KUNSTPOORT is blij deze interessante tekst van Lucas de Waard te mogen publiceren
theaterschrijver, columnist en prozaïst,
http://www.zoalsdewaardis.nl/
Deze tekst is geschreven in opdracht van Kunstbalie naar aanleiding van de campagne iktoon – kunst van iedereen –  WAK (week van de amateurkunsten) in Nederland
www.kunstbalie.nl
De tekst illustreert perfect hoe er soms gedacht wordt over Amateurkunsten.

foto: Eric Rottée

Amateurkunst wordt omgeven door de nodige vooroordelen. Er hangt een zweem van knulligheid rondom het woord, al is het alleen maar vanwege de eerste helft: “amateur”. Maar is dat terecht? Wil amateurisme automatisch zeggen dat iets niet goed is? En zijn amateurkunstenaars per definitie amateur omdat het ze aan talent ontbreekt?

Het begrip ‘amateurkunst’ roept bij veel mensen associaties op met goedbedoelde keramiekwerkjes, aarzelige fotografie en schilderijen zonder idee. Amateurkunst is iets dat je prima kunt beoefenen, maar vraag ons in godsnaam niet ernaar te komen kijken. Laat staan ervoor betalen.

Wat is een amateur? Het woord heeft in ieder geval een licht negatieve connotatie. In feite betekent het woord ‘amateur’ niet meer dan: iemand die een zekere vaardigheid uitoefent zonder daar geld voor te krijgen. In de ogen van de Nederlandse goegemeente is de amateurkunstenaar dus iemand met minder talent dan zijn professionele medebeoefenaars. De vraag is of dat terecht is. Want wat ook mogelijk is, en daar hoor je zelden iemand over: het is iemand die geen behoefte heeft aan het vakmatig bedrijven van zijn of haar kunstvorm.

VIND JE HET LEUK GENOEG?

Mijn buurman is kok. In zijn vrije tijd sleutelt hij aan een game; een computerspel waar niemand van weet of het ooit daglicht zal zien. Cas Hutten (38) studeerde in 2002 af aan de kunstacademie. Na jaren professioneel actief te zijn geweest als kunstschilder raakt hij inmiddels zelden nog een kwast aan. Hij kookt. En programmeert zoals gezegd een game, geheel autodidactisch. Als amateur dus.

Waarom zou iemand die erin is geslaagd van zijn hobby zijn werk te maken, dat willen terugdraaien? Hutten: ‘Het idee van ‘de linkse hobby’, dat kunstenaar zijn alleen maar erg leuk is, is natuurlijk onzin. Iedereen die zijn geld met kunst verdient moet heel veel niet-leuke dingen doen. De wereldjes zijn te klein om zomaar vrolijk doorheen te banjeren. Dus dan is de vraag: vind je het leuk genóeg?’

Niet dus, zou je in het geval van Hutten kunnen stellen. Na zijn afstuderen ontving hij een kunstenaarsstipendium. In totale financiële vrijheid kon hij gaan maken wat hij wilde. Maar die feitelijke vrijheid was gevoelsmatig vooral benauwend. ‘Ik hoefde niks, maar dan wordt dus ineens duidelijk hoeveel verantwoordelijkheid er bij jezelf komt te liggen.’’

Wat me fascineert is het uitgangspunt dat professionalisering van je talent iets is dat je zou moeten willen. Ben je een goede zanger, dan is het wachten op de gevleugelde woorden ‘daar moet je wat mee doen’. Dat is het wijdverbreide idee dat talent niet verspild mag worden.

Hutten: ‘Dat is eigenlijk heel raar. Jij doet iets, je maakt iets, zegt: “Kijk, ik heb iets gemaakt.” En dan is de reactie: “Daar moet je wat mee doen”. Ja zeg, dat heb ik net gedaan! Maar dat is het uitgangspunt dat je hoort te mikken op commercieel succes. Iets mag niet gewoon volbracht zijn.”

AMBITIE

Wie kunst maakt op professionele basis, krijgt met veel meer te maken dan de kunst alleen. Ondernemerschap, onzekerheid, en niet te vergeten “het wereldje”. Hutten: ‘Ik voelde al snel dat ik met dat wereldje niet veel had.” Jaargenoot van Hutten, Maarten Beckers (39), is eveneens volledig gestopt met het professioneel beoefenen van kunst. Naast zijn fulltimebaan voor Amnesty International is hij, in zijn vrije tijd, DJ.

Na de academie viel de beroepspraktijk Beckers tegen. ‘Het zwarte gat, waar je zo vaak over hoort, misschien was dat wel het wegvallen van de veiligheid. Ook was er algauw financiële druk, want mijn kunst was nogal prijzig om te maken, materiaaltechnisch. En dus ging ik werken om de kunst te bekostigen, en raakte diezelfde kunst daardoor in de verdrukking.’

DAAR MOET JE WAT MEE DOEN

De verhalen van Hutten en Beckers staan in veel opzichten haaks op elkaar, maar ze hebben toch zeker één ding gemeen: de professionele kunstwereld heeft ze niet gebracht waar ze op hoopten. In de amateurkunst hebben ze hun plezier teruggevonden.