“Tu me demandes un avis tranché mais je ne l’ai pas”. Diane is niet boos op Nathalie, absoluut niet. Ze twijfelt. Welke kunstwerken moet ze kiezen voor de tentoonstelling? Een heel jaar werk op een wand hangen. Alles speelt een rol: “Is het representatief? Vertellen de werken een verhaal? Is het kwaliteitsvol genoeg? Zijn het mijn favorieten?” Uiteindelijk worden er drie gekozen, heel verschillend maar toch met een gemeenschappelijke benadering.

“Tu n’a pas idée de ce que venir ici chaque semaine représente pour moi”. Ghislaine, gedurende de moeilijke oefening van het kiezen van kunstwerken, stort haar hart uit. Het is het einde van het schooljaar, er zijn geen wekelijkse ateliers meer tot begin september. De sessies zijn voor haar een belangrijke bron van ontspanning, waar ze zich van het dagelijkse leven afzondert. 

Voor Nathalie is het einde van het jaar heel vermoeiend. Eerst moet ze de leerlingen begeleiden naar het finaliseren van hun werken. Daarna ontwikkelt ze het concept van de tentoonstelling. De atelierruimte wordt leeggemaakt en ze moet gevuld worden met wanden om die kunstwerken op te hangen. Het moet een weg zijn waarop de bezoekers wandelen en zo de kunstwerken ontdekken. Er zullen twee kubussen zijn.

Paul, de directeur van de school: “Ik ben verbaasd en verrast over hoe de leraren de ruimte voor de tentoonstelling veranderd hebben.” “Ze hebben een wereld van vrede gecreëerd om het mooi te tonen.”

In de week voor de vernissage komt iedere leerling langs om hun keuze te maken. Het is het einde van een dialoog die een paar weken vroeger begon en die nu wordt afgerond. Het resultaat komt tevoorschijn.

Er zijn veel bezoekers op de vernissage. Vrienden en familie komen. Ook leerlingen van andere ateliers. De politici van Anderlecht zijn ook aanwezig, dat is een belangrijk signaal voor de school.

In het boek “Human Condition” van Hannah Arendt zijn er drie aspecten van de kunstenaar die in het begin besproken worden. De “means-ends” of het “zin-einde”. Lange tijd werden de resultaten van de kunstenaar niet als commercieel product uitgewisseld. De Griekse filosofen categoriseerden kunst als een hobby. Nochtans kan een opdracht zoals de Sixtijnse kapel als “Labor” of arbeid (gebruik van de kracht van de persoon) gezien worden. Hier in het atelier is er een duidelijke zingeving voor de leerlingen, meer dan enkel het eindproduct. Het tweede aspect is het product zelf. Het is niet zoals een tafel die gebruikt wordt. Toch kan het resultaat doorgegeven worden, een leerling verkocht zelfs een schilderij tijdens de tentoonstelling. Het beantwoordt de essentiële vraag over de eeuwigheid, niet die van de onsterfelijkheid. Dan komen we tot het derde aspect, dat even belangrijk is: “spoken”. Dus van de private omgeving (privaat realm) naar de publieke (public realm). Dat is wat er gebeurt dankzij de tentoonstelling op de school. U ziet het tijdens de vernissage, de leerlingen beschrijven aan hun vriend(en) hoe ze de kunst gemaakt hebben en vaak tonen ze de kunstwerken van de andere kunstenaars.

Na afloop van de tentoonstelling, op zondagavond, moeten de leerlingen hun kunstwerken komen ophalen. Dat doen ze niet op de dag van de finissage. Ze komen die ophalen doorheen de week, telkens op afspraak met Nathalie. De laatste woorden van het schooljaar worden uitgewisseld. Vreugde, verdriet en hoop.

Voor de auteur van deze paragrafen is het een dubbel gevoel. Een jaar lang de sessies bezoeken en proberen neer te schrijven en te fotograferen wat het pluridisciplinaire atelier vertegenwoordigt. Uit “Le Petit Prince” van Saint-Exupéry: “Les grandes personnes aiment les chiffres. Quand vous leur parlez d’un nouvel ami, elles ne vous questionnent jamais sur l’essentiel. Elles ne vous disent jamais: “Quel est le son de sa voix? Quels sont les jeux qu’il préfère? Est-ce qu’il collectionne les papillons?” Elles vous demandent: “Quel âge a-t-il? Combien a-t-il de frères? Combien pèse-t-il? Et combien gagne son père?” Alors seulement elles croient le connaître.” Het is op het einde van dit jaar dat je ervaart dat Nathalie, naast de kunstacademie, filosofie heeft gestudeerd. Daarom komen de vragen naar boven zoals: “Ken ik de leerlingen? Verzamelen ze vlinders? Hebben ze kinderen of kleinkinderen?” Het is niet de bedoeling van de blog om de mensen te portretteren als mens. Wel als leerling en als mens. Alsof men het verschil tussen de leerling en de persoon kan maken. Dus zou volgens u hun vooruitgang beschreven moeten worden zoals op de normale school met objectieve criteria of op basis van hun uitspraken en gedrag gedurende de sessies? Voor sommigen is het relatief gemakkelijk, voor anderen is het onmogelijk om zo goed te zijn als de kunstwerken aan het begin van het jaar. Is de auteur van deze paragrafen in zijn ambitie geslaagd? Er is geen examen behalve de beoordeling van de lezer.

Waar is de hoop? Die zit in de hoofden van de leerlingen. In de vorm van het uitzicht op het volgende jaar.
Er wordt op dit moment veel over nieuwe vormen van werken nagedacht, in het bijzonder het evenwicht privé/werk. Lieve lezer, indien u twijfelt om een kunstopleiding te starten of u kent iemand die hetzelfde voelt, ….

Spring! Durf! Viva de kunstacademies! 

Website: https://www.ecoledesartsdanderlecht.be
Facebook: https://www.facebook.com/profile.php?id=100054439241781
Instagram: https://www.instagram.com/eaanderlecht/

Eric Rottée tekst en foto’s