Lucile van Laeken: Het digitale tijdperk in dienst van de geschiedenis van Brussel

Honderd jaar geleden besloten vier gemeenten te fuseren: Brussel, Laken, Haren en Neder-over-Heembeek. Dat is iets meer dan drie keer de leeftijd van Lucile. Het is zowel ver als dichtbij in de tijd, maximaal drie generaties.

De vier gemeenten organiseerden een jubileum. Hiervoor vroegen ze vier kunstenaars om dit evenement te illustreren met muurschilderingen.

Lucile, één van de vier uitverkoren kunstenaars, van Belgische afkomst, heeft het grootste deel van haar leven in Frankrijk gewoond. Via haar artistieke project ontdekte ze de geschiedenis van België, in een tijd dat het één van de grote naties van de westerse wereld was.

Drie jaar geleden ontdekten wij Lucile tijdens een project in de stad Brussel. Deze verjaardag in het hart van de Belgische geschiedenis is een mooie gelegenheid om onze nieuwsgierigheid en die van u, beste lezer, te laven.

Welke weg heb je afgelegd om tot je beroep van kunstenaar te komen?

Ik kom uit de Elzas. Ik heb me altijd aangetrokken gevoeld tot alles wat tekenen, creëren enz. was en ik wilde op mijn zestiende een artistieke wending nemen door naar een middelbare school te gaan die specifiek gericht was op artistieke creatie. Ik heb twee jaar animatiefilm gestudeerd in de Auvergne. Toen ik videogames wilde leren, kwam ik naar Brussel. Ik realiseerde me dat de wereld van videogames interessant was, maar het was een beetje te veel gefocust op computers en programmeren en ik wilde me richten op een meer klassieke artistieke cursus en daarom volgde ik een professionele animatie opleiding van 6 maanden in Brussel – best intensief – wat leidde tot een stage. Na deze stage had ik interessante ontmoetingen en maakte ik kleine projecten voor verenigingen. Ik begon geanimeerde video’s of afbeeldingen te maken. Geleidelijk aan begon ik met kleine projecten voet aan de grond te krijgen in de professionele wereld en nu is dat de hoofdmoot van mijn activiteiten. Ik realiseer videoprojecten, murals, graphics, alles wat met tekenen te maken heeft, en daar heb ik drie jaar van geleefd. Ik werk met de hulp van ‘Smart’ (https://smartbe.be/nl/).

Hoe heb je dit project toegewezen gekregen?

Eind 2018 reageerde ik op een projectoproep voor de stad Brussel, georganiseerd door het ‘Parcours street art’. Het ging erom een ​​tekening op fresco voor te stellen die Brussel illustreerde, een nieuwe stad, een stad van de toekomst. Ik werd samen met 8 andere artiesten geselecteerd. Ik heb dit fresco gemaakt op een paneel van 2 m bij 3. Het was mijn eerste muurschildering, ik vond het erg leuk. Dankzij dit project dat ik voor Brussel deed aan de Kiekenmarkt werd ik rechtstreeks gecontacteerd door de verantwoordelijken die me vroegen of ik interesse had om deze muurschildering te maken.

Welke zijn de thema’s die je met dit fresco wilde aanpakken?

Wat ik voor Laken naar voren wilde brengen was de belangrijkste plaatsen of gebeurtenissen uit een bepaald tijdperk chronologisch weergeven. In mijn illustratie wilde ik de 18e eeuw weergeven met de promenade van de Groendreef, een voetgangersgebied waar mensen met een beetje geld wilden flaneren. Het was een beetje de Louisalaan van vandaag. Ik heb het voorgesteld met goed geklede personages in historische kostuums. Ik heb die tijd weergegeven door gebruik te maken van kleine leeuwenkoppen als kleine menselijke leeuwen. De leeuw is een dier dat zich een beetje trots voelt. In het midden staat de voorstelling van het eerste stuk spoorlijn in België. In 1835 was er in Laken het eerste stuk spoor in België met het station van de Groendreef. Dus stelde ik me een locomotief-trein met passagiers voor. Uiterst rechts op de tekening staat een weergave van de arbeidersbeweging, want langs het kanaal Werkhuizenkaai waren veel industrieën gevestigd en met name in de 19e eeuw was er de familie Gaudin. Het gebouw is er nog steeds. Gaudin is een fabriek van gietijzeren kachels. De familie verwelkomde de arbeiders die met hun gezin in dit gebouw woonden. Op mijn tekening zien we deze arbeidersbeweging met dit emblematische gebouw van Brussel, dus van Laken. En daar zijn meer personages met mierenkoppen, kleine hardwerkende karakters, kleine mieren. Ik portretteer graag dierlijke karakters omdat het makkelijker is om een ​​aspect over te brengen. Het maakt een beetje een verwijzing naar de fabel.

Hoe zou je het creatie- en productieproces omschrijven?

Er moest voldaan worden aan de vraag want het ging er niet om, om zomaar iets te tekenen, het moest historisch zijn en aansluiten bij de stad in kwestie. Ik ontmoette een historicus, genaamd Roel Jacob, en hij was degene die me aanwijzingen gaf. Hij vertelde me veel over Laken. Ik selecteerde deze drie dingen: de Groendreef, het station met de spoorweg en de arbeidersbeweging. Toen mijn thema eenmaal was gekozen, tekende ik digitaal op de iPad. Ik zette het in kleur. Ik stelde een tweede tekening voor – we moesten twee tekeningen indienen die aan de Brusselaars zouden worden aangeboden – en de inwoners stemden op degene die ze wilden zien. De andere vond ik ook mooi, maar die was actueler en vertegenwoordigde meer het hedendaagse Laken met het Heizelpark, het Atomium, de tram, het Bockstaelplein. De geselecteerde tekening is degene die ik heb geschilderd.

Hoe heb je de tekeningen op de muur in de juiste verhoudingen gemaakt?

We moesten het oppervlak helemaal wit schilderen. We hebben een rooster gemaakt. Ik zeg ‘wij’ omdat we vanaf het begin hebben samengewerkt. Om mijn tekening op grote schaal te over te dragen heb ik de digitale tekening uitgeprint en een raster van 1 cm gemaakt. Het vierkant van 1 cm vertegenwoordigde in werkelijkheid 1 m. Ik maakte een raster op de muur met vierkanten van 1 m. Op basis van elk vierkant op de muur en de tekening, heb ik dit vierkant na vierkant getekend. Het is niet 100% getrouw, het is nog steeds een spontane pennetrek. Soms verdwalen we even, we verschuiven, maar dat brengt ook de tekening op de muur tot leven. Dus het is ongeveer hetzelfde als wat ik op de iPad tekende, maar toch een beetje anders. Het respecteert min of meer de verhoudingen.

Hoe heb je Rocio ontmoet?

Ik kende Rocio Alvarez, ze is een vriendin van vrienden. Ze maakt ook muurschilderingen, animatievideo’s, grafische afbeeldingen … ongeveer hetzelfde soort projecten als ik. Toen ik het te schilderen oppervlak en het tijdschema zag, dacht ik erover om hulp te vragen omdat het te lang zou duren in mijn eentje en dan is het leuker om het samen te doen. Ik vroeg haar of ze interesse had om bij mij te komen schilderen. Ze heeft geaccepteerd. We organiseerden ons in functie van haar vrije dagen. Het viel allemaal heel gemakkelijk op zijn plaats. Het is iets dat ze graag doet, schilderen, .. Op het moment dat ik haar vroeg om me te helpen schilderen, voelde ik me een beetje ongemakkelijk. Voor iemand zoals zij die tekent en muurschilderingen maakt volgens haar eigen verbeelding, die een identiteit heeft … In het begin was ik een beetje … “verdorie …  het zal voor haar niet zo creatief zijn, het zal meer van technische of uitvoerende aard zijn”. Ze was erg enthousiast en ze houdt van schilderen, dus dat was tof. Het is niet haar stijl, het is anders. Het ging goed – heel goed -, ze heeft me veel geholpen, ze heeft meer ervaring dan ik, ze weet wat ze moet doen. Ik heb veel advies van haar gekregen.

Zou het  in de toekomst tot een samenwerking kunnen komen?

We hebben er een beetje over gepraat, we konden het te goed met elkaar vinden. We kenden elkaar een beetje. We dachten dat het geweldig zou zijn om samen iets te doen, zelfs voor de lol, maar het is altijd geweldig om connecties te hebben met wie je wilt werken en met wie het werkt. Eerlijk gezegd zouden we het opnieuw moeten doen!

Gaf het feit dat je enkele weken, zelfs maanden, aan het ontwerp-gedeelte hebt gewerkt, enig specifiek plezier?

Het ontwerp-gedeelte, het concept, voordat het op de muur ging … ja, het duurde enkele weken. Ik vond het erg leuk omdat het nog altijd een soort uitdaging voor me was. Ik heb vrij spel. Ik heb plezier, ik denk niet per se na over wat logisch is. En hier, het project, ik vond het erg leuk om het te tekenen omdat ik me veel moest documenteren en dingen moest lezen die ik niet wist over Laken, over Brussel.Het was.. het is niet zomaar – hoe zeg je dat – een denkbeeldige tekening. Er zit een verhaal achter. Dat is het wat ik er leuk aan vond: een beetje te weten komen over dat  wat ik wilde uitdrukken in relatie tot de geschiedenis van Laken, die periode, die tijd …

Heb je zes weken met plezier geschilderd of ben je het beu?

6 weken… nee, ik ben het niet zat, ik vind het heerlijk. Er zijn momenten dat het een beetje repetitief wordt. Bijvoorbeeld vandaag, nou, ik heb geschilderd, ik heb een tweede kleurlaag aangebracht en daar heb je de indruk hetzelfde opnieuw te schilderen en je hebt niet een heel concreet resultaat voor het oog, behalve dat de kleur levendiger is, om preciezer te zijn op het niveau van de contouren. Maar als je iets overschildert dat je eerder hebt gedaan, ja, er zijn momenten dat het een beetje vermoeiend wordt. Als het echt warm is, is het pas echt vermoeiend. Het moeilijkste zijn de eerste dagen, we hebben alleen maar witte kleur aangebracht. Het was de eerste laag, heel fysiek, steeds dezelfde rolbeweging, je moest echt alles uit de kast halen. Maar daarna – eenmaal de contouren gemaakt en de kleuren aangebracht – krijgt het vorm. Dat vind ik prettig, want het groeit beetje bij beetje.

Was dit project langer dan andere projecten?

Ja, het is lang, maar ik zeg tegen mezelf dat het nog lang zal blijven. Dit is werk dat zich langzaam concretiseert en zal blijven. Ik weet het niet… als ik erin zit, zit ik erin en vergeet ik alles en voel ik me in mijn nopjes.

Hoe ben je tot deze stijl van illustratie gekomen?

Het komt niet uit het niets. Ik ben beïnvloed door tekenfilms. Ik keek veel tekenfilms toen ik klein was. Alles wat stripboek, tekenfilm is, … ik vond Titeuf erg leuk. Er zijn invloeden die ik heb verwerkt in wat ik nu teken. Er is niet per se één iets dat me heeft beïnvloed, het is een geheel.

Hoe heb je dit artistieke pad gekozen? Hoe ben je tot deze illustratie-wijze gekomen?

Beetje bij beetje, als we het over stijl mogen hebben. Hoe dan ook, alles wat dierlijk is, de karakters met dierenkoppen, dat dateert van twee of drie jaar geleden. Ik tekende altijd kleine figuurtjes. Ik vond er zo een die mooi was, met een hertenkop. Zo begon ik een reeks karakters met dierenkoppen. Ik voelde me er prettig bij en nu doe ik alleen nog dat.

Ik hou heel veel van dieren, ik documenteer mezelf, ik kijk naar documentaires, ik hou van de natuur, dit is mijn echte inspiratie.

Hoe vind je werk/opdrachten in deze branche?

Ik reageer op oproepen voor projecten en op verzoeken. Maar het is niet altijd zeker dat ik gekozen word. Het gaat ook dikwijls via van mond tot mondreclame. Als je eenmaal een project hebt gedaan en de klant vindt het leuk, dan is de kans groot dat er over gepraat  en gecommuniceerd wordt op de sociale media. Zo gaat het meestal, mond-tot-mondreclame.

Heb je nog stripboekprojecten ?

Ja, het project genaamd Animalia. Ik teken, maar ik heb een vriend die de scripts schrijft. Twee en een half jaar geleden zijn we er aan begonnen. Het is iets waar we aan werken wanneer we tijd hebben. Dit is een persoonlijk project. Het is nog niet klaar. Het idee is om tot 7 afleveringen te komen. Op dit moment hebben we er al drie. We zijn net begonnen met de vierde. Het kost tijd, het is bijna een levensproject. We gaan vooruit wanneer we kunnen, wanneer we tijd hebben, het blijft een genoegen. Ik moet wel toegeven dat ik soms vergeet dat het project er is. Ik ben er niet zoveel meer mee bezig. Ik vind het moeilijk om ergens regelmatig in te zijn. Ik hou van eenmalige projecten.

Staan er nog andere projecten op stapel?

De drie strips zijn gedrukt en we hebben een klein evenement georganiseerd om ze te verkopen. Het gaat over verslaving aan online games, het gaat over geld, drugs, er is niets schokkends, het is met mijn handelsmerk  – de stijl die ik teken – de personages zijn met dierenkoppen, het is kleurrijk. Op het eerste gezicht zou je denken dat het voor kinderen is, maar als je het onderwerp onder de loep neemt, is het nog steeds ernstig, het is voor volwassenen. Er zijn kleine grappen, het is toegankelijk.

Mijn volgende project is een uitstalraam aan het Kasteleinsplein in Elsene.

Lucile van Laeken website
Instagram https://www.instagram.com/lucilevanlaecken/
Facebook account Lucile Van Laecken Projects https://www.facebook.com/lucilevl

Interview Magda Verberckmoes
Foto’s Eric Rottée & Eric Danhier

Nine visions of Brussels: Bruxelles ma belle! Bruxelles attends-moi j’arrive

Een zee van mensen in Jazzcafé l’Archiduc. Aan de rechter kant is er een jazz band een concert aan het voorbereiden.Toen ik naar België kwam, raadden de lokale mensen me de bar l’Archiduc aan. Het was er aangenaam vertoeven. Toch was ik verwonderd hoe de wijk naast de Beurs er zo verschrikkelijk kon uitzien. De gebouwen waren aan het verkommeren.

Vandaag, 30 jaar later, is het één van de meest florerende wijken van Brussel.

Daar zal ook het toekomstige administratieve gebouw van de stad Brussel gevestigd worden.

Politieke wil

Yolaine Oladimeji, medewerkster van de stad Brussel en verantwoordelijk voor Streetart: “In 2013 werd een project in het kabinet van de Schepen van Cultuur, Karine Lalieux, opgezet. Het project kende een langzame start. In 2017 raakte het in een stroomversnelling. In 2018 hebben we meer dan 20 projecten ondersteund. Het doel was en is nog steeds een openluchtmuseum op te richten om Streetart en de hedendaagse kunst toegankelijker te maken voor de bevolking. De kunstenaars zullen er ook de mogelijkheid krijgen om vrij en toch wettelijk Streetart te tonen, een kunstvorm die heel populair is”.

“Nu krijgen we organisaties zoals het Justitiepaleis of zelfs privé-ondernemingen over de vloer. Ze vragen onze hulp om een deel van hun gebouwen te beschilderen.”

“Nine visions is één van de vier projecten waarvoor dit jaar een projectoproep werd gelanceerd door de stad Brussel.” Het is de uitvoering van 9 kunstwerken op een van de vier omheiningen rond de bouwplaats van het toekomstige administratieve centrum van de Stad Brussel.

Brussel in beweging: Nine visions

Yolaine: “Het is de eerste keer dat wij een onderwerp opleggen. Brussel beweegt en verandert enorm. Het toekomstige administratiegebouw zal dat uitstralen en op die wijze kwam het onderwerp tot stand.”

Elke kunstenaar/kunstenares heeft zijn/ haar visie.

Patrick Croes (Aka Jelly Fish): “Ik wilde een meerwaarde aan de stad geven door haar diversiteit in de verf te zetten. De personages op mijn schilderij zijn de mensen die men in Brussel ontmoet.”

Ted Nomad: “Ik wilde de jeugd naar de voorgrond brengen, want zij is de toekomst!”

Marion Demeulenaere: “Twee maanden geleden begon ik illustraties over Brussel te maken. Toen ik over het project hoorde dacht ik: super, ik kan mijn tekeningen in de praktijk brengen.”

Yolaine: “ We hebben ongeveer 80 dossiers ontvangen. Met het selectieteam hebben we geprobeerd negen visies te onderscheiden die ook verschillen in techniek en vorm. Sommigen zijn meer illustratief, anderen eerder figuratief, maar ook de abstracte benaderingen zijn vertegenwoordigd. Allen gefocust op de vraag: wat betekent Brussel?”

Kunstenaars en voorbijgangers communiceren

Die zaterdagnamiddag regent het in de Kiekenmarktstraat. De kunstenaars hebben gans het weekend de tijd om hun werk te realiseren.

“Morgen kom ik om zeven uur” Ze stond op de wachtlijst. Op vrijdag werd ze verwittigd dat ze geselecteerd was. “Snel het materiaal kopen en nu ben ik hier” zegt Lucile van Laecken.

Voetgangers stoppen en kijken nieuwsgierig naar “the making of”. Er heerst een goede sfeer bij de kunstenaars die welwillend hun werk toelichten.  

De volgende donderdag om 17 uur regent het nog altijd. Lampen hangen boven de houten panelen. Niet iedereen stopt om te kijken, op deze werkdag zijn het vooral toeristen die belangstelling hebben, die hebben meer tijd. Het is leuk langs de kunstmuur te flaneren en hier en daar halt te houden. De kunstwerken zijn zo verschillend dat er altijd een verrassing wacht.

Yolaine: “Ik ben heel tevreden met het resultaat. Het was bijzonder leuk om de kunstenaars te ontmoeten. De diversiteit van de deelnemers is duidelijk te merken, maar één ding hebben ze zeker gemeen: hun liefde voor Brussel. Soms hebben wij – Brusselaars – de tendens om de stad te bekritiseren. De positieve kijk op de stad van de kunstenaars, waaronder enkele buitenlanders, heeft me echt deugd gedaan.”

“Je vais continuer si on me donne l’opportunité” zegt Marion

Over het toekomstige gebouw

Daarnaast wil de Stad Brussel ook animatie voorzien op de gevels van de gelijkvloerse verdieping buiten de openingstijden van het Administratief centrum (verlichting, tentoonstelling, informatie,…).” (Tekst, gepubliceerd op de website van de Stad Brussel).

Wat na het project?

“Ik doe projecten een beetje overal in Europa.” “Ik zal mijn werk op tolerantie richten.” Ik doe geen kunstwerk meer zonder toestemming of opdracht.”

Het vervolg

Yolaine:” We hebben veel kunstenaars ontdekt, we bewaren ze in onze databank en misschien zullen we hen voor andere projecten contacteren.” “Wat wij missen zijn Vlaamse kunstenaars, dus dit geldt als een oproep naar hen toe!”

https://parcoursstreetart.brussels/

Ted Nomad: http://tednomad.com/

FIMO: http://fimow.com/, https://www.instagram.com/fimow/

Patrick croes (aka Jelly Fish): https://www.patrickcroes.com/  https://www.facebook.com/croespatrick/

Marion Demeulenaere: https://www.facebook.com/ateliertonpiquant/

Lucile Van Laecken: http://lucilevanlaecken.com/

Berrekki: https://berrekki.com/about-him/

Pierre Bolide: http://www.pierrebolide.fr/

Lolo fonico: https://www.facebook.com/lolo.fonico

Dake 25: https://www.dake25.com/

Tekst & Foto’s Eric Rottée