Op een grijze zaterdag trof ik Angéline Catteeuw aan in haar atelier. Een warme kunstenares als Angéline Catteeuw verwacht je op zaterdagmorgen niet onmiddellijk middenin een desolaat industriepark. In deze eenzame stilte kan de kunstenares zich volledig op haar organische schilderijen concentreren. Het vele daglicht in het ruime atelier laat haar in de zomermaanden werken tot in de late uurtjes. Hoewel ons interessant ochtend gesprek vlot en aangenaam verliep, vertrouwt ze me toe dat ze geen matineus persoon is.  

Kunstpoort Je schilderijen zijn een uitpuren van figuratieve vormen. Volgde je ooit levend model of hoe kwam je bij het menselijk figuur terecht? 
Angéline Catteeuw Ik studeerde grafische vormgeving aan Sint Lucas. Soms tekenden we naar het menselijk lichaam. Ook tijdens de les aan de academie was er gelegenheid tot modeltekenen. Werken naar de menselijke figuur fascineerde me en liet me nooit meer los. Ik schilder al van toen ik 13 was. Mijn studie grafische vormgeving ontnam mij de goesting. Ook na mijn studies raakte ik enkele jaren geen schilderborstel meer aan. Toch was deze studierichting niet een verkeerde keuze. Het maakt deel uit van mijn opleiding.

Kunstpoort Ik las dat je vroeger heel minutieus schilderde. Wat je nu schildert is vrijwel abstract. Kostte het veel moeite om het precisiewerk los te laten? Moest je jezelf daartoe dwingen of kwam het vanzelf?
Angéline Catteeuw Het realistisch precies schilderen leerde me techniek bij. Eenmaal ik dit onder de knie had, ontbrak me een uitdaging. Ik zocht iets extra: emotie, abstractie… Deze abstrahering kostte me wel bloed, zweet en tranen.

Kunstpoort Was die leerschool nodig om later abstracter te kunnen werken?
Angéline Catteeuw Ongetwijfeld. Veel niet figuratief werk vertrekt vanuit de realiteit. Ik geloof niet in abstracte werken die zomaar uit het ‘niets’ verschijnen. Ieder sterk abstract werk heeft een voedingsbodem anders bestaat het alleen uit ‘trucjes’ dan mist het werk inhoud en geloofwaardigheid. Bij abstrahering sluit de kunstenaar het narratieve uit en houdt de emotie over. Abstracte werken vragen meer van een toeschouwer. De kijker krijgt geen antwoorden enkel vragen.

Kunstpoort Is het moeilijk afstand te nemen van de lichaamsdelen, ze om te werken tot organische vormen?
Angéline Catteeuw Het lukt me nu meer en beter. Ik slaag erin bepaalde stappen van het proces over te slaan. Vroeger tekende ik met houtskool de menselijke figuur op mijn canvas en vormde de modeltekening stap voor stap om tot een organisch geheel. De eerste aanzet is nu vaak abstract. De houtskoollijnen, ook een toevallige vlek laat ik staan als ze bijdragen tot de rijkheid van een beeld.  

Angéline Catteeuw Vroeger kon ik moeilijk met kleur omgaan. Die angst heb ik overwonnen. Nu kies ik resoluut voor meer kleur. Zo wint mijn werk aan expressie. De kleurcombinaties dringen zich op tijdens het schilderen. De tinten rood verwijzen naar een gekwetst en getormenteerd lichaam. Die tinten zijn er gewoon, ik zoek ze niet op.

Kunstpoort Je werk is zowel zacht, intiem als uitdagend en bijwijlen agressief. Schuilen er 2 verschillende persoonlijkheden in je? Zijn dit 2 uitersten van je persoonlijkheid?
Angéline Catteeuw Intimiteit is wat de zachte, tere werken gemeen hebben met de meer agressieve, uitdagende schilderijen. Agressie vloeit voort uit kwetsbaarheid. Gevoeligheid brengt pijn met zich mee. Er zijn 2 kanten aan een medaille.

Kunstpoort Kunstschilder is een eenzaam beroep. Ongetwijfeld word je met jezelf geconfronteerd als je aan het werk bent. Laat dit zijn sporen na in je schilderij?
Angéline Catteuw Schilderen is zoeken naar je eigen waarheid. Zoeken naar dat ene beeld waarin je alles wil vatten. Het is de eeuwige confrontatie met techniek en inhoud van een werk, met wat je kan, wil en het resultaat. Het is hard. Soms zou ik willen kunnen kijken met de frisse ogen van een toeschouwer die geen weet heeft van het denk- en maakproces.
Tijdens het schilderen vertoef ik in een andere wereld, in volle concentratie.

Kunstpoort Is het je bedoeling de universele mens te schetsen, mensen met hun twijfels, angsten, gevoelens?
Angéline Catteeuw Hoe dieper ik graaf, hoe meer universele thema’s naar boven komen. Existentiële eenzaamheid ligt niet aan de oppervlakte maar bij ieder van ons op de bodem van de vijver van de geest.

Kunstpoort Het klinkt filosofisch.
Angéline Catteeuw Ik denk veel na over grote thema’s. Kunst is voor veel kunstenaars het verwerken van een trauma, dat is bij mij niet het geval. Of toch wel? Mijn geboorte, mijn leven heb ik niet gevraagd, dit is mijn trauma. Het leven is geen cadeau, niet vatbaar voor controle. Schilderen helpt me daarmee omgaan.

Kunstpoort Krijg je soms emotionele commentaar op je werk? Raak je het innerlijke van een kijker? Hoe reageer je daarop?
Angéline Catteeuw Vaak krijg ik emotionele reacties. Onlangs kwam een dame over de vloer die heel wat doormaakte. Online reserveerde ze een werk. Bij overhandiging kon ze haar tranen niet bedwingen. Wat er door haar heen ging kan ik onmogelijk verhalen. Het pleziert me dat mijn werk zoveel betekent voor iemand. Kunst brengt troost en is een vorm van vrije communicatie. Zelf voel ik een klik bij het werk kreupelhout van Berlinde De Bruyckere. Waarom? Het groot spectrum van emoties dat een kunstwerk oproept is vaak moeilijk te verklaren.

Angéline Catteeuw Deze expo ‘Trophies’ heeft in de daaropvolgende maanden het een en ander losgemaakt. De expo kwam er op uitnodiging van het stadsbestuur van Moeskroen. Het was een prachtige locatie met mooi diffuus licht, uiterst sfeervol. De tentoonstelling bracht een zekere geloofwaardigheid en sérieux met zich mee. Nu kan ik volop gaan voor een leven als kunstenaar.

Kunstpoort Je creëert nu ook sculpturen. Vanwaar die behoefte? Is het moeilijker of gemakkelijker om je gevoelens, je innerlijke te uiten door middel van sculpturen, van monumentale werken? Zijn je beelden een voortzetting van je schilderijen? Stijl, kleur en thema refereren naar je schilderkunst. Wil je in de toekomst deze 2 disciplines verder samen uitbouwen?
Angéline Catteeuw Mijn eerste beeld ‘The Raven’ was letterlijk gemaakt met resten opgedroogde acrylverf. Dit proces verliep zo naturel dat ik besloot me daar meer in te verdiepen. Mijn sculpturen ontstaan spontaan als een soort verlengstuk van mijn schilderen. Bij het creëren voel ik me vrijer, ongeremd, het maakproces verloopt speelser. Experimenten, nieuwe materialen dringen zich op. Het beeldhouwen verloopt nu parallel naast het schilderen. De uitdaging van het 2D doek ga ik niet uit de weg.

work in progress

Kunstpoort Denk je ooit los te komen van je inspiratiebron het menselijk lichaam en een totaal andere richting uit te gaan?
Angéline Catteeuw Voorlopig niet, mijn fascinatie voor het organische is te groot. Onder die term valt voor mij ook de natuur op zich. Rechte lijnen, wat de mens produceert, boeien me niet. Die staan regelrecht tegenover de dynamische grillige gebogen vormen van de natuur die zoveel rijker zijn.

Kunstpoort Hou je rekening met de meningen van kunstkenners, kunstliefhebbers, kunstrecensenten of volg je gewoonweg je gevoel?
Angéline Catteeuw Ik luister altijd aandachtig, oordeel en beslis wat ik zelf bruikbaar acht, volg mijn eigen intuïtie. Te veel rekening houden met de mening van anderen leidt ongetwijfeld tot middelmatig werk.

Kunstpoort Voel je aan wanneer je schilderij af is? Of neem je soms veel later de symbolische draad opnieuw op om toch nog iets aan het werk toe te voegen?
Angéline Catteeuw Het ‘stoppen’ leer je wel. Meestal voel ik het aan als een werk af of bijna voltooid is. Soms vraagt een schilderij dan nog een lijn of wat kleur. Daarna besluit ik dit schilderij is af. Aan sommige schilderijen werk ik met tussenpauzes met het besef dat ze nog ‘in progress’ zijn.

Kunstpoort Ben je zelf tevreden over je schilderijen en sculpturen, over de creatieve weg die je inslaat?
Angéline Catteeuw Ik heb nu een eigen stijl en beeldtaal. Dat schept vertrouwen. 100% tevreden ben ik bijna nooit. Het ‘yes’ gevoel ervaar ik zo’n 3 maal per jaar.

Kunstpoort Maak je ook tekeningen? Indien ja wat is de zin ervan? Zijn het kunstwerken op zich?
Angéline Catteeuw Ik maak tekeningen en een soort schets-schilderijtjes, een lightversie van wat ik op doek maak. Deze tekeningen staan op zich. Ze fungeren niet als voorbeeld voor de grotere schilderijen maar werken bewust of onbewust mee aan de evolutie in mijn kunst.

Kunstpoort Laat je je inspireren door beroemde voorgangers? Of wie bewonder je als kunstenaars?
Angéline Catteeuw Wat sfeer, kleur en tactiliteit betreft, bewonder ik het werk van Berlinde De Bruyckere. Als je veel kunst kijkt, volgt automatisch de beïnvloeding. Francis Bacon, Berlinde De Bruyckere, Per Kirkeby, Rothko in zijn vroege jaren en Cy Twombly zowel voor schilder- als beeldhouwkunst vind ik boeiend. Inspirerend zijn ook de sculpturen van Ursula Von Rydingsvard en Raphael Buedts.

Kunstpoort Twijfel je vaak aan je zelf? Bijvoorbeeld je bent in je atelier aan het werk, komt de gedachte dan op: ‘Wat ben ik hier in godsnaam aan het doen?’
Angéline Catteeuw Een tijd lang had ik last van het ‘imposter syndroom’, het gevoel dat ik onterecht bewierookt werd. De twijfel is er elke dag, een constant schipperen tussen onzekerheid en overtuiging. Dit stuwt je vooruit en zorgt dat je kritisch blijft tegenover je eigen werk.

Kunstpoort Heb je behoefte aan achtergrondmuziek terwijl je werkt en welk soort muziek verlang je?
Angéline Catteeuw Terwijl ik werk hou ik van stilte en klassieke muziek. Dramatische muziek geeft me een boost, veel diepe emotie, ruimte tot voelen.

Kunstpoort Werk je voor het ogenblik met een volgende tentoonstelling voor ogen, in functie van een expo?
Angéline Catteeuw Ik geloof niet in werken rond een thema voor een expo. Deze zijn pertinent al aanwezig in het werk van een kunstenaar. Toevallig had ik gisteren een gesprek in verband met een expositie in een nieuwe galerieruimte in Sint-Amandsberg. We tippen op begin 2022.

INFO