Interview met filosofe, schrijfster, ‘grafisch’ kunstenaar Martine Lejeune.
Op een mooie na zomerdag ontmoette ik Joan Hus in een toepasselijk kader, het historische Vooruit te Gent. Joan Hus is de artiestennaam van filosofe, schrijfster, ‘grafisch’ kunstenaar Martine Lejeune.
Ze is docente filosofie aan de universiteit Gent. Martine Lejeune/Joan Hus heeft reeds een aantal boeken op haar palmares, fictie en non-fictie. Haar meest recente boek, onlangs uitgegeven draagt de titel:
‘Logica en filosofie van de taal. Voor al wie bezig is met taal en tekst.’
Een boek over het beoordelen van argumentaties, in het dagelijks leven, op school en professioneel. Geen voorkennis vereist.
Antwerpen: Uitgeverij Garant, 262 p.
Ook onlangs verschenen
Culture. Philosophical Perspective. Antwerpen: Uitgeverij Garant, 120 p.
Over het begrip cultuur.
Martine Lejeune schrijft ook voor de Engelstalige blog: The Flaneur.
http://flaneur.me.uk/01/food-for-thought-by-joan-hus-guidelines-for-new-creative-work/
Een kopje koffie helpt het gesprek op gang te brengen al is dat duidelijk geen probleem bij Joan Hus.
KR Wat haalt bij jou de bovenhand de filosoof, kunstenaar, schrijver, docent? Hoe wordt je het liefst benaderd?
ML Mijn leven is één grote chaos, alles is filosofie, en kunst, en literatuur, en politiek, en dagelijkse beslommeringen. Hoe ouder ik word, hoe meer vragen en hoe minder antwoorden ik heb. Als kind stimuleerde mijn moeder mij om te tekenen. Zij had ook aandacht voor literatuur en las vaak voor. Ik wilde dan ook schrijfster en kunstenaar worden.
Toen ik een studiekeuze moest maken dacht ik aanvankelijk aan wiskunde. Wiskunde is rust, abstracte zekerheid. Vanuit mijn affiniteit met de wiskunde groeide ten slotte ook mijn Slow Art.
KR Vertel eens iets meer over je Slow Art
ML Aan één enkele tekening, formaat 76x105cm, werk ik heel intensief een zestal maanden met eenvoudige middelen, een pen, inkt en papier.
KR Waarom deze rustige manier van werken. Ligt dat in je natuur, is het therapeutisch?
ML Het is helemaal niet therapeutisch. Slow Art betekent voor mij ascese. Slow Art is tegen mijn natuur in. Ik doe mezelf geweld aan. Voor mij is het een oefening in zelfbeheersing en discipline. Ik investeer mijzelf, mijn tijd, mijn leven, volledig in die langzaam tot stand komende tekeningen.
KR Je ecologische voetafdruk in je werk wil je ook zo klein mogelijk houden. Hoe ga je tewerk?
MR Mijn kunst is eenvoudig recycleer baar, en gemaakt met beperkte middelen, pen, inkt en papier.
Ik ageer tegen de overproductie van kunst, tegen nutteloze kunst, en tegen kunst voor de prestige zoals bijvoorbeeld Het Nieuwe Havenhuis in Antwerpen. Het spectaculaire ontwerp van de overleden Brits-Iraakse architecte Zaha Hadid, een nieuw landmark voor Antwerpen maar eigenlijk niet meer dan een lege juwelendoos (schip) bovenop het oude 100jarige gerestaureerde brandweergebouw.
KR Kan je met jouw manier van tekenen wel voldoende creatief zijn?
MR Zeker, ik experimenteer voortdurend. Ook maak ik het mijzelf niet gemakkelijk door bijvoorbeeld op moeilijk papier te werken met een onaangepaste pen. Daardoor is het resultaat vaak verrassend. Creatief ben ik ook door andere teken-bewegingen uit te proberen, in lagen te werken en met verschillende kleuren. Ik teken met al mijn zintuigen. Kunst is in de eerste plaats esthetisch, dat wil zeggen zintuiglijk. Ik heb de intentie iets te scheppen wat kostbaar is, uniek en fascinerend, die buitengewone inspanning zou vereisen om het te kopiëren. Ik probeer niet alleen mijn eigen culturele wortels als westers kunstenaar, maar alle cultuur in het algemeen te overstijgen.
KR Hoe wil je dat de toeschouwer naar je werk kijkt? Moet hij er idee achter zoeken? Mag en kan het publiek je werk interpreteren?
ML Ik verkoop geen idee. Mijn werk is zeker geen illustratie van een begrip zoals bij Marcel Duchamp, de vader van de conceptuele kunst. 
Wat mij het meeste plezier doet is wanneer de toeschouwer mijn werk meer dan een keer wil zien. Een tekening waar zoveel maanden aan gewerkt is, kan je niet in één minuut in je opnemen en beoordelen. Zo’n tekening is ook moeilijk te beoordelen via het web, op een computerscherm. Je moet het lijfelijk zien.
KR Moet kunst een beeld van de maatschappij geven?
ML Dat moet niet, en dat kan kunst zeker niet. Kunst is geen wetenschap. Bij de aanvang van de westerse kunst, bestond kunst uit het illustreren van de bijbel, later werd kunst een illustratie van macht en machtsverhoudingen, religieus en profaan. Nog later haalden het educatieve, hedonistische en nationalisme de bovenhand. Bij de impressionisten zagen we een verschuiving in de richting van het zintuiglijke, het esthetische. Uiteindelijk kwam Marcel Duchamp met kunst die de illustratie werd van een idee dat moet geïnterpreteerd worden. Mijn kunst is iets anders dan een idee. Het is zintuiglijk, esthetisch, precieus, speels, experimenteel, en persoonlijk.
KR Moet kunst gesubsidieerd worden?
ML Kunst hoeft helemaal niet gesubsidieerd te worden. Gezondheid en onderwijs dat zijn de dingen die moeten worden gesubsidieerd, maar niet de kunst. Overigens, is het de taak van het onderwijs om de creativiteit te stimuleren. Kunst wordt monddood gemaakt door subsidies. Kunst wordt staatskunst. Ten tijd van de grote depressie in Amerika, lanceerde President Roosevelt in het kader van The new Deal het Federal Art Project. Hij subsidieerde kunstenaars, die in ruil daarvoor de waarden van de Amerikaanse cultuur in beelden vastlegden. 250.000 werken zijn er zo gemaakt onder andere door Willem de Kooning, Jackson Pollock, Arshile Gorky, Mark Rothko… Kunst als illustratie van de cultuur waarvan kunst zelf een onderdeel is… Kunst die in haar eigen staart bijt, zeg maar.
KR Kan je creativiteit aanwakkeren?
ML Verveling bevordert bij kinderen de creativiteit. Ze hebben te veel tijd, en die tijd moeten ze ‘doden’. Kinderen hoef je niet te entertainen, geen tablet in handen te stoppen… Bezorg hen geen afleiding. Geef hen ‘vrije’ tijd, zorg dat ze tijd hebben om zich te vervelen, zo zorg je voor creativiTIJD.
KR Heb je een favoriete kunstenaar?
ML Ik bewonder het werk van de Italiaanse jong gestorven kunstenaar Piero Manzoni (13 juli 1933 – 6 februari 1963) die afstamde van oude adel uit Milaan. Zijn later werk wordt door velen gecatalogeerd onder installatiekunst waarbij het idee centraal staat, maar ik vind hem vooral een poëet, een beeldend dichter. Wereldberoemd werd hij met het inblikken van zijn eigen poep: ‘merda d’artista’. Vooral zijn werk ‘Le soccle du monde’ vind ik zijn mooiste creatie. Hij maakte een lege sokkel die de aarde als kunstwerk draagt.
KR Is je werk binnenkort te zien op een tentoonstelling?
ML Gedurende de maand februari 2017 stel ik tentoon in Blanco, Nucleo Gent. De exacte datum is nog niet gekend.
KR Bedankt voor je bevlogen antwoorden, je enthousiaste medewerking aan dit interview. Het zal me zeker bijblijven en we kijken uit naar je tentoonstelling in 2017.
Info en portfolio Joan Hus
http://www.artslant.com/global/artists/show/285785-joan-hus
kunstpoort 