oorzaken, vraag me af Waarom? Ik sta open voor waarneming en observatie. Dat helpt bij het vastleggen van de psychologie van personages, het uitdiepen van karakters. Als fotograaf schrijf ik op mijn blog fantasiestukjes bij foto’s die deel uitmaken van mijn verzameling.
Foto’s kan je eindeloos interpreteren. Mijn scriptie ‘Wachten op de ronde van Lombardije’ handelt over hoe je met fotografie kan liegen of de waarheid kan vertellen. Ik won er de scriptieprijs van kunstacademie St. Joost in Breda en ’s-Hertogenbosch mee. Verder komen mijn diverse skills van pas als redacteur van REALmag., een magazine over kunst, cultuur en wetenschap. https://www.realmag.nl/ We brengen elk jaar een themanummer uit. Het volgende nummer, met thema HOTEL, verschijnt gedurende de maand oktober.
Kunstpoort Wat haalt er tegenwoordig de bovenhand, fotograaf, wetenschapper, beeldend kunstenaar, auteur? Gert-Jan van den Bemd Het is moeilijk kiezen. Ik ben nu 70% schrijver en 30% beeldend kunstenaar. Schrijven is een eenzaam beroep. Door je opzoekingswerk heb je wel de mogelijkheid talloze contacten te leggen. Dat maakt schrijven boeiend en zo stap je uit je isolement.
Kunstpoort Korte verhalen, gedichten en essays publiceerde je in verzamelbundels en tijdschriften (Tirade, Extaze, Elders Literair, Ballustrada, Op Ruwe Planken…). Schrijf je nog altijd poëzie? Gert-Jan van den Bemd Af en toe schrijf ik nog gedichten, maar poëzie is lastig. Proza, een blog, een kortverhaal liggen me beter. Bij een roman leg je de grote lijnen vast, schrijf je een soort scenario. De rest is avontuur en dat is pas leuk.
Kunstpoort Lees je zelf veel van collega-schrijvers? Werkt dit niet remmend? Is dit nefast voor een eigen schrijfstijl? Gert-Jan van den Bemd Bang voor beïnvloeding lees ik bij voorkeur geen andere fictie auteurs tijdens een productieve fase, niet gedurende een schrijfproces. Ik lees wel graag en veel, en hou van biografieën. Erik Vlaminck, Hugo Claus, de psychologische romans van Georges Simenon… boeien me. Vertaalde boeken lees ik minder.
Kunstpoort Op sociale media, via je site, ben je bekend onder de accountnaam Grand Foulard, vanwaar die naam? Gert-Jan van den Bemd Grand Foulard is een metafoor voor de neiging van mensen om het falen te verbergen en tekortkomingen te camoufleren. Een Grand Foulard leg je op een versleten sofa. Ik til het doek graag op, onderzoek het verborgene.
Kunstpoort Ben je nu een volgende roman aan het schrijven? Gert-Jan van den Bemd Inderdaad, mijn volgende roman speelt zich af in Breda en Oostende. De denkfase is nu aan zet.
Kunstpoort Daar kijken we als Vlaming alvast naar uit!
Seeftheater, Seefhoek, … deze plaatsnamen roepen een zekere sfeer op van volkse gezelligheid. Een bescheiden vitrine, links een inkomdeur. Het is de eerste keer dat ik voor de deur van dit cafétheater sta aan het nummer 34 van de Diepstraat in Antwerpen, een kleurrijke, levendige buurt met tal van oriëntaalse winkels en restaurants. Ik kom niet rechtstreeks in het theater terecht maar wel in een lange pittoreske gang die toegang verleent tot het theater en enkele huurwoningen. Ik stap binnen in een kleine ontvangstruimte met daarachter een bar en het theater. Mijn gastheer is Michel Halin, artistiek coördinator van het Seeftheater. Een interessant gesprek met een bezielend persoon.
Terug in de tijd..
De geschiedenis van het Seeftheater vindt haar oorsprong in 1980 en staat kort beschreven op haar internetpagina, zeker de moeite waard om te exploreren. Meer informatie over de figuren die aan de basis van het ontstaan van het theater lagen, is jammer genoeg niet beschikbaar. De geschiedenis van Michel Halin, de huidige drijvende kracht achter het Seeftheater, leggen we bij deze vast voor het nageslacht. Michel rolde in 1985, rond zijn 30ste levensjaar, de theaterwereld in. Een groepje vrienden die een theatergezelschap vormden was op zoek naar een secretaris. Michel werd altijd al gedreven door alles wat met secretariaat te maken had en zag hierin een mooie opportuniteit. Als jongste van de ploeg wou hij vernieuwing brengen door modernere stukken te programmeren, andere regisseurs aan te stellen, … maar dat werd niet getolereerd. Dan maar een eigen theatergroep oprichten die gedoopt werd tot ‘Het Jonathan Theater’. Plots was hij de oudste in een groep van kennissen (onder meer studenten van het Herman Teirlinck-instituut). Dit avontuur duurde ongeveer 3 jaar. Ondertussen kreeg hij rollen toebedeeld in het toenmalige Antwerps Amateurtheater. Het bekijken van video-opnames van zijn optredens overtuigde hem om cursussen te volgen. Daarna kwam hij terecht in het Noord Theater. In de periode 1994-1995 richtte hij weer een eigen groep op, het NKT. Daar leerde Michel de knepen van het theatervak. Hij ontpopte zich als een ware duizendpoot.
Kort na de eeuwwisseling werd hij opgebeld met de vraag om het gezelschap bij Seeftheater te vervoegen voor de productie ‘Zusje trouwt en dan is er champagne’. Deze samenwerking duurde een decennium lang. Daarna was het tijd om de theaterboot even af te houden. Via een kennis bij het Noord Theater werd Michel gevraagd om een rol op zich te nemen, en kwam de bal weer aan het rollen en is hij dezer dagen de artistiek coördinator van het Seeftheater. Samen met Luc Van Nunen, voorzitter, neemt hij de leiding van deze organisatie op zich. Het Seeftheater was van bij het ontstaan een cafétheater en dat concept werd nooit aangepast. Het draait volledig op vrijwilligers en dat geldt zowel voor de acteurs als voor de logistieke medewerkers. Een acteur beperkt zich niet noodzakelijk tot acteren. Die springt eveneens in achter de bar of bij de opbouw van een decor. De organisatie van het geheel vraagt om een sterk management. Een blik achter de schermen …
Plannen is vooruitdenken
Bij het opzetten van de planning wordt rekening gehouden met diverse factoren. De acteurs, die in de meeste gevallen beroepsactief zijn, hebben nood aan wat vrije tijd tijdens het weekend. Vakantieperiodes en feestdagen zijn momenten waarbij publiek minder makkelijk gemobiliseerd raakt.
De programmatie vraagt een vooruitziende blik. De planning voor het komende seizoen – de namen van de stukken en van de acteurs, de beschrijving van de stukken – is volledig beschikbaar op de website. Meer nog, de programmatie tot een eind in 2027 staat reeds grotendeels op papier.
Financiële slagkracht om verder te gaan
Het Seeftheater is volledig zelfbedruipend. Dat betekent dat alle facturen zoals huur, gas- en elektriciteitsrekeningen, … dienen betaald te worden van de inkomsten die enkel voortvloeien uit de verkoop van tickets en de inkomsten van de bar. In een lang verleden kreeg het theater subsidies, maar dat behoort tot het verleden.
Een productie kiezen
Het Seeftheater wil zich vandaag profileren als ‘theater van de lach’. Corona heeft het leven voor veel mensen een stuk moeilijker gemaakt en de nood aan luchtig amusement doen toenemen. Een komedie trekt hierdoor meer publiek aan dan een drama, wat uiteraard belangrijk is voor het overleven van het theater. Eenmaal die keuze gemaakt, gaat men op zoek naar een gepast stuk. Hiervoor bestaan gespecialiseerde websites. Michel: “Na een tijdje begin je de namen van auteurs te kennen. De meesten hebben een eigen website. Er zijn ook groepen, bv. op facebook, waarop die schrijvers bijeenkomen en hun nieuwe stukken publiceren. Bij belangstelling kan je gratis een leesexemplaar aanvragen. Ik heb ook contact met een 30-tal franse auteurs via een kantoor in Parijs. Op de vraag of ze akkoord waren met mijn voorstel om hun stukken te vertalen om ze dan in ons theater als creatie te brengen, kwam een positief antwoord. Deze piste is tot op heden nog niet in de praktijk gebracht.”
Eenmaal een productie gekozen, kan het echte werk beginnen.
Een ploeg samenstellen
Wie zijn die vrijwilliger-acteurs? Velen hebben een professionele opleiding gevolgd maar oefenen het acteren niet beroepsmatig uit. Anderen hebben dan weer elders ervaring kunnen opdoen. Ook beginners krijgen hun kans bij het Seeftheater, meestal in een bijrol als opstapje in de theaterwereld.
Het theater kan beroep doen op een 60-tal acteurs die contacteerbaar zijn via een globale Whatsapp groep. Dit kanaal wordt gebruikt om de diverse stukken aan te kondigen met opgave van de speeldata en rollen. Geïnteresseerden kunnen zich als kandidaat melden. Op basis van die aanmeldingen wordt een tide-casting aangemaakt: wie komt best in aanmerking voor welke rol? Wanneer de groepen zijn samengesteld wordt voor iedere productie een specifieke Whatsapp groep aangemaakt en kunnen de repetities georganiseerd worden.
Het is noodzakelijk dat het bestand van auteurs up-to-date gehouden wordt. Er is altijd een natuurlijke afvloeiing waardoor de zoektocht naar nieuw bloed een belangrijk aspect is. Bovendien gaat het om vrijwilligers die geen eigendom zijn van het theater. Voor die mensen kan het leerzaam zijn om ook elders te gaan spelen. Sommigen verdwijnen tijdelijk en komen op een gegeven moment weer terug. Enkele keren werd samenwerking met andere theaters getest. Zoiets kan bv. nuttig zijn bij een crisissituatie, maar ervaring leert dat dit niet zo evident is als het lijkt. Bij nood aan een regisseur of acteur kan dat op de website van Opendoek – waarvan Seeftheater lid is – gepubliceerd worden. Dan is het wachten of er respons komt.
Het publiek
Het publiek van het Seeftheater bestaat uit vaste en toevallige bezoekers. De matinee-voorstellingen, op zondagmiddag, worden voornamelijk door ‘habitués’ bijgewoond. De kennissenkring van de spelers maakt ook een belangrijk deel uit van het publiek. Stukken met grote bezetting zorgen dan ook voor een grotere opkomst. En bij deze laatste groep ziet men ook dat bezoekers op termijn evolueren naar het vaste publiek. Er wordt geen moeite gespaard om nieuw publiek aan te trekken. Alle bezoekers van vroegere producties krijgen regelmatig de Nieuwsbrief toegestuurd. Twee a drie weken voor de première van een productie wordt ook de folder ruim verspreid.
Vandaag gebeurt de marketing ook meer en meer via de pers (Radio Minerva, Radio Express, ..) en gespecialiseerde culturele programmabladen (Antwerp Events, Uit in Vlaanderen, …). Michel bespeelt eveneens de social media als een ware pro: Facebook, Instagram, Twitter, Youtube, … niets van deze kanalen heeft nog geheimen voor hem.
Heeft het cafétheater een toekomst?
Michel heeft een duidelijke visie waar het theater binnen drie a vijf jaar moet staan: het publiek en de opvoeringen moeten elkaar bestuiven.
Het Seeftheater kan bij een voorstelling 47 bezoekers huisvesten. Er zijn geen plannen om het theater te verhuizen naar een ruimere plaats. De corona periode heeft een zware tol geëist onder meer op financieel vlak. Daarom is het belangrijk dat het publiek minstens gehandhaafd blijft maar – liever nog – uitbreidt. Momenteel wordt een productie ongeveer vijftien keer vertoond. Hoe meer vraag vanuit het publiek, hoe meer er kan gespeeld worden…. leuk voor de acteurs en beter voor de kassa.
Ook variatie in de programmatie kan hiertoe bijdragen. Zo zal in de zomer een Revue gebracht worden die Michel zelf regisseert en zal bestaan uit een aantal sketches, afgewisseld met muziek en interventie van een ‘stand-up comedian’. Marco Ramirez, beroepszanger en ook organisator van Revues, komt dan meespelen en zingen. Het wordt een productie met 22 spelers.
Voor liefhebbers van cafétheater … niet twijfelen! Neem nu contact op met het Seeftheater en reserveer je tafeltje … gezelligheid gegarandeerd!
Een beginnend acteur met potentieel
Na de generale repetitie van de productie “Plasje doen?”, waarvan ik met volle teugen genoot, krijg ik Jacqueline, de toiletjuffrouw in de openbare genderneutrale toiletten van een station, in het vizier en strik haar voor een kort gesprek.
Haar echte naam is An Van Opstal. Ik sta perplex wanneer ik verneem dat ze met de hoofdrol in deze productie voor het eerst optreedt in een echt gezelschap. Tijdens haar jeugd deed ze wel kleine opvoeringen en volgde ze in de Academie ‘Woord en Kunst’, maar dit alles viel stil, onder meer door familie-uitbreiding. Later, na een ziekte kwam de vraag naar boven: “wat heb ik gemist in mijn leven?” Op die vraag kwam spontaan een duidelijk antwoord: op de planken staan! En alsof het in de sterren geschreven stond, viel haar oog op een oproep op Facebook: Seeftheater zoekt nog mensen. Veel nadenken hoefde ze niet te doen. “Ik spring gewoon.” En dat is wat ze deed. Samen met haar 16-jarige zoon is ze in dit nieuwe avontuur gerold en beiden beleven de tijd van hun leven.
kunstpoort 