Lucas Van Parys… een leven doordrenkt van kunst als wapen tegen droefenis

Bij kunstenaar Lucas Van Parys komen de woorden vanzelf. Hij goochelt met namen van filosofen alsof het zijn vrienden zijn. Zij werden metgezellen op een lange reis, een zoektocht naar dé kunst die zijn ware ‘ik’ openbaart. Een namiddag samenvatten, eentje boordevol kunst en vragen, met al of niet filosofische antwoorden, is geen gemakkelijke taak. Laten we beginnen bij de jeugdjaren, daar was de interesse voor kunst al aan het kiemen.

Kunstpoort Hoe lang ben je al met kunst bezig? Volgde je een artistieke opleiding? Of ben je grotendeels autodidact? Je volgt nu een opleiding grafiek in Oudenaarde, wat is de drijfveer?
Lucas Van Parys De behoefte aan kunst was in mijn jeugdjaren latent aanwezig. Ik had interesse voor elke vorm van muzische expressie. Van jongs af was ik bekommerd om schoonheid. Mijn moeder had een artistieke ziel, vader toonde interesse voor alles wat ik deed. Bij zelfanalyse merk ik een steeds terugkerende nood tot artistieke expressie. Beeldende kunst is mijn communicatiemiddel bij uitstek. Wanneer ik iets moois creëer, dan overvalt me een hemels gevoel.
Ik volgde enkele tekenlessen maar ben toch grotendeels autodidact. Nu volg ik etsen aan de academie van Oudenaarde. Elk medium heeft zijn specifieke mogelijkheden. Ik ontdek nieuwe materialen, een stap naar wie weet andere en verrassende resultaten.

Kunstpoort Ergens las ik ‘Kunst is de vrijheid om te creëren’
Is het die aantrekkingskracht van die vrijheid die je aanzet tot kunst scheppen? Misschien is dit het enigste waar een mens ooit ongeremd vrij in kan zijn, in het maken van kunst? En heb je dergelijke vrijheid nodig om te kunnen leven?
Lucas Van Parys Kunst is als ademen, eten en drinken. Als gevoelige mens heb ik nood aan kunst. Er is zoveel chaos en ellende in  deze wereld. Elke vorm van lijden, in al zijn facetten, fysisch als psychisch maakt me triestig. Kunst, om het even welke vorm van kunstuiting, kan een antwoord en wapen zijn tegen deze droefenis.

Kunstpoort Verhalen je tekeningen, schilderijen… een eigen innerlijke wereld? Sluipen persoonlijke emoties je werk binnen of is kunst net een middel om die emoties buiten te sluiten?
Lucas Van Parys Tekenen geeft me een euforisch gevoel, het is als een drug waardoor het dreigend gevoel van onbehagen wegsluipt. De lijdende mens raakt mij, dit geldt evenzeer voor het lijden van dieren en de natuur. Ik probeer in woord en daad een goed mens te zijn. Veel steun vind ik bij filosofen zoals Epicurus, Michel de Montaigne, Arthur Schopenhauer, Albert Camus. Kunst laat me toe de immense tragiek in de wereld even opzij te zetten.

Kunstpoort Je denken valt niet los te koppelen van je kunst. Kunst is een tegengewicht voor alle ellende. Kunst en gesprekken over kunst staan centraal in de niet te stuiten zoektocht naar het wezenlijke. Wat is kunst voor je? Kan alles kunst zijn?
Lucas Van Parys Kunst is afhankelijk van de mate van de authenticiteit van het creëren. Kunst scheppen doe je vanuit een houding van puurheid, ver weg van elk streven naar bekendheid of berekening op materieel en financieel gewin. Wat betekent het beroemd zijn in een wereld, een oceaan van onnoemelijk menselijk leed,

Kunstpoort Mag ik je kunst figuratief of abstract noemen of is het iets tussenin?
Lucas Van Parys Het is balanceren tussen abstractie en figuratie.

Kunstpoort In het blogbericht – De spanning van de kromme lijn – Luca Dal Vignale
op Kunstflaneur.be*, in een tekst van Yves Joris, lees ik het volgende:
Wanneer je naar abstracte kunst kijkt, kun je jezelf onderdompelen in een wereld van verschillende sensaties, die ik gemakshalve omschrijf als de drie v’s. Een van de eerste emoties die abstracte kunst kan oproepen, is een gevoel van vrijheid... Abstracte kunst kan ook een gevoel van verwondering oproepen… Een ander opvallend aspect, nauw verwant aan verwondering, is de verrassing. 
*
https://kunstflaneur.be/2023/10/13/de-spanning-van-de-kromme-lijn-luca-dal-vignale/
Welke van de drie v’s haalt de bovenhand bij het kijken naar je werk? Of welke emotie wil je graag teweeg brengen?
Lucas Van Parys De V van Vrijheid heeft prioriteit. Die V is essentieel om mezelf te ontdekken als mens en als kunstenaar. Een onbevangen benadering van mezelf en de kijker acht ik toren hoog. Als de kijker je werk apprecieert, in alle vrijheid binnentreedt in je eigenste wereld, dan raakt je dat.

Kunstpoort Ik las een mooie omschrijving van je als kunstenaar
Hij dweept met Cobra en Art Brut als een schilderfilosoof van wie het werk niet beter begrepen kan worden met behulp van de gebruikelijke kunstkritiek. A-F Haelemeersch
Hoort je werk in een specifiek hokje thuis? En ben je bewust of onbewust beïnvloed door de Cobra en Art Brut beweging? Ik zie bijvoorbeeld een asterisk à la Miró op één van je werken.
Lucas Van Parys Ik heb een grote adoratie voor de spontaniteit, de overweldigende scheppingskracht van Joan Miró. Het is een diepzinnig kunstenaar die een mythische kijk heeft op de kosmos en de schepping. Daarin voel ik zeker verwantschap. Joan Miró heeft binnen zijn  biomorfische schilder- en beeldhouwkunst een unieke speelse en toch  emotioneel geladen beeldentaal ontwikkeld. Elke kunstliefhebber kent wel zijn asterisk. Bij hem kan alles aanleiding zijn tot creëren. Een simpele tak van een boom is voor hem een trigger om te gaan tekenen, de tak wordt een lijn, de lijn wordt… Tekenen is ook een spel van associaties. Dit is ook mijn manier van werken.
Ik hou ook heel veel van outsiderkunst. Het ‘ontbreken’ van teveel ‘beschaving’ bij deze mensen  biedt meer inzicht in de complexiteit van hun ziel, en van de mens in het algemeen. Die waarachtigheid ontroert me.

Kunstpoort Kunstcriticus Haelemeersch opperde dat je ook beïnvloed bent door andere niet-Europese culturen. Stoort het je niet dat er telkens opnieuw naar andere culturen, kunstenaars en stromingen gerefereerd wordt? De kijker probeert je in een hokje onder te brengen. Is dat niet wat vervelend?
Lucas Van Parys Etnische kunst, in het bijzonder de kunst van Midden-Afrika fascineert me. Invloeden van de Afrikaanse kunst zie je opduiken in mijn werken. Ik heb niet de pretentie mijn kunst als een compleet eigen vondst te propageren. Raveel beweerde ooit: Wie is niet beïnvloed in het leven? Picasso deelde zonder scrupules mede: als ik iets kan pikken dan doe ik het. Persoonlijk heb ik een open geest, ik ben een zoeker, wil me niet vastpinnen op één welbepaalde stijl. Vele kunstenaars zitten bij wijze van spreken in mij, maar ik ben en blijf mij. Na een intense queeste heb ik het punt bereikt dat ik kan zeggen dat is van mij, niet van Miró, Klee, Kandinsky… maar van mij.

Kunstpoort Je werk is kleurrijk, speels. Maakt kunst het kind in je wakker?
Lucas Van Parys Kunst hield me in veel periodes mentaal overeind. Veel kinderen zijn hypersensitief, worden gekwetst, zijn gehavend. Voor deze pijn is een tegengewicht nodig en dat kan fantasierijke kunst zijn. Kunst als therapie, jawel!

Kunstpoort Je maakt gebruik van vele technieken en diverse materialen. Je werkt op niet conventionele ondergronden zoals inpakpapier, muziekpartituren, kladpapiertjes, karton, agenda’s… Waarom? Omwille van het picturale van een ondergrond? Ervaar je recuperatie materiaal als een inspiratiebron of spelen ecologische redenen ook een rol? Mario De Brabandere beweert: Materiaal is de helft van het werk.
Lucas Van Parys Er is de angst voor het witte schone blad. Dat zet een rem op me. Maar een ‘vuile’ vlek op een drager brengt me op een idee en zie ik kan vertrekken naar mijn eigen universum waar ik mezelf kan zijn met mijn aquarelblokjes, kleurpotloden, pastelkrijtjes, Chinese inkt, gouache, acrylverf…. Werken met verschillende materialen genereert telkens andere expressiemogelijkheden.  Ik heb zelden of nooit tegenslagen. Een werk van me verwijs ik nooit naar de prullenbak. Een resultaat dat je niet voor ogen had, komt tot leven door erop verder te werken. Een tekening van me is als een eigen kind, dat werp je toch ook niet weg?

Kunstpoort Werk je snel en intuïtief? Kan je lang en geconcentreerd bezig zijn? Wanneer is een tekening af voor je?
Lucas Van Parys Concentratie is me niet vreemd. Ik werk spontaan, associatief, uit die ene lijn groeit een andere. Een tekening is nooit af en mag zelfs niet perfect zijn, dan is ze doods, niet interessant. Perfectie verhindert de mogelijkheid om de diepere inhoud te ontdekken.

Kunstpoort Is het maakproces, het plezier dat je beleeft bij de creatie van groter belang dan het ultieme resultaat?
Lucas Van Parys Het maakproces is een spel waar je op verkikkerd geraakt. Het is een mogelijkheid door middel van een eigen beeldentaal distantie van de wereld te nemen en daarom belangrijk. De vreugde van het maken is zalig maar… kortstondig. Dus, op naar een nieuwe creatie…

Kunstpoort Je bent al jaren bezig met het scheppen van kunst. Wat ervaar je bij het kijken naar je vroege werken? Verrassing? Trots? Voldoening?
Lucas Van Parys Wanneer ik mijn eigen werk aanschouw, levert dat veel voldoening op. In mijn schaarse tijd heb ik toch iets gerealiseerd. Ik wil verder gaan op het pad van mens worden en de rotzooi van buitenaf zoveel als mogelijk verbannen. Ik ben niet bekend, noch beroemd, mijn werk is wellicht ook niet betekenisvol voor het nageslacht. Maar ik ken kunstliefhebbers die met respect mijn werk waarderen en mijn eigen fantasiewereld ontdekken. Dat doet deugd.

Kunstpoort Heb je de behoefte om je werk tentoon te stellen?
Lucas Van Parys Ik heb niet de drive om mijn werk te presenteren aan diverse galeries. Mocht ik een gepast voorstel krijgen, ja graag.

Kunstpoort Deed je de laatste tijd een ontdekking onder de hedendaagse kunstenaars, voel je enige affiniteit met een kunstenaar van deze tijd, om het even welke discipline?
Lucas Van Parys Inhoudelijk voel ik een zekere verbondenheid met de kunst van Thierry De Cordier. Dit is intens diepzinnige kunst, letterlijk en figuurlijk ‘donkere’ kunst. Zijn kunsttaal staat ver van de mijne maar toch voel ik een innerlijke verwantschap, namelijk een bekommernis, een mededogen met de mens die moet leven in een absurde wereld. En elke kunstenaar tracht op zijn/haar manier daartegen verweer te vormen.

Kunstpoort Ik citeer Hans Willemse. Om de uitzichtloosheid van het bestaan te counteren, verbindt Thierry De Cordier zijn werk met een literaire context – via ironische titels en handgeschreven bijschriften – wat een nostalgische hunker naar rust, eenvoud en schoonheid aangeeft. In zijn teksten reflecteert hij over zijn wantrouwen in de huidige maatschappij en de onmogelijkheid om aan de vooruitgang te kunnen ontsnappen.
Bij Thierry De Cordier horen we een somber geluid. Lucas van Parys blijft zijn vrolijke en ironische zelve, ook al wantrouwt hij evenzeer deze wereld met zijn oorlogen en uitzichtloze ellende. 
Lucas Van Parys gaf één van zijn werken de titel ‘Au jardin des petits vagabonds’
Kunstpoort Mogen wij je, Lucas Van Parys; ‘un petit vagabond’ noemen?
Lucas Van Parys  met plezier!

Au jardin des petits vagabonds – Hommage á mon délicieux ami Jóan Miró

Tekst Kathleen Ramboer
Fotografie Kathleen Ramboer en Lucas Van Parys

Auteur Katrien Van Hecke maakt geschiedenis springlevend voor jeugdige lezers


Alles over het schrijfproces van haar recentste boek Markies

Een auteur interviewen is even fascinerend als in gesprek gaan met een beeldend kunstenaar vooral als hij of zij kleurrijk en beeldend historische feiten kan verhalen. Katrien Van Hecke is zo’n schrijfster. Ze vertelt filmisch over de vriendschap tussen Rémi en de herdershond Markies. Omdat het boek zich afspeelt in een beluik te Gent tijdens de wereldtentoonstelling en de 1ste wereldoorlog, kan je vermoeden dat de jeugdauteur een meeslepend, opwindend verhaal geschreven heeft. Inderdaad, Markies is een meeslepend boek voor lezers vanaf 11 jaar. Zelfs als volwassene las ik dit met pretoogjes.

Kunstpoort Ik denk dat Iedereen leest, Markies, getipt heeft. Klopt dat?
Katrien Van Hecke Dat is zo. Iedereen leest is een organisatie gesteund door de Vlaamse Gemeenschap. Iedereen leest bevordert het lezen door campagnes uit te werken zoals: Jeugdboekenmaand, Voorleesweek, Boekstart of de Leesjury. De organisatie stelde dus ook een lijst voor de Voorleesweek op: ’15 boeken uitgelicht voor 12- tot 15-jarigen’. Op die lijst veroverde Markies een plaats.

Kunstpoort Hoe kwam je op het verrassende idee een boek te schrijven over de eerste politiehondenbrigade van de wereld waarvan de oorsprong in Gent ligt?
Katrien Van Hecke Ik stootte op het verhaal van de hondenbrigade bij research over dierenbescherming.
Een niet gepubliceerde tekst over de Eerste Wereldoorlog vertoefde al een tijdje in mijn wachtkamer. De link was snel gelegd. Bestaande frontscènes kon ik koppelen aan het verhaal van de hondenbrigade. Markies werd geboren.

Kunstpoort Ben je zelf een hondenliefhebster?
Katrien Van Hecke Vast en zeker, met honden heb ik een bijzondere band. Wanneer ik ze opmerk, komt de hond me vaak vanzelf begroeten.

Kunstpoort Ik las je beeldige beschrijvingen van het gedrag van Markies, Rémi denkt zelfs een rat te zien. Heb je honden geobserveerd voor je Markies begon te schrijven?
Katrien Van Hecke Helemaal niet. Het gedrag van een hond is me niet vreemd omdat een hond lange tijd tot ons gezin behoorde. Tijdens het schrijven van Markies, las ik boeken over het opvoeden van honden, leerde de trucjes. Dergelijke boeken prijken thuis in mijn boekenkast. Hoe dat komt? Mijn toen 6-jarige dochter beweerde dat onze hond slecht was opgevoed en ik daar dringend iets moest aan doen.

Kunstpoort Markies is een leuke naam en niet zo gebruikelijk voor een hond. Hoe kwam je op die naam?
Katrien Van Hecke Op zeker ogenblik spreekt de ma van Rémi hem spottend aan met ‘markiesje’. Toen dacht ik: ik geef de hond de roepnaam Markies. Het contrast tussen de wat groezelige hond (hij was in de vaart gesprongen) en de naam Markies vind ik grappig. De hond is wel niet de minste. Hij behoort tot één van de vier Belgische herdershonden. Markies is een Laekense herdershond. In de tijd van het ontstaan van de politiehondenbrigade, rond 1899, probeerde de Brusselse school voor dierengeneeskunde raszuivere Belgische herdershonden te kweken, vier rassen: Mechelse, Tervuerense, Laekense herders en Groenendaelers. Zij hadden aan bepaalde eigenschappen te voldoen. De beste politiehonden waren, volgens de toenmalige Gentse politiecommissaris Ernest Van Wesemael, met stip de Mechelse herder en Groenendaeler.

De politiehondenbrigade, 1900
Foto privéverzameling Freddy D’hont

Kunstpoort En Rémi, van waar zijn naam?
Katrien Van Hecke Vóór ik start met schrijven, verzin ik graag de namen. Ik raadpleegde de lijsten met de meest gebruikelijke jongensnamen in het begin van de 20ste eeuw. Rémi leek me geschikt. Het is een gangbare naam bij de arbeidersklasse, toen gehuisvest in de beluiken van Gent.

Kunstpoort Bij het lezen viel me dit op: af en toe sluipen er woorden in het boek, meer passend bij onze noorderburen.
pg 6 Ik kukel achterover pg 103 piezelige hapje
Je boek verschijnt ook bij onze noorderburen. Heb je bepaalde woorden, uitdrukkingen met de redactie besproken en moeten aanpassen?
Katrien Van Hecke Omdat ik veel Jeroen Brouwers en andere Noord-Nederlandse auteurs lees, gebruik ik automatisch Hollands klinkende woorden zoals piezelig. Een proeflezer, 2 schrijvers lezen mijn boeken op voorhand, vond ‘plee’ te Hollands. Ik vond plee wel goed klinken in mijn zin en daarom ook verantwoord. Ik zoek op of de woorden algemeen aanvaard zijn. Wanneer mijn bron verklaart dat het woord te ‘Belgisch’ is, dan gebruik ik het niet.

Kunstpoort Ik veronderstel dat Nederlanders ‘een beluikje’ ook niet kennen?
Katrien Van Hecke Neen, een beluik is typisch Gents. Gent springt er in België uit door het verbluffend grote aantal beluiken. Door de vele textielfabrieken, vlasspinnerijen in Gent, sprak men over het Manchester van Vlaanderen. Voor de arbeiders bouwde men nabij de fabrieken piepkleine en vaak goedkope woningen. Deze arbeidershuisjes zijn gegroepeerd in een beluik, meestal doodlopende straatjes of rond een pleintje. Rémi woonde in de tot verbeelding sprekende Goudensterstraat. Dit beluik was gelegen nabij de verdwenen fabriek La Lys. De naam La Lys vermeld ik niet omdat ik de jeugdige lezers niet wil overstelpen met info. De Goudensterstraat en het beluik zijn er nog altijd.
Op de eerste pagina’s in mijn boek spreek ik, om de ‘Hollandse’ lezers tegemoet te komen, over een hofje.
pagina 5 Ik woon er in het beluik, een hofje. De Konijnenpijp. Maar die naam slaat nergens op. Het is een rattenhol! Er zwermen meer ratten rond dan vliegen op de plee.

Kunstpoort Je recentste boeken spelen zich af in steden zoals Gent, Oostende. Je beschrijft onder meer de levensgewoonten in die steden. Is de stad boeiender voor je om over te schrijven dan het platteland?
Katrien Van Hecke Ik ben meer een stadsmens. Toch komen in ‘Oostende is niet ver meer’, passages voor die zich afspelen op het platteland. En mijn boek ‘Joan het heksenkind’ situeert zich in de Schotse Highlands.

Kunstpoort De schrijfstijl is beeldend en verhaalt een rauwe werkelijkheid. De vader van Rémi zit in ‘den bak’, zelden komt er vlees op tafel. Deed je opzoekingswerk om het lief en leed van de volkse bewoners van een beluik goed te kunnen beschrijven? Waar vond je nuttige lectuur?
Katrien Van Hecke Thuis heb ik heel wat historische non-fictieboeken. Ook op het internet en in de bibliotheek vind je massa’s informatie. De Krook, een bibliotheek van Stad Gent, bezit talrijke literatuur over de wereldtentoonstelling te Gent (1913) en verder raadpleegde ik het politiearchief in De Zwarte Doos, het archief van Gent.

Kunstpoort Hoe lang schreef je aan Markies?
Katrien Van Hecke Markies nam 1 ½ jaar in beslag, van research tot manuscript. Ik kon er wel niet continu aan doorwerken, omdat in die periode diverse projecten aan gang waren.

Kunstpoort Je vermeldt ook het blank zetten van de IJzervlakte, het openen van de sluizen van Nieuwpoort. De IJzervlakte wordt onder water gezet om de opmars van het Duitse leger tegen te gaan. Wek je hiermee de interesse op van de jonge lezers voor de Vaderlandse geschiedenis? Hebben de jonge lezers aandacht voor dergelijke opmerkingen? Denken ze hierover na?
Katrien Van Hecke Onbewust maken ze kennis met de geschiedenis van het begin van de 20ste eeuw: de eerste wereldoorlog, de wereldtentoonstelling, de levensomstandigheden van toen. Sommige feiten in het boek zijn waargebeurd. Het boek Markies kan helpen aan een eigen voorstelling van de oorlog, aan een beeld dat later meer vorm krijgt op school, bij een museumbezoek of wat dan ook.

Kunstpoort Het boek is geïllustreerd door Michaël Olbrechts, ze dragen bij tot de rauwe en toch liefdevolle sfeer van het boek. Had je inspraak over de keuze van de tekenaar en de illustraties? Kreeg je ze te zien vóór het drukken?
Katrien Van Hecke De uitgever nam contact op met de tekenaar. Michaël Olbrechts studeerde ook geschiedenis, dat is mooi meegenomen. Een fascinatie voor waargebeurde en vergeten verhalen bindt ons. De voorontwerpen mocht ik zien en ik kreeg inspraak over de cover. De getekende kwieke, vinnige hond vertederde me onmiddellijk. Het lijkt of hij vrolijk uit het boek springt. De tekeningen zijn echt een meerwaarde, ik ben blij met de illustraties.
info illustrator Michaël Olbrechts http://www.michaelolbrechts.be/

illustratie van Michaël Olbrechts, pg 146

Kunstpoort Een enthousiast lezertje vroeg je als er een vervolg op komt. Wat is het antwoord?
Katrien Van Hecke Ja, voor de eerste maal schrijf ik een vervolg op een boek. We zijn benieuwd of het een succes wordt maar ik maak me hierover geen zorgen.

Kunstpoort Een beetje promo kan geen kwaad. Kan je zelf in enkele zinnen je boek aanbevelen aan kinderen vanaf 11 jaar?
Katrien Van Hecke Markies is een meeslepend verhaal over een vriendschap die angst en moeilijkheden overwint, over vriendschap onder de mensen en tussen mensen en honden. Avontuur en spanning zijn nooit veraf.

INFO

Markies
uitgegeven bij Clavis
in alle boekhandels te koop

Katrien Vanhecke
https://www.katrienvanhecke.be/
https://www.facebook.com/katrien.van.hecke.ahatani
https://www.instagram.com/katrienvanhecke1

Kunstpoort interviewde Katrien Van Hecke ook bij
de uitgave van
Soldaat Marie
https://kunstpoort.com/2020/06/14/katrien-van-hecke-schrijft-geschiedenis/

het verschijnen van
Oostende is niet ver meer
https://kunstpoort.com/2022/07/14/oostende-is-niet-ver-meer/

tekst en fotografie Kathleen Ramboer
foto politiehondenbrigade uit privéverzameling Freddy D’hont

I am only Human

EXPO FRIE LAVELLI

Frie Lavelli is in 2018 afgestudeerd aan de kunstacademie van Mechelen, afdeling schilderkunst en voltooide de specialisatie in 2021. 

Professioneel geeft Frie al 20 jaar 5 Ritmes dans, een dansvorm die de mens voorop stelt en een uitlaatklep kan zijn voor opgestapelde gevoelens. De fascinatie met mens-zijn heeft zich doorgezet in haar schilderkunst. Elke mens is uniek, elke mens is kwetsbaar. 

De foto’s zoekt zij op het internet. De meeste werken begint ze met een gegoten onderlaag van olieverf gemengd met verdunner zodat zich een huidachtige onderlaag vormt. Door toevoegen van water en kleur ontstaan boeiende huideffecten zoals zweet, tranen, roodheid en lichte kwetsuren die de opwinding in de gezichten weergeeft. Onder de bijna agressieve uitdrukkingen is meestal een zekere kwetsbaarheid te bespeuren. 

Frie vraagt aan de toeschouwer een inspanning om achter de eerste indruk te kijken en te peilen wat de beleving van deze mensen is, en of er een gevoel van verbinding of juist afkeer ontstaat. 

Jo Op de Beeck over Frie Lavelli: Frie Lavelli schildert portretten. Het zijn niet louter schilderkundige of beeldende elementen bij elkaar, zoals neus, mond, ogen, oren en haar. Samengesteld vertellen ze een verhaal. Het zijn portretten van gehavende mensen. Sporters, boksers, worstelaars na de inspanning, maar ook mensen aan de andere kant van dat verhaal. Geen portretten om te behagen. Portretten die peilen en vragen stellen over onze kwetsbaarheid, over ons mens-zijn. Kijken we in een geschilderde spiegel?? 

www.beeld.be/nl/kunstenaars/frie-lavelli
https://www.blikveld.be/expo-frie-lavelli
https://www.facebook.com/search/top/?q=Frie%20Lavelli

Videograaf: Bert Vannoten

Improvisatie PLATFORMance op Dansstorm in Mechelen

Overal in het centrum van Mechelen word je aan Dansstorm herinnerd, het evenement dat er het weekend van 15-17 september plaatsvindt in samenwerking met Danspunt.  Wij gaan op zoek naar de Sinte Mettetuin, een frisse groene binnenplaats in hartje Mechelen, waar om 19 uur een danstheatergezelschap in oprichting optreedt. Een heel nieuwe ervaring komt op ons af.

Initiatief

Suzanne Demesmaeker (drijvende kracht achter De Danserij) en Jona Van Eyken zijn de stichters van Improvisatie Platformance en initiatiefnemers voor deelname aan Dansstorm. Ze werkten eerder dit jaar samen aan een voorstelling voor vrouwen van 50+. Jona voelde er zich als dertiger een beetje een enkeling. Omdat er in Mechelen nog geen aanbod was voor volwassenen ontstond het verlangen om een eigen dansgezelschap op te starten in de stad. De oproep voor de Open Call van Dansstorm kwam dan ook als een geschenk uit de hemel gevallen. Ze voelde blijkbaar haarfijn aan dat dit het uitgelezen moment is om haar zaadje te planten, inclusief de intentie om al improviserend te performen, over alle leeftijden, kleuren en man/vrouw-identiteiten heen. Haar goede band met Suzanne, die al meer dan 20 jaar in het  vak van dans en lichaamswerk actief is, was de perfecte match om aan een nieuw avontuur te beginnen.

Opwarmen

Geen mogelijkheid om Suzanne noch Jona nu te spreken want ze zijn reeds druk in de weer met een opwarm-sessie voor de deelnemers. Midden in het gazon komen lichamen stilaan in beweging, de ademhaling wordt aangezwengeld en stemmen worden op scherp gezet. Ondertussen verschijnen er enkele muzikanten die hun instrumenten stemmen.

Introductie

Dan volgt een korte introductie over wat gaat volgen. Suzanne vertelt dat enkele weken geleden een start werd genomen met een 15-tal mensen die ondertussen al vijf keer samenkwamen. De droom van Jona en Suzanne is dat tijdens dit uur in de Sinte Mettetuin een zaadje gepland wordt om hun droom te realiseren: de oprichting van een Mechelse danstheatergroep waar improvisatie, experimenteren en co-creatie centraal staan. Je creëert zo een veld en alles ontstaat op het moment zelf. Het is niet echt belangrijk te weten wie er is, als het publiek ook kan aansluiten.

Het publiek wordt uitgenodigd om deel te nemen. Suzanne ziet het als enkele takjes sprokkelhout die plots een vonkje veroorzaken en uitdijen tot een lopend vuurtje. Iedereen is vrij om in- en uit te stappen. Dit is dus het ideale moment om nieuw bloed te verwelkomen in de groep.

De aanvang

Zowel de band als de dansers komen langzaam in beweging. Eerst dagen er slechts enkele mensen op, stilaan volgen er meer. Lars, die al tweemaal deelnam aan voorafgaande sessies, vertelt dat hij van tevoren niet wist of hij deze avond zou dansen maar vooral wou zien en voelen of er daartoe ruimte was. En die ruimte vindt hij vanavond. Het draait voor hem voornamelijk rond contact-improvisatie, bewegingsonderzoek en samen ontdekken.

Kledij en kleur

Het wordt naast de ingetogen, soms explosieve bewegingen ook een kleurrijk gegeven. Wat is de rol van kledij in dit gebeuren? Lars heeft alvast zijn mooiste hemd aangetrokken, een kledingstuk waarin hij zich echt goed voelt. En dat zie je ook bij de andere dansers, zoveel stijlen als er deelnemers zijn, alsof kledij een extra stimulans is bij de uitvoering.




Samenspel tussen dans en muziek

Soms is de muziek kalm en rustig, dan evolueert hij naar ritmisch en opzwepend. Wie volgt wie? Is het de muziek die het ritme aangeeft of zijn het de dansers die de muzikanten sturen via hun bewegingen? Suzanne verduidelijkt dat de intentie voor vanavond was dat de dansers zouden beginnen en de muzikanten zouden volgen. Dit hoeft niet altijd zo te verlopen, het initiatief kan ook bij de muzikanten gelegd worden.

Een geïmproviseerd verhaal?

Suzanne legt uit dat je best geen verwachtingen kan hebben omtrent de creatie omdat dit makkelijk kan leiden tot ontgoocheling. Er leeft wel een verlangen … dat er ‘ontmoeting’ plaatsvindt. Elk dansidee moet kunnen openbloeien, liefst één, maximaal twee tegelijk. Soms ontstaat er concurrentie. Dan is het belangrijk om er voor te zorgen dat het voor iedereen nog helder blijft.

Bewegingsonderzoek vraagt om een experimentele fase. In dans is dit improvisatie. Het is een intentie. Je hebt solisten, er vormen zich duetten, en er is een koor zoals in het Griekse theater. De functie van het koor is het verhaal ondersteunen. Een duet wordt een verhaal en het koor ondersteunt het verhaal met gebaren en klanken. Dit vraagt om enige training en loopt vandaag niet 100% omdat er zich verhaaltjes op de achtergrond afspelen, een aandachtspunt om mee te nemen in de vervolgsessies.

Het einde

Ik stel me de vraag hoe deze improvisatiesessie afgerond zal worden. En dat gebeurt uiteindelijk op een heel natuurlijke en spontane wijze. Dans en muziek versmelten als het ware in een zacht opdoemende stilte. Het is moeilijk uit te maken wie het initiatief daartoe neemt: muzikanten of dansers? Lars beschrijft het als een universeel gevoel van verbondenheid dat duidelijk maakt dat het geheel klaar is en afgerond kan worden.

Evaluatie

Na het optreden spreken we met een tevreden Lars. Hij beleefde de performance als bevrijdend en vitaliserend. Het gaf hem een blij gevoel, ook een gevoel van lichtheid en verbondenheid. Het contact met de anderen was waardevol en vraagt om verder onderzoek. Zijn ervaring met Ecstatic dance is zeker waardevol en een houvast om in deze discipline verder te groeien.

Ook Suzanne is tevreden met wat zich vanavond ontpopte tot een nieuwe mijlpaal in het avontuur dat ze met Jona opstartte. Ze wil evolueren naar nog meer helderheid door één à twee verhalen in het geheel verwerkt te zien die op de achtergrond ondersteund worden door beweging en klank. 

Er werd gewerkt op het aspect ruimte dat drie dimensies in het bewustwordingsproces bevat: de ruimte in het eigen lichaam, de ruimte tussen het eigen lichaam en de andere deelnemers en de ruimte tussen alle deelnemers en de beschikbare ruimte waarin gedanst wordt. Die twee laatste dimensies verdienen nog meer aandacht.

Toekomst

Met een uitnodiging op zak van mARTa – de gloednieuwe socio-culturele hotspot van Mechelen – om deel te nemen aan de ‘open JAM’ op 24 september is Improvisatie PLATFORMance alvast op goede weg om een blijver te worden in de wereld van de dansdisciplines.

http://www.danserij.be

https://dansstorm.be

Tekst Magda Verberckmoes
Foto’s Eric Rottée