Een expo in het Platform voor actuele kunsten – PAK
tekst en fotografie Kathleen Ramboer
Een bezoekje aan de tentoonstelling ‘Le Merle Noir #2’ in het PAK te Gistel heeft me ontroerd. Hoe hartverwarmend kan dat zijn; zoveel kunstenaars, zoveel schoonheid op een locatie middenin het groen. De expo zindert nog na in mijn kunstenaars gemoed. Le Merle Noir #2 is geen vrijblijvende tentoonstelling, de werken verplichten de toeschouwer na te denken over de wereld, de mensheid, over ons ‘zijn’
Curator Frank Demarest toont van 7 september tot 12 oktober het tweede luik van Le Merle Noir. Hij brengt stuk voor stuk goede kunstenaars samen, de meeste van eigen bodem, wat ik weet te waarderen, enkele van buiten België. Ze brengen geen gemakkelijk consumeerbare kunst, leggen hun ziel bloot voor de kijker die hun kunst binnendringt. Negentien kunstenaars brengen in diverse disciplines een eigenzinnige interpretatie van de symboliek en de mystiek rondom de zwarte merel. Geen vrolijkheid siert de muren, maar op deze rustige zondagnamiddag maken de ruimtes vol licht en de kraaknette witte muren van het PAK de kunst verteerbaar. Een mystieke sfeer vergezelt me op mijn tocht doorheen de ‘kamers’ van het PAK. Onmiddellijk bij het binnentreden ben ik in de ban van de expo, de toon is gezet. Fotograaf Sébastien Van Malleghem toont het resultaat van een onderdompeling in het project Réagir in Tourcoing. Mensen, werkloos, vaak met drugsproblemen en een onzekere toekomst voor ogen, kunnen er terecht bij een team van artsen, opvoeders, psychologen, verpleegkundigen… Er is een dag- en nachtopvang voorzien. De geëngageerde fotojournalist Sébastien Van Malleghem volgde ‘Réagir’ enige tijd en toont hier doorleefde beelden van pijn en smart. De foto’s zijn stuk voor stuk getuigenissen van een diep menselijk medeleven van de fotograaf.
foto’s Sébastien Van Malleghem
‘Rood’ Tamara De Prest
De indrukken zijn talrijk, het geheel is museaal. Het valt me moeilijk enkele werken uit te pikken. Ik mis een cataloog, gelukkig heb ik foto’s gemaakt, een beetje lukraak. De reden? Fotograferen en daarbij opgaan in een expo gaan moeilijk samen. Het fotograferen breekt je echte kijkbeleving.
Tamara De Prest kennen we van haar kleine werken. Ook hier schildert ze op klein formaat waardoor je letterlijk en figuurlijk geen afstand kunt nemen van het fysieke en de inhoud. Haar materiaal gebruik, ik vermoed olieverf op flinterdun papier, blijkt uiterst kwetsbaar, parallel aan het onderwerp. Op één van haar werken ‘Rood’ staat een rode stoel met ballon centraal. De eenvoud en vooral de rode kleur van het beeld dragen bij tot de intensiteit van het schilderij. Deze kleur roept zowel positieve gevoelens op van liefde en passie als gevoelens van gevaar en woede. De toeschouwer vangt het signaal op dat bij zijn identiteit hoort.
Kim Van Daele ken ik van haar bruin getinte natuur tekeningen: bomen, struiken, landschappen… tekent ze in evenwichtige donkere en lichtere partijen, geduldig, levendig en nauwkeurig, met een gevoel voor compositie. In het PAK toont ze de vergankelijkheid van wat de mens voortbrengt: verweerde gebouwen, getransformeerd door weelderige graffiti, gevangen in een overwoekerende natuur. Ik suggereer een etiket ‘bevreemdend realisme’.
Kim Van Daele
Barbara Bervoets creëert collages met eigen foto’s en drukwerk. Ze ogen mooi en aantrekkelijk maar blijken meer te zijn dan geslaagd knip- en plakwerk. Het zijn hermetische donkere werken, niet altijd te vatten voor de kunstliefhebber. Het is aan de beschouwer het werk compleet te maken door er een interpretatie aan te geven.
Barbara Bervoets
Karl Mechnig
Een kunstenaar die ik kost wat kost wil vermelden is Karl Mechnig. Hij heeft een hoog Félicien Rops gehalte. Karl Mechnig bezit een ongelooflijk persoonlijke beeldtaal waarin de fantasie hoogtij viert. Figuren lijken uit zijn dromen ontsnapt om te dansen op het witte blad, feest te vieren en met oneindig veel sarcasme ons grijnzend aan te staren, het publiek op de korrel te nemen. De kunstenaar tekent schijnbaar met het grootste gemak speels de menselijke gekte en comedie. Geen enkele bezoeker kan deze A4 potloodtekeningen links laten liggen. Uitdagend slepen ze de toeschouwer mee in zijn onvoorstelbare bonte wereld en zetten de kijker aan het denken.
Ik weet, ik doe veel kunstenaars oneer aan door niet dieper op hun kunst in te gaan. Ik kan alleen maar schrijven dat alle werken een bezoek aan het PAK waard zijn. ‘Le Merle Noir #2’ is ongetwijfeld een ommetje waard en zet Gistel op de kaart van de kunst.
Deelnemende kunstenaars
Danielle van Zadelhoff – Gery De Smet – Kim Vandaele – Valentine Lari – Nico Vaerewijck – Sébastien Van Malleghem – Frow Steeman – Barbara Bervoets – Pascale Pollier – Sandra De ClercK – Gert Jochems – Milan Jespers – Bryan Green – Annemarie Casteleyn – Karl Mechnig – Eleanor Crook – Mathieu Lobelle – Tamara De Prest – The Colckwork Collective
Info expo
PAK Dullaertweg 80 8470 Gistel
7 september tot 12 oktober 2025 open zaterdag en zondag van 13u tot 18u
De expotitel ‘Madeleine’ doet bij zoetekauwen ongetwijfeld een belletje rinkelen want het nostalgische schelpvormige Madeleine koekje is bij hen zeer geliefd. De literatuurliefhebbers daarentegen denken eerder aan ‘Madeleine’ als het koekje dat in de roman ‘A la recherche du temps perdu’ van Marcel Proust, het geheugen activeert en herinneringen oproept. Wie weet associeert binnenkort de kunstliefhebber een Madeleine koekje met ‘Expeditie’, de nieuwe reeks kunstwerken van Marc Mestdagh. In deze serie werken staat het format van een internationaal paspoort centraal; een identiteitsbewijs dat toegang verschaft tot de wereld van de kunst, de toeschouwer uitnodigt tot het leggen van verbanden met het verleden en doet uitkijken naar andere nieuwe horizonten.
Met de wereld van kunstenaar Marc Mestdagh, die ook de onze is, mocht ik kennis maken via een preview. Het is zalig om door de expo te wandelen, de kunstenaar en ik. De stilte omringt ons, het licht is gedempt, de ruimte komt naar ons toe, de werken kan ik ongestoord in me opnemen. De prachtige locatie deWeverij doet de werken alle eer aan of is het omgekeerd? Marc Mestdagh toont in een creatieve opstelling 40 nieuwe werken en een brede selectie werken van de afgelopen 3 jaar.
IDENTITEIT is het centrale thema van zijn complete oeuvre. Ieder mens is uniek. Met een paspoort in de hand presenteren we ons zelf aan de wereld, op zoek naar nieuwe ervaringen en ontmoetingen. Marc Mestdagh creëert kunst die ontstaat vanuit het verleden en je meeneemt op avontuur in de toekomst. Zijn werk balanceert op de scheidingslijn van het persoonlijke en het universele. Het concept IDENTITEIT uit hij met heel veel fantasie, creativiteit en passie in fictieve ID cards, 8,5x13cm, vervaardigd met fragmenten uit een archief, objecten afkomstig van de weverij, waar zijn expo ruimte naar genoemd is, met laagjes verf, touwtjes, stempels…
Airco, Borderless, Closure, Derailed, Oblivion, War, Humane Biomonitoring, Refugees, Raw, Catch 22, Fata Morgana, Rizoom, Framing… zijn titels die voor zich spreken. Zijn diepe bezorgdheid om de wereld verstopt in een wondermooie kunstige esthetiek beroert en ontroert me. De schoonheid in de kunst van Marc Mestdagh is emotie en geeft toegang tot zijn persoonlijke identiteit. Gaat een toeschouwer in dialoog met het werk van de kunstenaar die tenslotte zijn persoonlijkheid vrijgeeft of kijkt hij vrijblijvend naar kunst? Deze vraag boeit me. Zijn recente reeks ‘Expeditie’ neemt de toeschouwer mee op sleeptouw buiten de grenzen van het heden. ‘Zoals een internationaal paspoort toegang tot de wereld geeft, brengt kunst je waar je nog niet wist dat je moest zijn.’ Marc Mestdagh Door kunst bekijkt elk individu de wereld door een andere bril.
werken uit reeks ‘Expeditie’
Ondanks de barre tijden kan kunst je verrassen, begeesteren, doen nadenken, laten wegdromen, creativiteit opwekken. Niet alleen de kunstenaar maar iedereen heeft dat sprankeltje creativiteit in zich dat plezier geeft in het leven. De kunst van Marc Mestdagh kan de filosoof, de denker in ons wakker schudden. De collages/assemblages (hoe moet ik ze benoemen) vertellen een verhaal waarin de kijker geen figurant is maar een hoofdrol speelt. ‘Een kunstwerk wordt deels door de kunstenaar gemaakt, deels door de kijker, die er extra betekenis aan toevoegt. (cf. Marcel Duchamp) Marc Mestdagh’ Laat je fantasie de vrije loop en ontdek wat het gelaagde werk je subtiel toefluistert. Waar gaat die wolk naartoe? Wat bindt dat gekke koordje op het witte vlak met de vele barstjes? Waarom dat numerieke getal? Waarom die stempel? Gaat het hier over verbinding? ‘Kunst opent relaties met anderen: een opvallend kunstwerk trekt de aandacht, zorgt voor boeiende gesprekken en inspireert mensen rondom je. Marc Mestdagh’ Is niet elke persoon uniek? Heeft iedereen, ook de ‘Refugee’ een paspoort voor de toekomst?
De kunstenaar verwerkt in zijn kunst materiaal dat ooit behoorde tot het productieproces van de weverij. Tevens bezorgt Marc Mestdagh zijn werken een verweerd uiterlijk, een patine door middel van vindingrijke schilder technieken. Beide zaken stemmen me weemoedig. Het ingetogen palet verleent de werken een koninklijke allure. Meestal zijn de kleuren niet wild maar ook niet droevig maar in de reeks ‘Dialogen – collages uit periode 2010-2020’ haalt de meer uitbundige kunstenaar de bovenhand. Wanneer de kunstenaar de vier seizoenen in ‘Framing” verbeeldt, schildert hij ook met meer heldere kleuren.
links werk ut de reeks ‘Expeditie’, rechts uit de reeks ‘Rizoom’
Ongetwijfeld heeft Marc Mestdagh tijdens het creëren binnenpretjes. Subtiel plaatst hij zijn publiek op het verkeerde been. Bomen groeien op hun kop, personen wandelen liggend naar de rand, dat landschap, die wolk… is dat een collage of geschilderd, is die scheur wel echt…. Een eerste indruk blijkt niet voldoende, hoe langer je kijkt, hoe meer je ontdekt, hoe beter je zijn kunst begrijpt.
Graag eindig ik met deze positieve noot. Een reis door het werk van Marc Mestdagh is een avontuur dat weinig kost, enkel wat aandacht, inspanning en goodwill. Zijn kunst brengt je naar ongekende oorden waar ze de taal van de kunst spreken, een taal die de mensen dichter bij elkaar brengt, die de wereld anders verwoordt, waar ruimte voor elkaar en poëzie is.
Studenten beeldhouwklas van Guy Timmerman: Anne Van Wayenberg, Marinette Vande Vyvere, Andy Vincke en Christine De Landsheer stellen tentoon.
Tekst Kathleen Ramboer
Aan de Academie voor beeldende kunst (DKO) Gent loopt een creatief schooljaar ten einde. Werken, stevig ingepakt, staan klaar om de school te verlaten richting exporuimte Campo Santo. Gebak, drankjes, pralines… verraden de laatste dagen van het 6de jaar beeldhouwen en ruimtelijke vormgeving. Gelukkig, enkele werken zijn nog te bekijken, zo kan ik me een oordeel vormen van de sfeer en het ateliergebeuren. De kunst van de studenten vraagt om een dialoog, laat mijn gedachten afdwalen of verdwalen in het labyrint van de hedendaagse kunst. Docent Guy Timmerman maakt tijd voor kunstpoort en licht toe hoe hij omgaat met de aspiraties van zijn studenten, hoe hij helpt hun doel te bereiken.
docent Guy Timmerman
Kunstpoort Wat is je inbreng, is die technisch en/of inhoudelijk? Vergt het inspanning je in te leven in hun specifieke beeldtaal, visie, hun werk, hun stijl? Guy Timmerman Elke student heeft zijn eigen rugzakje mee. Belangrijk is dat de student daaraan geappelleerd wordt. Elke cursist kijkt en voelt op een andere manier, ik benader iedere persoonlijkheid op een individuele manier. Voor hen is dat een enorme cadeau, dat betekent dat op het eind van de rit ze een eigen verhaal vertellen.
Kunstpoort Eens ze de school verlaten hebben, blijf je de studenten verder volgen of verlies je ze uit het oog? Guy TimmermanNa de opleiding ontstaat er vaak een gemis aan een kijkend oog. Dan is er de vraag ‘mogen we eens langs komen?’.
Kunstpoort Vind je bij de aanvang van een carrière, van deze studierichting, het academische, de klassieke kennis belangrijk? Guy Timmerman Enkele cursisten voelen zich gedropt in de woestijn, onbewust van het te volgen pad. Dan stel ik voor een schaalvergroting te maken van een voor hen boeiend klein object met doel het verwerven van een stabiele, solide basis. Cursist Anne pikt hier op in. Het feit dat je al of niet voorkennis hebt, speelt een rol. De technische ondersteuning zoals bij het lassen stel ik zeer op prijs. Guy Timmerman Ik wil niet te veel sturen. Anne Van Wayenberg De leraar staat aan de zijlijn, dringt zijn eigen visie niet op. Guy Timmerman Je hebt iconische beeldhouwers zoals Zadkine. Iedereen wil een Zadkine maken. Die kan en hoef je niet na te apen. Anne Van Wayenberg Oorspronkelijkheid, authenticiteit daar ga ik voor. De eerste twee jaren krijg je ondersteuning aangeboden, voldoende bagage voor de volgende jaren.
Kunstpoort Velen verlaten het figuratieve pad, vind je dat betreurenswaardig? Guy Timmerman Ik moet dat tegenspreken. Mensen die voor het klassieke kiezen, kunnen de richting 3D model frequenteren. In deze richting zijn de diverse stappen afgebakend, je werkt aan een mal, een model in hout of de student probeert een portret- of modelstudie.
Kunstpoort Geef je opdrachten? Guy Timmerman Alleen als ik merk dat het niet loopt, als de cursist moeite heeft met het opstarten van de creatieve motor. Opdrachten geven aan bepaalde cursisten zou een nefaste invloed hebben op hun artistiek werk. Ik hoop mezelf buiten spel te zetten zodat ik overbodig word. Het is ruiken, beseffen of een persoon nood heeft aan een klankbord. Ik wil zorgen voor een maximaal werkklimaat. In de auto op weg naar het atelier, zijn mijn gedachten bij de studenten. Met wat zijn ze bezig? Zitten ze blok of in de flow, trappelen ze ter plaatse of net niet? Het vak van een docent is geen job van nine to five. Kunstpoort Je bent een bevlogen leraar.
Kunstpoort Ontstaat er een wisselwerking tussen docent en student? Guy Timmerman Wisselwerking, ik ben er mij niet van bewust maar het feit dat er zoveel invullingen mogelijk zijn, maakt me nederig.
Anne Van Wayenberg
Anne Van Wayenberg in het atelier beeldhouwen Academie voor beeldende kunst (DKO) Gent
Het werk van Anne Van Wayenberg stemt tot nadenken. De kwetsbaarheid van mens en natuur staan bij haar centraal. In Campo Santo toont ze o.a. ‘keien’ die de vergankelijkheid, het eindige op een krachtige wijze verbeelden. Haar werk vraagt om wat uitleg hoewel zonder achterliggende ideeën ik ook geniet van de verwerkte strandvondsten. Haar keien zijn voor mij geen dode objecten maar organische voorwerpen die communiceren. De natuur van Pas-de-Calais, gevat in deze kunstkeien vertelt, via de beeldtaal van Anne, van dood en leven, van vreugde en verdriet, van kunde en onkunde, van eindigheid en eeuwig leven. Op uitnodiging van Anne kon ik het beeldhouwersatelier bezoeken. Een interview? Dat vond ik vanzelfsprekend.
Kunstpoort Bij het overlopen van je kunstenaarscarrière lees ik een opeenvolging van opleidingen. Heb je nood aan kennis, techniek of vooral aan feedback? Wordt je kennis nog altijd bijgeschaafd? Anne Van Wayenberg Ik heb vooral behoefte aan werken in groep, voor de communicatie en de inspiratie. Na mijn opleiding ergo – creatief en systeemtherapie ben ik onmiddellijk met kunstopleidingen gestart, de ene volgde op de andere; sculpturale keramiek o.a. bij Carmen Dyonise, Frank Steyaert en Geneviève Van Bastelaere, draaiwerk bij Fernand Everaert, beeldhouwen en ruimtelijke vormgeving… Van in mijn kindertijd ben ik creatief. Dat heeft zo zijn oorzaak. Ik was een zorgenkind, wilde mezelf profileren door me beeldend te uiten; met verf, met klei… hoewel ik een broer had die heel goed kon tekenen vooral waarnemingstekenen, heb ik dat niet in de vingers. Mijn fantasie heb ik wellicht aan mijn vader te danken. Creativiteit zat bij hem in het bloed. Toen ik keramiek volgde, inspireerde dat mijn vader om als autodidact ook keramiek te vervaardigen. Hij bouwde een eigen bakoven, delfde de nodige klei, zuiverde die en maakte zijn eigen natriumglazuren. Dank zij mij vond hij een nieuwe passie.
Kunstpoort Schets je bij aanvang van je creaties? Anne Van Wayenberg Een krabbel ja maar schetsen nooit. Fotograferen komt er wel bij kijken. Ik heb een idee, start en laat het concept in alle vrijheid groeien naar een volwaardig kunstwerk. Mijn keien zijn gebaseerd op 40 jaar zwerven langs de Pas-de-Calais. Alledaagse strandvondsten ondergaan in de keien een poëtische transformatie naar tastbare vergankelijkheid. Als kind was ik reeds een ongelooflijke verzamelaar, nu nog kriebelt het om ‘objets trouvés’ mee te zeulen om mijn kunst te verrijken. Enkel als het materiaal tot me spreekt, ik het gevoel heb ‘ik kan er iets mee aanvangen’ verdwijnt het in mijn handen.
Kunstpoort Heb je thuis voldoende ruimte? Anne Van Wayenberg Ik heb boven een ruimte waar ik bepaalde zaken afwerk, het uiteindelijke scheppingsproces gebeurt op de academie. drie dagen per week. Volgend jaar hoop ik een cross-over keramiek/beeldhouwen te volgen. Voor mij is dit een uitdaging omdat cross-over om een compleet andere manier van werken vraagt. Deze richting eist studie op voorhand. Wellicht creëer ik dan meer thuis.
Kunstpoort Je bezoekt heel wat tentoonstellingen, helpt dit je kunst vooruit? Of ontstaat er dan twijfel over je persoonlijk werk? Anne Van Wayenberg Bij het beschouwen van werk van collega/kunstenaars twijfel ik niet aan de kracht en identiteit van mijn persoonlijk werk. Ik sta voor alles open en pik soms wel iets mee. Expo’s zijn vaak interessant vanwege het materiaalgebruik. Zo ontdekte ik dat vliegengaas ook voor mijn projecten nuttig kan zijn. Namaken, dat doe ik niet want vindingrijkheid, oorspronkelijkheid draag ik hoog in het vaandel. Deze beide termen zijn mijn ankers als ik me beeldend uit. De psycholoog Abraham Maslow zag de creativiteit niet enkel als een kunstuiting, creativiteit is ook op vele andere gebieden van toepassing. Bij het begin van mijn werk in de psychiatrie had ik contact met outsider cliënten. Ik heb een beeldend creatief atelier opgestart. Deze cliënten creëren kunst buiten de conventionele structuren van de kunstopleiding, negeren de regels van de traditionele kunstwereld daarom hebben ze een eigen oorspronkelijke vormtaal en unieke stijl. Als mijn werk de kijker aanspreekt dan wil dat zeggen dat de beschouwer met mijn thema voeling heeft, erover nadenkt of er mee omgaat.
Kunstpoort Je werk vind ik zwaar op de hand, put je er energie uit of is het net andersom? Anne Van Wayenberg Ik heb 40 jaar in de psychiatrie gewerkt als beeldend creatief therapeut/systeem therapeut, wat boeiende contacten met cliënten met zich meebracht. Via hen leerde ik mijn eigen pad te volgen. Door mijn scheppingsdrang pieker ik minder. Creëren geeft mij een goed gevoel, is levensnoodzakelijk. Voor de buitenwereld baadt mijn kunst in een sfeer van droefenis maar depressief ben ik niet. De keien maken leven en dood tastbaar; de schelpen die ik verwerk droegen leven in zich, leven dat langzaam uitdoofde. Stenen eroderen, verwerven een gladde huid of brokkelen af, ze ondergaan een metamorfose. De universele levensthema’s komen in mijn keien, vergeleken met ander werk, op een meer abstracte manier aan de oppervlakte.
Kunstpoort De keien zijn een symbiose van artificiële elementen en reële levendige objecten. Je eigen inbreng is moeilijk vast te stellen en dat vind ik uitermate positief. Anne Van Wayenberg Misschien moet ik een volgende maal een meegebrachte Pas-de-Calais kei tussen mijn kunstkeien deponeren, dat lijkt me interessant. Guy Timmerman schreef een passende tekst die mijn intentie verklaart. … Door aangespoelde stenen artificieel na te maken en deze ogenschijnlijk achteloos op de grond te leggen, misleidt ze het oog én confronteert ze de kijker met vragen over wat ‘natuur’ is en wat niet. Aangespoelde stenen zijn het resultaat van tijd, erosie, stroming, toeval – natuurlijke processen. Door deze te reconstrueren met de hand, introduceert Anne menselijke controle en intentie in wat normaal het domein is van de natuur Guy Timmerman. Anne Van Wayenberg Wellicht komt er een vervolg op het verhaal van de keien.
inzending voor nationale expo Ensorjaar foto Anne Van Wayenberg
Kunstpoort Je inzending voor de nationale expo naar aanleiding van het Ensorjaar, stel je ook tentoon in Campo Santo. Je bezit een bizarre fascinatie voor doodskoppen en skeletten, dat deel je met James Ensor. Ensor ontdekte die bezetenheid in de winkel van zijn moeder, hoe begon bij jou die fascinatie? Anne Van Wayenberg Op jonge leeftijd had ik een verzameldrang voor knoppen, voorwerpen uit de natuur… Ik herinner me mijn enthousiasme op vijfjarige leeftijd voor een dode vis die ik in mijn hand nam. Als volwassene ben ik een collectioneur van dierlijke overblijfselen zoals botten, vogels… Dode uitgedroogde vogels beschouw ik als boeiend materiaal voor een kunstwerk.
Kunstpoort Kan je wat duiding geven over het werk ‘Arc du Triomphe’? Anne Van Wayenberg De roes om de overwinning triomfeert maar er zijn ook de vergeten slachtoffers.
‘I no longer exist’ foto Anne Van Wayenberg
Kunstpoort ‘I no longer exist’ verwijst dit werk ook naar de oorlog? Anne Van Wayenberg Niet echt, het beeld van de borst, voor mij symbool van leven, confronteert de kijker met de eindigheid. Gevierde schrijvers, kunstenaars leven verder in hun werk, blijven hangen in het collectieve geheugen.
‘Arc du Triomphe’ foto Anne Van Wayenberg
Kunstpoort Is er een beeldhouwer die je immens bewondert? Anne Van Wayenberg Niki de Saint Phalle met haar kleurrijke sculpturen, de avant-gardistische kunstenaar Archipenko, Zadkine, Picasso, Miro… deze eerder niet hedendaagse kunstenaars schieten me te binnen. Ik bewonder beeldhouwers (zoals onze docent Guy Timmerman) die in staat zijn metershoge kunstwerken te creëren. Hoe begin je in godsnaam aan creaties met van die onmenselijke afmetingen?
Kunstpoort Wat brengt de toekomst voor je? Plannen? Anne Van Wayenberg Ik heb affiniteit met kleur en heb zin om te schilderen. Bepaalde werken kwamen al in aanraking met verf en borstel. Het kan boeiend zijn niet opgespannen canvas ruimtelijk te integreren in mijn objecten. Fijn dat DKO bestaat. Het kunstonderwijs is voor mij een kinder- en jeugddroom die nu door de realiteit wordt weggeveegd. Mijn studies en job als ergotherapeut losten mijn verlangen naar creativiteit in. De therapeutische zijde boeide me vanzelfsprekend ook. Ik ben ambitieus en wil verder beeldend aan het werk zijn, constant bijleren, experimenteren, nieuwe materialen en technieken ontdekken.
Marinette Vande Vyvere
werk van Marinette Vande Vyvere, foto Marinette Vande Vyvere
Anne en Marinette vertrekken van eenzelfde inspiratiebron de kust, Anne adoreert Pas-de-Calais, Marinette woont in Oostende. Toch ligt hun werk ver uit elkaar. Dwingend, dynamisch en energiek veroveren de keien van Anne haar publiek. Het gebruikt materiaal draagt mee in de zeggingskracht en explosiviteit van haar kunst. Het werk van Marinette is subtiel en teer. Haar materiaal: klei, porselein… zorgt voor een oneindige schoonheid en ingetogenheid. Haar objecten sluipen stilletjes je hart binnen.
Kunstpoort Wat stel je tentoon in de kapel van Campo Santo? Marinette Vande Vyvere Ontelbare keren heb ik de kustlijn afgewandeld. Ik deed zelfs interventies op het strand. De expo werken zijn geïnspireerd op waarnemingen en onderzoek tijdens die queeste. Het tentoongesteld werk valt te verdelen in drie groepen. – De oesterschelpen. Wilde Japanse oesters zijn exoten die oprukken aan onze kust. Ze zijn grillig en hechten zich gemakkelijk vast aan substraten. Hun opbouw fascineert me omdat ze groeien in laagjes. Net die gelaagdheid is interessant om mee te experimenteren, vast te leggen in porselein. De organische vorm van de buitenkant staat in fel contrast met de zachte softe innerlijke kern en dat boeit me als beeldhouwster uitermate. – Vloedgolven De bekendste golf is de grote golf van Kanagawa uitgebeeld in een houtsnede van de Japanse kunstenaar Katsushika Hokusai daterende circa 1830-1831. Die houtsnedeprent blijft me fascineren. Ik besloot vloedgolven te modelleren in klei. De sterkste laat ik bakken in de oven. – De kustlijn Onze kustlijn is rechtgetrokken en volgebouwd. De natuur is geweld aangedaan. Soms mooie architectuur verdringt de hoognodige duinen, belangrijk voor de open ruimte en biodiversiteit. Voor de expo heb ik de kustlijn, zowel de architectuur als de natuur, verbeeld in gips.
In mijn werk probeer ik de zee vast te leggen niet alleen de onstuimige zee met zijn brute kracht maar ook de stille, zachte, mysterieuze zee die melancholisch stemt. Dat kan door gebruik te maken van diverse materialen aangepast aan het onderwerp en de sfeer van het kunstwerk.
Kunstpoort Waar deed je materiaalkennis op? Volgde je veel opleidingen? Marinette Vande Vyvere Zoals mijn collega Anne volgde ik tal van opleidingen. Vanaf mijn 16 jaar volg ik kunstopleidingen. Patrick Verlaak was mijn leermeester in de schilderkunst. Verder werkte ik bij diverse kunstinstituten zoals Kina: Huis, Gent en Design Museum Gent.
Kunstpoort Teken je ook, maak je schetsen of voorontwerpen? Groeit een werk of weet je op voorhand waar je heen wil? Marinette Vande Vyvere Per project heb ik schriften vol met schetsen en foto’s. Ik improviseer weinig en leg verbanden tussen verschillende tekeningen. Ik werk intuïtief, zoekend, aftastend, vol verwondering om wat op mijn pad komt.
Kunstpoort Welke beeldhouwers kunnen je inspireren? Marinette Vande Vyvere Dit is een moeilijke, want er zijn er heel veel. Niet alleen beeldhouwers zoals Arp inspireren me maar ook schilders en architecten zoals Junya Ishigami, Peter Zumthor, designers zoals Allan Wexler, te veel om op te noemen.
Kunstpoort Wat brengt de toekomst? Marinette Vande Vyvere Misschien volg ik nog 1 jaar beeldhouwkunst waarin het menselijk lichaam centraal staat.
ANDY VINCKE
Andy Vincke is net zijn vliegende duikboot aan het inpakken. Ik heb een spontane intuïtieve reactie, die elke hedendaagse kunstliefhebber zou geven: ik denk aan Panamarenko. De kunst van Panamarenko is een combinatie van wetenschappelijke studies, techniek en poëzie met de focus op vliegen als symbool voor de vrijheid. Maar de kunst van Andy Vincke ligt meer in de sfeer van rebellie. Zijn kunst is niet enkel spielerei, een idee zit verstopt in de verpakking. Andy Vincke ageert tegen de overbodige consumptiemaatschappij. Aardbeien eten in de winter, asperges consumeren in de zomer… dat stelt hij in vraag. Waarden van het geloof worden volgens de kunstenaar niet meer gerespecteerd. Hij benadert zwaar op de hand liggende onderwerpen met heel veel humor. Gerecycleerde, gevonden voorwerpen transformeert hij naar kritische, ludieke en originele kunst.
Andy Vincke
Christine De Landsheer
Tot slot citeer ik graag een tekst van de docent Guy Timmerman omtrent het werk van Christine De Landsheer. Ik was niet in de mogelijkheid haar te ontmoeten en haar werk te bekijken. Christines werk raakt aan een oeroud archetype: de vruchtbare vrouw als bron van leven, kracht en mysterie. Door zich te focussen op het torso – de romp zonder hoofd, armen of benen – reduceert ze het beeld tot de essentie van het vrouwelijke lichaam als dragende vorm. Wat overblijft is geen individu, maar een universeel symbool: een oervorm waarin het moederschap, het scheppen en het dragen gecentreerd worden.Guy Timmerman
Tekst Kathleen Ramboer Foto Kathleen Ramboer, Anne Van Wayenberg, Marinette Vande Vyvere
Afstudeerexpo afdeling Beeldhouwkunst Academie voor beeldende kunst (DKO) Gent Vande Vyvere Marinette Vincke Andy De Landsheer Christine Van Wayenberg Anne
Campo Santo Visitatiestraat 9040 Gent – Sint Amandsberg
13-14-15 juni 2025 Vrijdag 19u-22u Zaterdag 10u-17u Zondag 10u-17u
Het lawaai van de machines is gaan liggen maar deWeverij leeft. Marc Mestdagh, bezieler van de ruimte, stelt er niet alleen eigen kunst tentoon maar vooral werk van andere niet altijd bekende kunstenaars, kunstenaars met eenzelfde interessesfeer, elk met een specifieke persoonlijke kijk op eenzelfde thema. Peter Denissen, Filip Dieusaert, Isabel François en Bert Verhoest exposeren in deWeverij onder eenzelfde noemer MENSENRUIMTE. Op de site https://deweverij.be/mensenruimte/ lees ik de woorden van Rainer Maria Rilke: ‘Er zijn veel mensen, maar veel meer gezichten, omdat iedereen er meerdere heeft.’ Ontelbare gezichten vullen de exporuimte, het is aan de kijker de confrontatie aan te gaan en voorbij het masker te kijken.
Isabel François
Inhoudelijk is haar werk intens maar door haar originele inventieve aanpak en de fijne verwerking van diverse materialen, maakt ze kwetsbaarheid, existentiële pijn, dementie, emoties, verdriet… tastbaar en toegankelijk. Stilstaan bij zichzelf dat is wat kunst creëren met Isabel François doet. Een aandachtige toeschouwer kan in haar kunst niet alleen een stukje van de kunstenaar maar ook zichzelf ontdekken, (h)erkennen wat we niet altijd willen weten of zien. Haar sculpturen tonen verdriet en pijn, hand in hand met schoonheid en pracht. Ze weet de kijker te beroeren. De kunstenaar staat aan het begin van een ‘late’ carrière. Ze hoopt nog zoveel te ontdekken. Haar werk loont de moeite, vertelt een menselijk verhaal, brengt gesprekken op gang en laat ons genieten van een zachte melancholische esthetiek.
Isabel François, De wolk 2.0
Bert Verhoest
Bert Verhoest is een buitenbeentje in het gezelschap. Hij stemt me vrolijk, tovert een glimlach op de lippen en dat vind ik heerlijk in deze rauwe tijden. Zijn kunst is ontstaan tijdens het coronatijdperk, uit de nood aan actie. Die periode was schrijnend voor muzikanten van elektronische muziek zoals Bert. Hij had weinig om handen, verzamelde op rommelmarkten nostalgische familiefoto’s en besloot de melancholische zwart/witte/sepia foto’s een tweede leven te geven, dit maal met kleur. Vroeger was een bezoekje aan de fotograaf één groot familiegebeuren. Dit staat in fel contrast met onze selfie-cultuur. Daarom vindt de kunstenaar het manuele belangrijk, wil hij alle techniciteit bannen bij het realiseren van zijn kunst. Met veel bravoure doorprikt hij foto’s, naait met verve kleurrijk garen tot streepjes tranen, vangt een gezicht in een kubus, verstopt een deftige heer achter een gordijn, laat een huismoeder met haar kroost de hemel opklimmen en doet gezichten verdwijnen in de anonimiteit. Zijn eigen familiefoto’s zijn voor hem heilig, die gebruikt hij niet met respect voor de privacy van wie trots voor de camera poseerde. De personages van zijn kunst komen uit alle windstreken van Vlaanderen. De foto’s dateren uit de jaren 1920 tot de opkomst van de kleurenfotografie. Nu leven ze postuum verder. Hoe zalig is dat, klassieke oerdegelijke familieportretten uit de jaren 20 slagen erin een kunstliefhebber van de 21ste eeuw spontaan te doen glimlachen.
Bert Verhoest, curtain
Peter Denissen
In een vorig leven was de kunstenaar architect wat zijn virtuoos tekenen verklaart. Met een fijne nauwkeurige potloodlijn tekent hij trefzeker op voorhand op papier een ontwerp van een schilderij. Dan pas begint het schilderen, overwegend zwartwit, daar is ‘daltonismus’, zijn kleurenblindheid niet vreemd aan. Toch probeert hij in zijn werk kleur te integreren. Hij bestempelt het schilderen met één toegevoegd kleur, oker, aardkleur, één enkele keer blauw, als inkleuren. Spontaan denk ik aan een kleurboek. En dat is zeker niet pejoratief bedoeld. Waar de kunstenaar veel belang aan hecht is compositie, orde brengen in de chaos, één kleur, lijnen, voorwerpen en silhouetten lenen zich daartoe. Enkele schilderijen tonen grootheden van de schilderkunst: Schiele, Picasso, Dali… ze zijn geïnspireerd op hun leven. In het ‘Dali’ schilderij troont een kreeft op een zuil want Dali was verzot op zeevruchten, het silhouet van Gala versterkt de compositie. Zijn schilderijen zijn narratief. Aan de kijker om het verhaal op het canvas te ontdekken.
Peter Denissen
Filip Dieusaert
In deze expo toont Filip Dieusaert een selectie portretten in drie totaal verschillende technieken. De eerste die ik opmerk, tegen de muur aanleunend klaar om op te hangen, zijn de olieverf schilderijen in warme kleuren en met nauwkeurig gekozen lichtinvallen. Deze portretten, expressief, levendig, verbeelden mensen zoals ze werkelijk zijn, met een glimlach, met een diepe plooi, denkend, mijmerend. Kortom hun gezicht ademt leven. De kunstenaar borstelt enkel mensen die hij kent en dat voel je. Ze zijn niet alleen persoonlijk maar ook universeel. Een tweede techniek is verwant aan het tatoeëren. Filip Dieusaert tovert met een in inkt gedipte naald puntje voor puntje gezichten tevoorschijn, de ene keer flou de andere keer super scherp. Het doek heeft hier plaats gemaakt voor siliconen. Mij lijkt het een hedendaagse techniek met een ‘modern’ klassiek ogend resultaat. Zijn derde techniek is schatplichtig aan AI. De kunstenaar genereert via AI tal van beelden en kiest tenslotte een beeld als basis voor een portret. Het resultaat van deze zoektocht zijn sculpturale portretten, waar een vroegere carrière als beeldhouwer in sluimert. De adequate keuze voor grof linnen als canvas versterkt de kracht van het beeld en de monumentaliteit.
Filip Dieusaert, Hans
Marc Mestdagh, TOXIC
Marc Mestdagh
In een tweede ruimte stelt Marc Mestdagh een nieuwe reeks van 8 assemblages tentoon: TOXIC. Zijn werken zijn architecturaal en laten zich eerder raden dan duiden. Elk element heeft zijn betekenis, hoe bizar het ook is. De kunstenaar verbeeldt een prangend probleem dat de mens moet zorgen baren. Ik citeer graag de bijhorende tekst. Als we zo achteloos blijven omspringen met onze planeet waardoor onomkeerbare negatieve effecten ontstaan, die bovendien onze gezondheid aantasten, is er dan nog ruimte voor de mens?
MENSENRUIMTE is een verstilde expo met diepgang. De werken nodigen uit tot reflectie, tot de kunst van het ontdekken. Elke kunstenaar weet met een persoonlijke noot een verhaal te vertellen over ons vaak moeilijk te vatten leven, over emoties, vreugde en verdriet. DeWeverij toont kunst die de beschouwer raakt.
Tekst en foto Kathleen Ramboer
INFO
MENSENRUIMTE zondag 27 april en zondag 4 mei 2025 telkens van 10u tot 18u gratis toegang – de kunstenaars zijn beide dagen aanwezig
DeWeverij is een industriële ruimte omgetoverd tot mensenruimte. Marc Mestdagh brengt er mensen samen, hij steunt en helpt kunstenaars contacten te leggen. Kunstenaars die werken rond een bepaald thema geeft hij een forum. Dit maal staat de natuur centraal, specifiek ‘Nature Morte’.
mensenruimte deWeverij tijdens de opbouw expo N A T U R E M O R T E
‘Stilleven’ is een genre dat door de eeuwen heen haar plaats veroverde in de kunstgeschiedenis. In de Romaanse talen spreekt men van ‘Nature Morte’ of dode natuur. Oorspronkelijk was het stilleven bedoeld als een virtuoze studie van roerloze voorwerpen en als ode aan de wonderen van de natuur. Vandaag visualiseert een hedendaags kunstenaar een ‘Nature Morte’ veeleer om de relatie en band van mens en natuur in vraag te stellen. In de 21ste eeuw dragen ondoordachte, egoïstische acties van de mens bij tot vergankelijkheid, zelfs vernietiging van de natuur. Nature Morte… het begrip krijgt stilaan een duistere donkere betekenis. Voor de vier deelnemende kunstenaars is de ‘Nature Morte’ helemaal geen donkere dode materie maar natuur in beweging, natuur die leeft. Elke kunstenaar benadert deze op een eigen persoonlijke plastische wijze, in een breed visueel veld. De 4 kunstenaars in deWeverij nemen je mee op een tocht doorheen de wonderen van de natuur, ze roepen emoties op en stellen vragen en vooral… ze overvallen de toeschouwer met de krachtige schoonheid die een inspirerende natuur ons te bieden heeft.
Mieke Van Den Ouweland heeft vooral oog voor de kleur van vogels. Geen enkel kleur in de natuur is overbodig of in disharmonie. Elke vogel heeft een scala aan kleuren die hij nodig heeft om te overleven, een mannetje vaak om te behagen. Zo zorgen donkere kleuren voor meer efficiëntie tijdens het vliegen of ze bieden bescherming tegen uv-stralen… er zijn tal van voorbeelden. Mieke aan het woord: ‘In mijn kunstwerken laat ik meer en meer de vorm verdwijnen zodat enkel kleur overblijft. Dit is mijn zoektocht om kleur te eren en om te zetten naar emotie.’ Subtiele mixed media werken met ronkende vogelnamen als ‘Ciconia nigra’ ‘Picus viridis’ ‘Fringilla coelebs’… zijn hier een voorbeeld van. Zonder een vogel te visualiseren geeft ze de essentie van het dier weer. Bij het bekijken van haar kunst, neem ik beweging waar, droom ik me een poëtische vlucht in gezelschap van een kleurrijke vrije vogel. Haar interesse voor de natuur is breed. Die bezorgdheid voor de achteruitgang van de egel in Vlaanderen vertaalt zich in enkele werken. Het steeds veranderende lichtinval op de stekels zijn voor haar een dankbare inspiratiebron.
Bij Werner Van Lierde zit kunst in alledaagse dingen. De kunstenaar zoekt geen onderwerpen, hij vindt ze, in de tuin, de keuken, op straat…. in zijn eigen leefmilieu. Een stukje bloemkool, een groente, een takje… isoleert Werner Van Lierde en presenteert hij op een neutrale achtergrond, vaak een wit vlak nu en dan een zwart. De kunstenaar speelt met het alledaagse en verheft een banaal voorwerp tot kunst door het met een gericht fotografisch oog uit zijn context te halen. Photoshop trucjes komen er niet aan te pas, minieme ingrepen zoals verhogen van contrasten verlenen het onderwerp meer zeggingskracht. De verbeelding van de toeschouwer doet de rest, die kan en mag er een eigen interpretatie aan geven.
Katleen Van der Gucht trekt aan de alarmbel door in haar werk het crashen van de biodiversiteit centraal te stellen. Onze natuur doet het slecht, dit betekent een immens probleem voor de mensheid, voor voedsel- en water voorziening, kortom voor het overleven. Katleen Van der Gucht wil specifiek planten een podium geven. Een persoonlijk herbarium is voor haar niet alleen een studieobject maar ook een middel om te communiceren omtrent de extreme bedreigingen van het milieu. Het is een hulde aan de biodiversiteit. Dit eerbetoon bestaat uit een reeks kleine olieverfschilderijen (12,5 x 12,5 cm) met gedroogd plantenmateriaal in verwerkt. Elk schilderij vertegenwoordigt een soort. De installatie vertoont enkele hiaten, witte vlakken. Deze vertegenwoordigen de snelheid van uitsterven van soorten. Sinds 1900 zijn er gemiddeld elke drie jaar meer dan acht plantensoorten verdwenen. Een andere reeks ‘Fading landscapes’ illustreert niet alleen haar verdriet om de, door de klimaatcrisis, verschraling van het landschap maar toont de kijker eveneens de schoonheid en fragiliteit van moeder aarde. Haar reeksen stemmen me melancholisch. Heel eventjes verlies ik me in een wereld van dagdromen over vroegere tijden en denk ik na over een onzekere toekomst.
Kathleen Ramboer eert in haar foto’s hoofdzakelijk het Vlaamse landschap meestal bevolkt met bomen. Haar fotografisch oog is picturaal. De benaming van haar reeks verklaart veel: ‘Wanneer fotografie de schilderkunst ontmoet’ Voor haar is natuurfotografie meer dan het schieten van mooie plaatjes, meer dan een optelsom van pixels. Ze vraagt anders waar te nemen, te observeren wat zachtjes fluistert: het kleine, het onbekende, de vergeten kunst in de natuur. ‘Nature Morte’ vindt ze dé gelegenheid bij uitstek om een kleine installatie, een verzameling van vruchten, tentoon te stellen. Hiermee sluit ze aan bij haar collega Katleen Van der Gucht. Vruchten betekenen een schatkist aan zaden die zich verspreiden en helpen de biodiversiteit in stand te houden. Haar weckpotten met vruchten staan symbool voor het bewaren van die soorten rijkdom. Kunst als wake up call voor de mensheid.
De expo ‘Nature Morte’ laat je niet alleen heerlijk genieten van natuurschoon maar ook bang nadenken over ons zorgeloos omspringen en lichtzinnig omgaan met al die schoonheid.
Reeks RIZOOM
Naast ‘Nature Morte’ kan je ook nieuw werk van Marc Mestdagh bekijken. Het nieuw werk bestaat uit een 20-tal werken uit de reeks Rizoom die als baseline meekreeg: ‘Niet verlangen naar een hard nieuw begin, maar vertrouwen op de kracht van diversiteit en verbinding die breed verspreid en onderhuids tot nieuwe kiemen leidt.’ https://marcmestdagh.be/
INFO
NATURE MORTE zondag 2 februari en zondag 2 maart telkens van 10u tot 18u gratis toegang – de kunstenaars zijn beide dagen aanwezig
Interview naar aanleiding van de expo ‘Les Wallons reviennent’ Rohan Graëffly and Guests
Tekst Kathleen Ramboer – Fotografie Kathleen Ramboer en Rohan Graëffly
kunstenaar Rohan Graëffly
Wendy Van Driessche en Guy De Dapper, de bezielers van Galerie Drie, hebben de bijzondere gave kunstenaars die buiten de lijntjes kleuren, kunstenaars met dat ietsje meer, op te sporen en een forum te bieden. Kunstenaars die opteren voor ongewone, niet voor de hand liggende materialen en disciplines zoals marmer, textiel, experimentele fotografie… passeerden er de revue. Van 6 december tot 5 januari is het de beurt aan de non-conformistische Waalse Rohan Graëffly en gasten. Galerie Drie brengt een stukje Waalse kunstscène naar Gent. Dat kunnen we alleen maar toejuichen. Rohan Graëffly leeft en werkt in Arlon, Belgisch Luxemburg. De kunstenaar legt zichzelf geen grenzen op, gebruikt sterk uiteenlopende materialen en technieken om het kunstpubliek te verrassen met absurd, kritisch en ironisch werk. Zijn werk is schatplichtig aan Marcel Duchamp, Marcel Broodhaerts, Wim Delvoye… om maar enkele bekende namen te noemen. De kunstenaar kopieert niet maar creëert werk in de geest van deze beroemde voorgangers.
Het was zalig het prille begin van de expo opbouw mee te maken. Het blijft boeiend een lege ruimte stilaan te zien veranderen in chaos om later, omgetoverd, te kunnen bewonderen als een geordend geheel. Het neerpoten van twee immense witte zakken met 2000 half opgepeuzelde appels, in hout gebeiteld, was een performance op zich. Jammer, sneeuwwitje en de zeven dwergen ontbraken op het ‘appel’ om de vele in plastiek zakjes verpakte appels uit te pakken. Een gemoedelijke gezellige no-nonsense sfeer, passend bij het werk van Rohan Graëffly, vulde de galerie. Het interview kon aanvangen.
Kunstpoort Om te starten, een klassieke doodgewone vraag: wanneer besliste je om ‘kunstenaar’ te worden. Volgde je een kunstopleiding? Rohan Graëffly Ik dacht er niet aan te kiezen voor een leven als kunstenaar. Ik zag me eerder als dokter, psychiater, zelfs archeoloog. Toen ik fotografie studeerde in ‘La Cambre’ te Brussel viel alles op zijn plaats en besefte ik dat kunstenaar zijn voor mij was weggelegd. In mijn masterjaar ‘Photographie & recherches paraphotographiques’ verkende ik andere disciplines en technieken als schilderkunst, tekenkunst, beeldhouwkunst… Ik maak gebruik van sterk uiteenlopende technieken, geen enkele specialisatie draagt mijn voorkeur weg. Ik kies materialen en procedés die het best passen bij een specifiek kunstwerk.
Kunstpoort Hoe kwam je in contact met Galerie Drie? Rohan Graëffly Galerie Drie ontdekte mijn account op instagram en volgt me op sociale media. De eerste maal dat we elkaar ontmoetten was in Gallery Klotz in het Rivoli-gebouw te Brussel. Deze galerie representeert me als kunstenaar. https://www.instagram.com/klotzshows/ www.klotzshows.com
Kunstpoort Stel je veel tentoon in Vlaanderen? Rohan Graëffly In het verleden zeker. Galerij Jan Colle te Gent, een voormalige houtdroogplaats uit de jaren 30 verbouwd tot galerie voor hedendaagse kunst, vertegenwoordigde mijn werk. Ik stelde er twee maal per jaar tentoon. De galerie is ondertussen verkocht. Gent leerde ik in die periode beter kennen.
Fading Broodhaerts-2024 @Rohan Graëffly
Kunstpoort Je werk is typisch ‘Belgisch’. Je behoort tot de kunstenaars die we onmiddellijk associëren met surrealisme, dadaïsme, cynisme en rebellie, dat alles overspoeld met een vleugje humor. Het surrealisme van Magritte, de jongensachtige durf van Wim Delvoye, de ironie van Broodhaerts… je werken hebben het in zich. Ben je het daar mee eens? Rohan Graëffly Kunstenaars laten zich bewust of onbewust beïnvloeden door andere kunstenaars. Mijn grote voorbeelden zijn Marcel Duchamp, Marcel Mariën, Marcel Broodthaers.
Kunstpoort Een werk van je ‘Fading Broodhaerts-2024’ verwijst naar de kunstenaar. Je hebt hetzelfde gevoel voor humor. Rohan Graëffly Wat een fijne opmerking! Een mooi compliment.
Kunstpoort Ik wou je net vragen: ‘Wat is het mooiste compliment dat je ooit kreeg over je werk.’ Ik denk dat ik het antwoord weet. Rohan Graëffly Lachje
KunstpoortCreëerde je speciaal voor deze expo nieuw werk? Rohan Graëffly Niet echt, het meeste werk dat ik tentoonstel is recent en dateert van 2024. Het is de eerste maal dat ik canvassen uit de reeks ‘Serie Swiss’ in zo een groot aantal exposeer. De werken zijn geschilderd op recup materiaal, op onder andere vodden die ik in mijn atelier terugvond. Enkel de installatie “The foundation of Babel” ooit tentoongesteld in de St-Loup Church – Namur, dateert van 2013.
Serie Swiss, Acrylic on vintage rag on wood,, Variables Dimensions, 2024
The foundation of Babel
Kunstpoort Het werk “The foundation of Babel”, de in hout vervaardigde appels, intrigeert, wekt verwondering, bewondering, verrast en zet aan tot reflectie. Het werk is ook esthetisch gezien, een pareltje. Kan je me wat meer vertellen over de installatie met de 2000 appels “The foundation of Babel”? Rohan Graëffly Het begon allemaal met Eva die van de verboden appel at. Taal werd geboren, een dialoog kwam op gang, zo ligt de appel aan de basis van de toren van Babel en de spraakverwarring. Verdere uitleg is onnodig, toch?
Kunstpoort Waar haal je de inspiratie vandaan? Wat zet je aan tot kunst; een gevonden voorwerp, een politiek probleem of sociale hangijzers? Wereldproblemen? Rohan Graëffly Het leven van elke dag is mijn grote inspiratiebron. Plots is daar die aha-erlebnis, dat ene briljante idee. Het is moeilijk uit te leggen. Zaken, gebeurtenissen, woorden, objecten… komen samen, het is als elektriciteit die plots vonken geeft. It just happens.
links Coitus interruptus – 2013, Objet, copyright Rohan Graëffly rechts My Dear – 2014 Readymade, serre-joint / lettres à frapper – acier / bois, 25/9/2 cm, copyright Rohan Graëffly
Kunstpoort Wat wil je met je werk teweeg brengen; een glimlach, diepzinnige gedachten omtrent wereldproblemen en de samenleving? Rohan Graëffly Op zijn minst verwacht ik emotie. Om het even welke reactie, goed of slecht, als er maar een zekere terugkoppeling is, dan is mijn opzet geslaagd. Geen reactie is alleen maar saai.
Kunstpoort Is het wenselijk dat de kijker de essentie van je werk begrijpt? Rohan Graëffly Mijn werk brengt geen boodschap, begrijpen is niet het juiste woord. Mijn kunst wekt veeleer een gevoel op.
Kunstpoort Kunstliefhebbers hebben de neiging werken in een bepaald hokje onder te brengen. Bij welke kunststroming en/of –isme hoort jou werk? Heb je suggesties: minimal art, conceptual art, arte povera.. ? Rohan Graëffly Niemand stelde me ooit deze vraag. Omdat ik vertrek vanuit een idee, een concept creëer ik eerder conceptuele kunst. Is mijn kunst surrealistisch, dadaïstisch of om het even wat, ik weet het echt niet. Het is wat het is, it doesn’t matter, het maakt niet uit.
Kunstpoort Sta je stil bij het commerciële aspect van je kunst? Denk je na over het feit of je werk verkoopbaar is? Rohan Graëffly Dat is niet mijn probleem eerder dat van de galerist.
Kunstpoort De galerie in Brussel waar je aan verbonden bent, bieden ze conceptuele kunst, figuratieve kunst, hedendaagse kunst…? Rohan Graëffly Ze vertegenwoordigen in elk geval hedendaagse kunst, niet figuratief, enkel abstracte kunst.
Kunstpoort Wanneer startte de samenwerking met de galerie? Rohan Graëffly Het is het tweede jaar dat we samenwerken. De galerie bevindt zich in het Rivoli-gebouw op de grens van Elsene met Ukkel. Het is een hotspot voor hedendaagse beeldende kunst. In een voormalig somber afgeleefd shoppingcenter, wel met een bijzondere architectuur, vinden nu vele galeries een onderdak.
Kunstpoort Meestal nieuwe galeries? Rohan Graëffly Er zijn slechts een tweetal nieuwe galeries, gevestigde waarden uit het Brusselse verenigden zich en namen er hun intrek.
Photo by Sarah Cascone.
Kunstpoort Omdat het concept bij jou belangrijk is, had ik graag je mening over het kunstwerk ‘Comedian’ de banaan met de Duck tape van Maurizio Catellan. Het is een absurd werk, een satire, een parodie op de kunst. Is het een sterk werk? In je werk zie ik eenzelfde visie, zin voor humor en ironie. Rohan Graëffly Ik noem het een ‘funny work’ en ‘funny’ dat hij een banaan op de kunstmarkt brengt. Het is een feit dat niemand het hem voordeed. Je kan het vergelijken met de voor het eerst vertoonde readymade, de urinoir, ‘The fountain’ van Marcel Duchamp. We kunnen voor het ogenblik nog niet inschatten of ‘Comedian’ een icoon van de beeldende kunst van de 21ste eeuw wordt of verdwijnt naar de achtergrond. Ik beschouw het kunstwerk als een op de kunstmarkt gebrachte ‘pure joke’. De banaan voegt niets toe aan wat al bestaat. Het valt me moeilijk een standpunt in te nemen. Een sterk werk is het niet maar wel een ‘strong joke’.
Kunstpoort ‘Comedian’ ligt in de lijn van wat jij realiseert. Misschien kan je ook voor opschudding zorgen met conceptueel werk badend in een absurde humor, ideaal om een bepaald kunstpubliek en koper voor je kar te spannen? Rohan Graëffly Ja maar dit soort werk is reeds op de markt. Er is slechts één persoon op de wereld die tot zo iets in staat is en dat is Catellan.
Kunstpoort Ken je het oeuvre van Catellan? Heeft al zijn werk dezelfde spirit? Rohan Graëffly Inderdaad, Maurizio Cattelan wordt vereerd om zijn vaak satirische, subversieve, controversiële werken. ik vergelijk hem met Wim Delvoye. Het zijn 2 gelijkaardige kunstenaars. Het verbaasde me niet dat hij de wereld verblijdde met een werk als ‘Comedian’. Ik hou wel van zijn oeuvre.
Kunstpoort Vaak integreer je het kruis, een religieus symbool, in je werk. Is kunst voor je de nieuwe religie. Geeft kunst betekenis aan je leven, is kunst een noodzaak voor je? Rohan Graëffly Ik ben een overtuigd atheïst en ga graag in dialoog met religie, het christendom. Ik ben van mening dat ik de christelijke godsdienst mag bekritiseren, ik ken die religie en maak er toch ook deel van uit. Vooral extremen zoals godsdienstgemeenschappen in de USA zijn het onderwerp van mijn persoonlijke spot. Het jodendom en de islam behoren niet tot mijn wereld. Ik voel me dan ook niet geroepen om die godsdiensten van repliek te dienen en te hekelen.
Kunstpoort Vier andere kunstenaars uit Wallonië stellen hier met je tentoon. Jij stelde die voor aan Galerie Drie. Wat waren de vereisten, de criteria? Rohan Graëffly Criteria waren er niet. De verklaring is heel eenvoudig: Vorig jaar was ik curator en kunstenaar van de expo ‘Les Wallons sont là’ in het Kunstenhuis te Harelbeke. Enkele mede exposanten van toen stellen nu ook tentoon in Galerie Drie vandaar de passende titel ‘Les Wallons reviennent’. Martin Coiffier, Christine Mawet en Nicolas Tourte wonen in Wallonië. Messieurs Delmotte woont in Antwerpen, hij volgde de liefde.
Kunstpoort Tot slot nog een hypothetische vraag: je mag een originele en/of exclusieve locatie kiezen om tentoon te stellen, om het even waar, in een museum, een industrieel gebouw, een bekende galerie, in New-York, Parijs, Dubai… om het even waar, een plaats die je niet voor mogelijk acht, waar je niet durft van dromen. Wat stel je voor? Rohan Graëffly Dergelijke droom heb ik nooit gehad. Beroemd zijn laat me koud. Wie nu goed in de markt ligt kan binnen 100 jaar vergeten zijn en omgekeerd. Kunnen tentoonstellen in een galerie die mijn werk weet te verkopen, mijn kunst die het goed doet op de kunstmarkt, dat is voor mij het grootste geschenk. Professioneel kunstenaar zijn is mijn persoonlijk geluk.
Tot slot citeer ik graag deze gedachte van Maurizio Cattelan, passend bij het oeuvre van Rohan Graëffly Every work of art is a great promise of escape and, therefore, like an open invitation.
Tentoonstelling DEUS EX MACHINA met kunstenaars Frank Gryffroy en Stefaan Vanhoutte
tekst en fotografie Kathleen Ramboer
Marc Mestdagh trakteerde me op een preview van de wondere tentoonstelling DEUS EX MACHINA in deWeverij – Evergem. Of ik iets wou schrijven voor Kunstpoort? Natuurlijk deze expo hoort thuis op onze kunstpoortblog die graag minder gekroonde originele en persoonlijke kunstenaars in de spotlichten plaatst.
Stormcatcher – Frank Gryffroy
Bij het binnenkomen zet ogenblikkelijk een eyecatcher, hier de stormcatcher van Frank Gryffroy, de toon. Mijn hoofd slaat op hol, ik maak de klik en treed binnen in het universum van twee fantasierijke kunstenaars: Frank Gryffroy en Stefaan Vanhoutte. Ze slagen erin de industriële ruimte te transformeren naar een werelds heiligdom, een schrijn met zorgvuldig gekozen relikwieën. In deWeverij is de fantasie aan de macht. Ik ben voor eenmaal opnieuw een klein meisje op ontdekkingsreis, vallend van de ene verrassing in de andere. Heel eventjes verbeeld ik me een Panamarenko met binnenpretjes, die grinnikt en geamuseerd toekijkt hoe zijn geest verder leeft in deze 2 kunstenaars.
Frank Gryffroy De werken van Frank Gryffroy, tekeningen en assemblages lijken ‘Panamarenkiaans’ maar zijn het niet. Ook kunstenaar/wetenschapper Leonardo da Vinci speelt door mijn hoofd. Creëert de kunstenaar gevleugelde tuigen, ruimteschepen, duikboten… om lucht en zeeën te verkennen? Is er over nagedacht? Stelt de kunstenaar vragen? Niet echt, zijn ‘studies’ assemblages leiden tot niets, hebben geen functie maar bezitten wel de kracht van de poëzie en de mogelijkheid om de toeschouwer te verleiden tot ongekende denkbeeldige avonturen. In het gewone leven werkt Frank Gryffroy in Het huis van Kina als coördinator/ontwerper van educatieve tentoonstellingen. Als vrij kunstenaar gooit hij de computer overboord en tekent hij vol passie speels tekening na tekening met stift op papier of op met witte verf behandeld canvas. Zijn tekeningen, bedrieglijk technisch, tekent hij vlotjes uit de hand zonder passer, lat of andere tekeninstrumenten. Hij is een tekenaar pur sang en doet het ambt van het tekenen alle eer aan. Zijn fantasie neemt een vlucht om te landen in futuristische voertuigen. Het driedimensionale werk ademt dezelfde vrije geest als zijn tekeningen en hoort in eenzelfde heerlijk imaginair universum thuis. Zowel zijn assemblages als zijn tekeningen laten je dagdromen van oceanen en schipbreukelingen, van zeemonsters, duikboten en expedities, van zeppelins gevuld met gas… Frank Gryffroy verhaalt gevisualiseerde dromen voor volwassenen en kinderen van 1 tot 99 jaar. noot: Frank Gryffroy tekent live op de tentoonstelling.
werk van Frank Gryffroy
Stefaan Vanhoutte Zie ik parallellen tussen de kunst van Stefaan Vanhoutte en die van Frank Gryffroy? Ja, ongetwijfeld, hun werken zijn gecreëerd vanuit eenzelfde speelse invalshoek, vanuit de liefde voor de patine van een objet trouvé. Er is één verschil. Stefaan Vanhoutte stelt onze maatschappij in vraag en vestigt de aandacht op de opwarming van de aarde. De assemblage – zwart koraal, gebrande eik – is daar een voorbeeld van. Zijn aanklacht is niet rebels of agressief, de kunstenaar legt zachtjes de vinger op de wonde. Esthetiek primeert.
zwart koraal, gebrande eik – Stefaan Vanhoutte
Stefaan Vanhoutte ziet schoonheid in nutteloze en/of afgedankte objecten. Dit levert vaak humoristische werken op. Kunst hoeft niet altijd bloedserieus te zijn. Zo recupereerde Stefaan Vanhoutte oude glasnegatieven (1913) met beeltenissen van een soldaat op een paard. De oorlog was nog niet begonnen, een grapje kan nog. De kunstenaar transformeert paarden in nooit gezien sfinxen, mythische wezens: half olifant/half paard, half paard/half zebra… De installatie, vakkundig geassembleerd, is verfijnd, stijlvol, met doeltreffend materiaal gebruik. Hier is de interieurarchitect aan het werk.
Het werk – Five bullets – is spielerei op zijn best. De diverse materialen spelen een belangrijke rol in dit werk. Ik herken een interieurarchitect die vol levensvreugde een zijsprongetje waagt.
werk van Stefaan Vanhoutte
Bij de inkom, klaar om weg te vliegen, rust Icarus: 3 werken, één van Frank Gryffroy, van Stefaan Vanhoutte en ook van curator/kunstenaar Marc Mestdagh. Samen vormen deze objecten een Gesammtkunstwerk. Drie zegt meer dan één? Niet echt, de vleugels blijken onmachtig op te stijgen. Het blijft bij een tragische dagdroom van drie kunstenaars die graag verblijven in luchtkastelen. Eén ontsnappingsroute blijft open, die van de kunst.
Gesammtkunstwerk van Frank Gryffroy, Marc Mestdagh, Stefaan Vanhoutte
De verwondering bekruipt me om zoveel poëtische verhalen, om zoveel dromen, om het vluchten in een droom wereld waar nutteloze objecten onder de vorm van fantasy machines hun plaats veroveren. Misschien is de expo DEUS EX MACHINA één groot luchtkasteel waarin elke creatieve bezoeker zijn dagdromen herkent.
De frivole objecten in de immense ruimte, aftekenend tegen de witte muren van deWeverij, brengen een mooie balans tussen chaos en rust. Als beschouwer vlieg je naar de toekomst om later voorzichtig met beide voeten terug aan land te gaan.
De groene kunstroute op en rond de Kwaremont verbindt het verleden met het heden en kijkt uit naar de toekomst.
De Kwa-Art kunstroute dat is wandelen in een schilderij met vele tinten groen, dat betekent een constant vakantiegevoel en vooral dat is genieten van monumentale kunst, sculpturen, schilderkunst, tekenkunst, collages, grafiek, fotografie, glaskunst, keramiek, assemblages… Kwa-Art lijkt me een geschikt medium om verhalen te vertellen over het idyllische groene dorp Kwaremont: het dorp, midden de Vlaamse Ardennen, ooit een residentie voor vele kunstenaars en talrijke galeries, was vroeger ‘the place to be’ voor kunst. Vandaag brengt Kwa-Art op een originele manier kunstenaars, kunstliefhebbers en bewoners opnieuw samen om niet alleen een groene brok natuur maar vooral kunst te ontdekken en dit op pittoreske en landelijke locaties; dragers van een glansrijk verleden. Kwa-Art blaast het dorp Kwaremont nieuw leven in, weet de omgeving op te waarderen en zorgt voor de toekomst.
Keuzelingstraat, sculptuur van deelnemend kunstenaar Bruno Plaghri
Hoe de organisatie rond Kwa-Art dat aanpakt, vertellen ze me met veel animo in een betoverend huis midden in het groen, langs de Keuzelingstraat, waar kunst centraal staat en een fantastische beeldentuin me in de sfeer brengt.
Aan de kerk van Kwaremont van links naar rechts bestuursleden Johnny Duquin, Christine Beleyn, Bert Noterman, Jos Vanoverberghe @Dirk Liviau
Kunstpoort Dit jaar swingen de kunstroutes opnieuw de pan uit. Is er niet te veel concurrentie of zien jullie organisatoren van andere kunstroutes als collega’s? Bestuur Kwa-Art Er is totaal geen rivaliteit. Een wisselwerking is zelfs mogelijk. Vele kunstevenementen zijn inspirerend en kunnen ons op ideeën brengen.
Kunstpoort De hoeveelste editie organiseren jullie nu? Wordt Kwa-Art een traditie? Bestuur Kwa-Art De derde; de vroegste was in 2014, de vorige in 2022. In de toekomst opteren we voor een Biënnale.
Kunstpoort Wat maakt jullie kunstroute anders dan andere kunst evenementen? Bestuur Kwa-Art Kwaremont was 25 jaar een kunstdorp, een trekpleister voor kunst. Galeries en kunstenaars voelden zich hier thuis. Daarom brengen we naast actuele kunst ook een ode aan het verleden. Dit jaar plaatsen we William Clevers (1911-1974) en Freya Clevers, vader en dochter, in de kijker. De pers, over het vaak surrealistisch werk van William Clevers: ’Grote visionaire gehelen in felle kleuren, waarbij het vergankelijke van de mens in de wereld expressionistisch en surrealistisch wordt uitgebeeld. Hij legt vaak de nadruk op sociale onrechtvaardigheid. ’Tekst Belgian Art Gallery Ook de schilderkunst van Gie Kee 1953-2023, staat onder het spotlicht. De pers, over het werk van Gie Kee: ‘In zijn oeuvre staat de mens centraal als model of in zijn of haar eigen omgeving. De kunstenaar experimenteert graag met de materie. Veel van zijn werken verraden een gemengde techniek: krijtlijnen, aquarel, acryl en olieverf. Daardoor krijgt zijn werk een warm en erg rijk coloriet.’ Tekst krant KW We hebben oog voor kunstenaars van de streek en geven die graag een forum.
Kunstpoort Zijn jullie tevreden over de vorige editie, de opkomst, de geboden kwaliteit van het werk, van de kunstenaars…? Heb je geleerd uit de vorige editie? Bestuur Kwa-Art Met een talrijke opkomst van 4000 tot 4500 bezoekers, was Kwa-Art een succes. Enthousiaste kunstliefhebbers beweren: ‘de volgende editie willen we niet missen.’ Eerlijk, het weer was ons gunstig gezind. Ondertussen is Kwa-Art vzw een feit en zijn er bestuursleden bijgekomen. Door het in leven roepen van een vzw kunnen we professioneler te werk gaan. Dit jaar staan er nieuwe locaties op het programma en hebben we de openingsuren verlengd tot 19u. Het publiek had te weinig tijd om alles grondig te bekijken en daarbij een gesprek aan te gaan met de kunstenaars. We mikken op een nog grotere opkomst. Een groeimarge behoort tot de mogelijkheid.
Kunstpoort Kwamen de bezoekers voor de sfeer, de wandelroute, de natuur, de kunst…een mix? Bestuur Kwa-Art Zonder twijfel, het publiek kwam voor de kunst. We stippelden 2 routes uit, nu 2,5 en 4,5km, deze zijn te kort om specifiek wandelaars aan te trekken.
Kunstpoort Hebben jullie een andere aanpak in vgl. met 2022? Hoe verliep de selectie? Bestuur Kwa-Art Op onze website publiceerden we een open call. We kregen 76 reacties uit alle Vlaamse provincies en selecteerden 29 kunstenaars. De respons kwam uit diverse kunstrichtingen, van gevestigde waarden tot minder gekende kunstenaars. Een volgende editie hopen we meer jonge mensen te bereiken.
Kunstpoort Wie selecteerde de kunstenaars? Kozen jullie bewust voor alle mogelijke disciplines? Bestuur Kwa-Art Twee curatoren (kunstenaar/curator Free Pectoor, Nadine Prieels bezielster van CAS Zottegem, CAS Oostende) en drie bestuursleden reduceerden het aantal van 76 naar 29 kunstenaars. De nadruk ligt op toegankelijke, hedendaagse kunst. Monumentale kunst heeft een voetje voor. Elke kunstenaar kan 8 werken tentoonstellen. Op Kwa-Art komen galeries niet aan bod, we zijn er voor de kunstenaars persoonlijk.
Kunstpoort Ik merk enkele publiekstrekkers zoals William Roobrouck, Sander Buyck, Jan Desmarets… Hebben jullie die zelf gecontacteerd? Was William Roobrouck, een gerenommeerd artiest, onmiddellijk bereid om mee te werken? Bestuur Kwa-Art We hebben William Roobrouck telefonisch gecontacteerd. De kunstenaar besloot het deelnemingsformulier, toen op onze site, te downloaden en in te vullen. Een voorkeursbehandeling was er niet. Het landschapssculptuur van William Roobrouck ‘Absence’ is in preview te bewonderen op de Kwaremont in de tuin van home Sint-Franciscus
Het bestuur bij het werk van William Roobrouck, in de tuin van home Sint-Franciscus links @Dirk Liviau, rechts @ William Roobrouck
Kunstpoort Wat doen jullie met de opbrengst, als er al één is: investeren in materiaal, aanwenden voor een volgende kunstroute, voor het verbeteren van de infrastructuur, de locaties…? Bestuur Kwa-Art We zijn de vorige editie gestart met 0 euro. Door de verkoop van de programmabrochure werd het een nuloperatie. Sponsoring is onmisbaar. Nu we een vzw zijn, is er bij winst, de optie andere kunstevenementen te organiseren. Een concert komt in aanmerking.
Kunstpoort Gebeurt de opstelling samen met de organisatie? Kunnen jullie gebruik maken van materiaal van de gemeente? Is er een goede samenwerking? Bestuur Kwa-Art We krijgen financiële steun van de gemeente, geen logistieke. We hebben een persoonlijke technische ploeg die helpt waar nodig.
Kunstpoort Er zijn ook locaties in buitenlucht. Staan jullie garant voor de veiligheid, voor eventuele beschadiging? Is er een verzekering waarop de kunstenaar zich kan beroepen? Bestuur Kwa-Art De meeste buiten locaties zijn privaat domein, een probleem is er dan niet. Als vzw zijn we ook verzekerd.
Kunstpoort Welke kanalen gebruiken jullie om promo te voeren? Bestuur Kwa-Art We hebben flyers laten drukken die we verspreiden op diverse plaatsen bijvoorbeeld in de kunstacademies. ‘De Zondag’ publiceert een reportage, ook de plaatselijke radio besteed aandacht aan Kwa-Art.
Kunstpoort Is er een opening, een gastspreker? Bestuur Kwa-Art De opening heeft op 6 september plaats in de kerk. De kerk is niet ontwijd maar we tonen respect voor het religieuze. We verkiezen een virtuele rondleiding boven een gastspreker. Een drone filmt alle locaties met de kunstwerken. Deze film projecteren we tijdens de opening in de kerk. Zo kunnen alle kunstenaars, sponsors, organisatoren en genodigden zoals de burgemeester en schepen, nader kennis maken met de kunst langs de volledige kunstroute.
Kwa-Art dat is kunsttoerisme van de bovenste plank; dat is kunst ontdekken in een idyllisch landschap, barstend van charme met zijn bekoorlijke vergezichten, dat is in één woord GENIETEN. Voor zowel de organisatoren als voor de kunstenaars hopen we, dat naast wielerliefhebbers ook kunstliefhebbers de weg vinden naar Kwaremont, Kwaremont het dorp dat zo veel te bieden heeft.
INFO
Kwa-Art kunstroute op- en rond de Kwaremont 11 locaties, 32 kunstenaars 7-8 september 2024 14-15 september 2024 21-22 september 2024 telkens van 13u tot 19u
tekst Kathleen Ramboer fotografie Kathleen Ramboer en copy right P.H.Jen
P.H.Jen, alter ego voor Philippe Vereenooghe, blijft al jaren onder de radar van de kunstwereld. Jaren, maanden, dagen, uren… werkt hij in zijn landelijk atelier, enkele werkruimtes, verborgen in het groen. Hier is zijn thuis, voelt hij zich thuis ver van alle culturele drukte. Op een middag in de lente mag ik mij urenlang verliezen in de verborgen kamers van zijn kleurrijk, poëtisch universum. Ik ontmoet er vreemde, doorleefde voorwerpen met patine uit een vaag verleden, een feest voor het oog.
Ontelbare canvassen, groot en klein, beschilderd en blanco, ingepakt of niet… getuigen van een ontembare drang zijn verbeelding aan het doek toe te vertrouwen. In dit ‘pakhuis’ voor kunst met kunst en tot kunst verheven voorwerpen laat ik me vervoeren. Deze droom met P.H. Jen als reisgezel zal ik me blijvend herinneren. Hopelijk blijft dit ‘heiligdom’ goed afgeschermd voor vreemde ‘elementen’, opdringerige bezoekers, die het eigenzinnig karakter van zijn werk kunnen of willen beïnvloeden. De canvassen en 3D werk van P.H.Jen reizen geregeld naar zijn galerie te Knokke-Heist en andere locaties om ze bloot te stellen aan het oog van het kunstpubliek.
HET AUTHENTIEKE KARAKTER VAN DE KUNST VAN P.H.JEN
Goût du Bonheur, copy right P.H.Jen
In een tijd waarin AI de wereld verovert, omarmt de kunstliefhebber in mij de authenticiteit van P.H.Jen. Zijn werkt roept reminiscenties op aan Picasso, Art brut, Corneille, Lucebert, diverse Cobra kunstenaars. Kunst brengt nieuwere kunst voort. Om het even uit welk vat P.H.Jen tapt, zijn schilderijen en installaties blijken onvervalst eerlijk. Ze zijn mentale, emotionele, poëtische selfies en etaleren een universum waarin de kunstenaar de hoofdrol speelt en waarin een ‘Goût du Bonheur’1 zich van het canvas meester maakt. P.H.Jen blijft stoïcijns doof voor de roep van de massamedia, voor een verstikkende beeldcultuur. Hij gaat zijn eigen weg, schildert een persoonlijk iconische wereld. Als toeschouwer laat ik de canvassen verhalen vertellen, communiceer met de figuranten op het kleurrijke doek en ontdek een wereld die ik tot de mijne maak. Avontuurlijk kijken naar deze canvassen, dat raad ik elke kijker aan. Stap in het imaginair karretje voor een ‘Voyage vers le futur’2.
Voyage vers le futur, copy right P.H.Jen
HOE ZIJN KUNSTGENAARSLOOPBAAN BEGON
Reeds vroeg groeit het besef niet geschikt te zijn voor een loopbaan in onze competitieve, harde maatschappij. De run naar commercieel succes is niet aan hem besteed. Phillippe Vereenooghe is muzikaal begaafd maar in het leven moet je keuzes maken en P.H.JEN kiest resoluut voor de schilderkunst, voor de academie: het KASK te Gent. Hij krijgt er les van kunstenaars als Karel Dierickx, Roger Wittewrongel … Jean Bilquin ontdekt de poëet in hem. Via deze ‘meesters’ leert hij het metier, dat steekt hij niet onder stoelen of banken. Zijn muzikale jaren, 7 jaar viool en 4 jaar piano laten ook sporen na, dit getuigen de vroege schilderijen met vloeiende kleurvlakken als melodieën en assemblages met repetitieve elementen3. De canvassen van de laatste vier jaar hebben iets jazzy, speels, improvisatorisch en experimenteel. Zijn oeuvre is een visuele symfonie. Luister naar zijn werk en je vangt echo’s op van emotionele demonen, je ontmoet een boeiende persoonlijkheid.
DE ASSEMBLAGES, INSTALLATIES, de meeste gemaakt vóór 2013
Er zijn van die kunstenaars waar je van de ene verbazing in de andere valt. P.H.Jen is er zo één. Zijn creativiteit is zonder grenzen. Zoals een strandjutter materiaal bijeenraapt na de storm, zo struint P.H.Jen graag rond in kringloopwinkels, rommelmarkten, vintage winkels. Zijn fantasie slaat op hol bij een onderdeel van een propeller, een deel van een straaljagervleugel, een oude pop, hoefijzers, pingpongballetjes3… Het materiaal spreekt tot hem, betekent inspiratie. Noem het ‘gevonden composities’ die uitdagen tot een fysieke fantasierijke interactie, gedoemd om verder te leven. Wegwerpartikelen geeft P.H.Jen een ziel, tastbaar in het ‘pakhuis’ van zijn dromen, zijn universum.
HET SPEL
Het creëren van 3D kunst is voor de kunstenaar een spel en de kijker… die geniet mee. Zijn installatie‘Raket’4 prikkelt de zintuigen, nodigt uit tot interactie. Het rotatieve element maakt het kind in ons wakker en verbindt de kunstenaar met zijn publiek. De gelakte pingpongballetjes op de garagepoort5, getransformeerd tot kunst, zijn van een speelse schoonheid, een spiele-rei, een spel op een rij. Het 3D werk ‘Oneindigheid’6 verraadt uren geconcentreerd werken. Het lijkt eenvoudig toch is hier over nagedacht. Aan het kunstwerk gingen repetitieve, meditatieve handelingen vooraf, wellicht neigend naar het spirituele. Uit een schijnbaar zinloze activiteit groeit kunst.
Raket
Kleinstructuur • Garagepoort, gelakte pingpong balletjes, copy right P.H.Jen
Afrikaans relikwie copy right P.H.Jen
GASTON CHAISSAC – ART BRUT – OUTSIDER KUNST
In het werk van P.H.Jen herken ik de intuïtieve stijl, uitbundige creativiteit, de oerkunst van Gaston Chaissac. Voor deze aan Cobra verwante kunstenaar heeft hij een tomeloze bewondering. Het gebruik van een Afrikaans masker, ‘Afrikaans relikwie’7 , verraadt eenzelfde zoektocht naar een oerkracht in de kunst en schepping, een zoektocht naar het spirituele. ‘Kunst is religie’, beweerde ooit Thomas Mann. De kunst van P.H.Jen is verwant aan het primitieve van de Art Brut kunstenaars. Niet beïnvloed door een stroming, in totale isolatie, scheppen zij pure onbezoedelde kunst. Een installatie zoals ‘Anatomie van het geheel’8 refereert naar deze authenticiteit.
VROEGE SCHILDERIJEN vóór 2013
Talrijke kunstenaars schilderen oorspronkelijk figuratief om abstract te eindigen. Bij P.H.Jen is het net andersom. Kleurrijke vlakken als uitdeinende waterplassen9 verdringen meer timide vlakken. Ze leunen tegen elkaar aan, zoekend naar evenwicht in de chaos. Kronkelende, kolkende lijnen spelen een spel tot ze een evenwicht bereiken. Een oogverblindende witte onderlaag versterkt de kleuren. Welke verf gebruikt de kunstenaar voor dit specifieke wit? Daar wil P.H.Jen niets over kwijt. Zoals vele kunstbeschouwers bega ik de fout een dubbele bodem te zoeken, een verborgen betekenis. Beweeglijke kleurvlakken als water dat een uitweg zoekt, staan die niet symbool voor het individu dat zich een weg baant in een constant evoluerende wereld? Bij onze kennismaking waarschuwde de kunstenaar me niet naar dubbele bodems te zoeken. Titels aan deze schilderijen geeft hij niet, die zijn te bepalend en verhinderen de toeschouwer een eigen invulling aan het werk te geven. Het is een oproep mee te denken met de kunstenaar.
LATERE SCHILDERIJEN, 2013-2024
La Magicienne, copy right P.H.Jen
De lyrisch zwemmende kleurvlakken evolueren stilaan naar een narratieve vitale kunst. Op deze doeken zegeviert de vrijheid, het bestaansrecht van de kunstenaar. De natuur, prominent aanwezig rondom woon- en werkomgeving, ontbreekt op het doek. De uitbundigheid en het ontembare van die natuur maakt zich integendeel wel meester van het canvas. P.H.Jen schildert spontaan, in een creatieve roes, alsof elke inspanning hem vreemd is. De verfborstel fungeert als magische toverstof die exuberante, vreemde, kleurrijke figuren op het canvas laat dansen en feesten. ‘La magicienne’10 is een bondgenoot. Het zijn ‘cobraneske’ doeken, de cobra kunststroming daar houdt P.H.Jen van. Op de canvassen koketteren zeemeerminnen, nestelen vogels, vertoont de kat sterallures, racet een cartooneske bolide het onbezorgde leven, een ‘vie insouciante’11, tegemoet. Als volwassene kijk ik met het plezier van een kind dat nog in sprookjes gelooft. Aan de titels die P.H.Jen de canvassen geeft, (h)erken ik een creatieve kunstenaar met fijne humor, ironie, fantasie… Ik word er instant vrolijk van. En toch, is het leven enkel rozengeur en maneschijn?
RECENT WERK
Pierrot, copy right P.H.Jen
Zijn recente schilderijen laten vermoeden dat er nog een andere kunstenaar in hem huist. De kleuren zijn minder verzadigd, valer. Er is spanning tussen abstractie en figuratie. Ogen staren je aan en vragen onderzoek. De werken zijn van een bedrieglijke eenvoud. De canvassen met één figuur, één hoofd, vertolken eenzaamheid, het zwaarmoedige. Het leven is niet één en al feest. Zoals ieder mens kent kunstenaar P.H.Jen zijn ups en downs. Zelf spreekt P.H.Jen van rijper, krachtiger, gelaagder en persoonlijker werk. Hij waagt zich aan experimenten met het doek, laat delen onbeschilderd wat het picturale ten goede komt. De Pierrot12, bij P.H.Jen een vrouw met ronde, grappige lippen, rode mond, geometrische neus en ogen,… is doordachter en met een knipoog geschilderd. Betekent dit het afscheid van de vrolijke, imaginaire droomwereld, een vaarwel aan een rijke beeldtaal?Persoonlijk hopen we op een evenwicht tussen het blijmoedige en de ernst.
Op de site https://www.phjen.com/ valt deze quote te lezen ‘lopen over het water zonder ooit de horizon te bereiken’ Creëert P.H.Jen ooit het ultieme meesterwerk dat zijn complete oeuvre overbodig maakt? En heb ik woorden gezocht voor woorden die niet nodig zijn? De fijngevoelige, poëtische en subtiele kunst van P.H.Jen zal ook in de toekomst voor zich spreken. Dit zijn de woorden van P.H.Jen: ‘Mijn werk heeft eigenlijk niets van betekenis… ik doe maar wat.’ Alsof hij zeggen wil: ‘Kijk er naar en geniet pretentieloos’.
Tekst Kathleen Ramboer Juni 2024
1 Goût du Bonheur • Acryl op papier – 114 x 175 cm 2 Voyage vers le futur • Acryl op papier – 114 x 159 cm 3 Kleinstructuur • Garagepoort, gelakte pingpong balletjes – 193 x 235 x 4,5 cm 4 Raket, 2022 • Assemblage van verschillende elementen, materialen: metaal & hout 5 Kleinstructuur • Garagepoort, gelakte pingpong balletjes – 193 x 235 x 4,5 cm 6 Oneindigheid • Lak en plakband op MDF-paneel – 245 x 122 cm 7 Afrikaans relikwie • Afrikaans masker en kunststofpaneel in houten kist met deur 8 Anatomie van het geheel • Assemblage van verschillende elementen (hout, bewerkt koper) – 216 x 71 x 71 cm 9 abstracte werken zonder titel • Olie op canvas? diverse formaten, vóór 2013 – afgebeeld schilderij 70 x 90 cm 10 La magicienne • Aquarel op papier – 60 x 80 cm 11 Vie insouciante • Acryl, zwarte inkt en aquarel op papier – 114 x 158 cm 12 Pierrot • Olie op doek – 50 x 60 cm
Als talentvolle leerling 4de jaar Beeldhouwen aan de Hamse Academie kreeg Claudine Dierickx, alias Clo, de eer om haar werk tentoon te stellen in de exporuimte van het Academiegebouw waar ze les volgt. Wat zij, onder de noemer ‘Beyond Borders’ exposeert zijn assemblages: eigen en gevonden voorwerpen, kunstig tot één geheel vervlochten. Fijne kunstwerken zijn het, zowel letterlijk als figuurlijk. Zelfs een meer volumineus werk oogt fijn.
In alle werkjes zitten symbolen verborgen, je kan ze als toeschouwer ontdekken of er gewoon een eigen invulling aan geven.
Herken je de symbolen in dit werk?
“Dat is wat zo heerlijk is aan kunst”, zegt Clo, “in alle vrijheid creëren, zonder regels, zonder een patroon te moeten volgen, vrij om gevoelens gestalte te geven. Vaak zijn dat innerlijke gevoelens die niet met woorden uit te drukken zijn. Ook de vrijheid die de toeschouwer heeft bij het interpreteren van een werk. Alles mag, niets moet.” Clo geeft de toeschouwer een zet, een duwtje en de rest, de invulling, is aan hem/haar.
Clo werkt intuïtief. Geen vooraf bedacht plan of voorontwerp. Soms werkt ze aan één stuk door, soms blijft het werk een hele tijd liggen, waarna ze het door een plotse ingeving, een andere look geeft en alsnog afwerkt. Ze is heel bedreven in het werken met kleur. Clo ademt kleur, in haar werk en in haar voorkomen. In een vorig leven was ze mannequin, werkte ze in de modewereld, en ook als kleur- en stijlconsulente . Clo heeft veel gereisd, veel van de wereld gezien, diverse culturen opgesnoven, er zelfs in geleefd. Maar 4 jaar geleden begon ze aan een heel speciale reis, met name een artistieke, aan de Academie van Hamme, in haar woonplaats.
Eerst volgde ze 2 jaar ‘initiatie’, waarin alles kan uitgeprobeerd worden wat er ook maar in beeldende kunsten gegeven wordt: schilderen, boetseren, tekenen, etsen, grafiek etc. Daarna koos ze de richting beeldhouwen waar ze nu in het 4e jaar zit. Haar leraar is Wim Van Den Bossche, een ‘crème’ van een leraar, zegt ze. Hij helpt de student met raad en daad en stimuleert hem/haar om zijn/haar eigen stijl te ontwikkelen en geeft hem/haar bovendien het nodige zelfvertrouwen om out of the box te durven komen.
De academie is pas 2 jaar geleden gebouwd en is super gelegen. Ze heeft mooie grote ruimtes met de nodige accommodatie en veel licht. Clo is blij dat ze daar kan en mag werken. Clo troont me mee naar de grote atelierruimte waar haar beeldhouwwerken vorm krijgen.
Ze boetseert nu een hoofd waarvoor een vrouw met hoofddoek model heeft gestaan. Ook een archaisch uitziende kop en een buste wachten op de laatste toets.
Clo is een bezige bij, met heel veel interesses. Zij blijft zich vervolmaken in allerlei disciplines. Naast beeldhouwen heeft ze nu ook een opleiding schilderen aangevat.
De tentoonstelling ‘Beyond Borders’ loopt nog tot 07/05/2024 gedurende de openingsuren van de Academie Hamme, academiezaal, Marktplein 20, 9220 Hamme. https://www.academiehamme.be/expobeyondborders
Van 10 tot en met 12 mei zijn er 2 werken van Clo te zien op het Kunstenparcours ‘Kunst Onderweg 2024’, parcours dat loopt langs de gemeenten Elversele, Waasmunster en Hamme. Haar werken pronken in Natuuratelier en Orangerie Sombekedries 3, Waasmunster. https://www.facebook.com/natuuratelier/?locale=nl_BE
kunstpoort 